فرشته یا شیطان

به راستی شوماخر حقیقی كیست و پشت آن ذهن و چهره چه می گذرد و هدفش چه بوده است و آیا او را به سبب توسل جستن به هر وسیله غیرقانونی باید شیطان شمرد و یا به دلیل حمایت مفرط از خانواده و اطرافیانش یك فرشته

با وجود گذشت چند ماه از كناره گیری میشاییل شوماخر، هنوز در مورد جایگاه او در صحنه ورزش جهان ابهام هایی وجود دارد. تردیدی نیست كه او موفق ترین ورزشكار شركت كننده در رقابت های اتومبیلرانی «فرمول یك» در تاریخ برپایی این مسابقات بوده و ۷ بار قهرمان شدن در این رقابت ها نشانه و سند آن است. با این حال این سؤال هم خودنمایی می كند كه آیا او واقعاً برترین و با كلاس ترین راننده شاغل و حاضر در این رقابت ها بوده است یا خیر و اگر گمان كنیم كه بحث ها و اختلاف سلیقه ها درباره وی بزودی پایان می گیرد و مسأله مشخص خواهد شد، اشتباه كرده ایم و این نكته ای است كه حكم قاطعی را نمی توان در ارتباط با آن صادر كرد. هر كس را در جامعه این ورزش كه ببینید حرف هایی برای گفتن درباره «شومی» دارد، اما كمتر كسی می تواند ادعا كند كه او را واقعاً می شناسد. او خاطرات فراوانی را از خود به جای گذاشته كه بعضی شیرین و برخی تلخ اند و مهم تر از همه تصویر مشكوكی است كه از یك قهرمان بزرگ به جای مانده است. مشكوك از آن رو كه مشخص نیست چه تعداد از موفقیت ها و دستاوردهای وی محصول و نتیجه دخالت مسائل غیرورزشی و رندانه ای بوده است كه معمولاً در سال های اخیر از شخص شوماخر و تیم «فراری» دیده شده است و هر چیز و هر عاملی صرف به پیروزی رساندن آن می شد و در این راه از برخی كارهای ناجوانمردانه و به عنوان مثال جوركردن وسیله تصادف سایر اتومبیل ها با یكدیگر به قصد حذف حریفان نیز پرهیز نمی شد.

● دور از ذهن

با این وجود نمی توان انكار كرد كه ركوردها و دستاوردهای شومی فوق العاده است و شاید هرگز تكرار نشود. از آن جمله است فتح ۹۱تورنمنت گراندپری در سال های حضورش در این رقابت ها و البته ۷ بار كسب عنوان قهرمانی این پیكارها كه ركورد ۵ مرتبه قهرمانی خوان مانوئل فانجیوی آرژانتینی را در این مسابقات كه در دهه ۱۹۵۰ به دست آمده بود، شكست و با رقابت شدید و پایاپایی كه اینك بین راننده های حاضر در «فرمول یك» برقرار است (و نظر به برابری قوای آن ها) دور از ذهن می نماید كه روزی راننده ای بالاتر از این سطح ظاهر شود و به تعداد قهرمانی های فزون تری دست یابد.

همانطور كه پیش تر گفتیم،خاطرات فراوانی از شوماخر به جای مانده كه برخی شیرین اند و بعضی هم تلخ. عده ای مایل اند از مهارت های فنی و تعداد پیروزی های او بگویند كه فوق العاده اند و برخی نیز ترجیح می دهند به این نكته اشاره كنند كه شومی جنجال ها و حركات نه چندان مقبولی را در تعدادی از مسابقات اتومبیلرانی «فرمول یك» به انجام رساند و از هر طریقی كوشید كه رقبای خود را از صحنه خارج كند تا خودش پیروز شود. تصادف ظاهراً طراحی شده او با دیمون هیل بریتانیایی در تورنمنت واپسین سال ،۱۹۹۴ همچنین كوششی كه از سوی گروه و دسته شومی در سال ۱۹۹۷ برای نازل كردن بلایی مشابه بر سر ژاك ویلنیوی كانادایی و خارج كردنش از صحنه رقابت با راننده آلمانی صورت پذیرفت، نمونه های روشنی در این زمینه هستند و متأسفانه تعداد این موارد به همین دو نمونه ختم و خلاصه نمی شود و بارها حس شده كه شومی با طراحی فراری می تواند رقبای خود را با اتفاقاتی مثل تصادف اتومبیل های رقیب با یكدیگر، ناكام و از پیروزی دور كند و در عوض خودش به پیروزی برسد. شوماخر و فراری حتی به نیروهای خودی هم رحم نكردند و این قصه بارها بیان شده است كه در سال ۲۰۰۲ و در گرماگرم رقابت های آن سال گراندپری اتومبیلرانی جهان، سران فراری به روبنز باری كلو راننده برزیلی وقت آن تیم دستور دادند كه به رغم پیشتاز بودن در مسیر مسابقه گراندپری اتریش، كنار بكشد و راه را باز كند تا شوماخر از او جلو بزند و رتبه نخست تورنمنت و امتیازات حاصل از آن را مال خود كند.

● در انتهای مسیر

شوماخر حتی در تورنمنت امسال موناكو نیز از چنین كارهایی غافل نماند و در جریان مسابقه زمان سنجی (تعیین خط)وقتی احساس كرد كه زمان های حاصله برخی از رقبا بر وی می چربدو باید به هرشكل سد راه آنان شود،ماشینش را در انتهای مسیر طوری پارك كرد كه مانع حركت دیگران شود و آنها با برخورد با ماشین متوقف شوند و یا با دیدن آن از سرعت خود بكاهند.

شوماخر این كار را در آخرین ثانیه مسابقه و زمانی انجام داد كه هیچ كس انتظارش را نداشت و یك غافلگیری كامل و واقعی را برای آنها به وجود آورد.

با این حال ما یك میشاییل شوماخر دیگر هم داریم كه پیروزی های پرتعداد و عالی اش در درجه اول محصول سرسختی و پایداری او بوده است و به لحاظ عزم راسخ و پركاری سرآمد ورزشكاران مطرح بوده است. در واقع اگر شومی این قدر موفق بوده است، بدین خاطر است كه بیشتر از بقیه كار می كرد، به طراحی دقیق امور می پرداخت و حساب همه چیز را در ذهنش داشت و هیچ گاه بی مطالعه به میدان نمی رفت. شومی هرطور كه بود، عادت داشت كه خانواده خود را دور از نظرها و فارغ از دخالت های مكرر رسانه ها قرار دهد و حتی وقتی خودش رودرروی خبرنگاران می ایستاد، بسیاری از احساسات حقیقی اش را نمی گفت و كسی نمی دانست در افكار این مرد چه می گذرد.

● مرد دو چهره

اما به راستی شوماخر حقیقی كیست و پشت آن ذهن و چهره چه می گذرد و هدفش چه بوده است؟ و آیا او را به سبب توسل جستن به هر وسیله غیرقانونی باید شیطان شمرد و یا به دلیل حمایت مفرط از خانواده و اطرافیانش یك فرشته؟ «سابین كم» یكی از مشاوران و رازداران «شوماخر»می گوید:« هر دو حالت در مورد میشاییل صدق می كند و او هر دو وضعیت و چهره را دارد. بهتر است بگویم وقتی شومی پشت فرمان می نشیند (و به روایت صحیح تر وقتی می نشست) فقط به پیروزی فكر می كند و از هر تصور دیگری خارج می شودو برنامه و نگرش اش حول همین محور است و به همین خاطر بی رحم نشان می دهد. در عین حال وقتی او در پیست حضور ندارد ، موجودی به كلی متفاوت است و كاملاً انسانی عادی و مهربان در حق اطرافیان خود است. او همیشه بر كار و اهدافش متمركز است و می داند كه چه می كند. در كمتر زمانی می توانید او را به شكلی بیابید كه برای نبرد آماده نباشد، برعكس او یك مبارز همیشگی است. تنها بدی قضیه در این است كه عده ای در تمامی این سال ها تجسم و تصویری را كه از میشاییل در ابتدای راه قهرمانی در سال های ۱۹۹۴ و ۹۵ دارند ، حفظ كرده اند و هنوز به همان چشم به وی می نگرند، حال آن كه او از آن تاریخ به بعد به كلی تغییر كرده و اینك آدم دیگری است. این دسته از افراد حتی حالا كه چندماه از اعلام بازنشستگی شومی می گذرد، بازهم اجازه می دهند همان مصادیق و برداشت ها از مقابل چشم هایشان رژه برود و به آن پایبند هستند.»

● بی ارتباط با رایكونن

در كلام «كم» و از نظرگاه او شوماخر قهرمانی است كه با فشار روانی فراوان زندگی اش كنار آمد و چیزی را حل و تحمل كرد كه برای سایر ورزشكاران قابل فهم و تحمل نبوده است، ولی حالا كه ایام حضورش در مسابقات پایان یافته است، كاملاً آرامش دارد و می توان او را بهتر دید و كامل تر شناخت. از مدتی پیش مقرر شده بودكه كیمی رایكونن ستاره فنلاندی تیم مك لارن در انتهای فصل ۲۰۰۶ به «فراری» بیاید و عضو این تیم شود، اما شومی به این دلیل كناره گیری نكرده كه از این قضیه ناراضی بوده و یا آن را وسیله ای برای تبدیل شدن ناگزیر خود به نفر دوم این تیم می دیده است. «كم » می گوید:«شوماخر این تصمیم را براساس باورهای شخصی خودش و برنامه های موردنظر گرفت و نه مسائل دیگر و آمدن و رفتن این و آن. او دقیقاً می داند كه چه چیزهایی را می خواهد و چه چیزی به نفع اش است و از ارزش همه مسائل اطلاع دارد. او از زندگی اش راضی است.»

شوماخر كه به روایتی سالی حداقل ۵۰میلیون دلار درآمد داشته ، در جداسازی زندگی ورزشی خود از مسائل زندگی خصوصی اش كاملاً موفق بوده است. فرزندان او هیچ گاه در پیست و حول و حوش مسابقات وی رؤیت نشده اند و با این كه هر هفته پیشنهاداتی از مطبوعات برای رفتن خبرنگاران به خانه او و تهیه گزارش هایی از آن جا می رسد، اما معمولاً این درخواست ها از جانب وی رد می شود. باز به حرف های «كم» باز می گردیم: «میشاییل معمولاً ساكت و كم حرف است و با صدای بلند صحبت نمی كند. او ترجیح می دهد در كنار دوستان و اعضای خانواده اش باشد و اجازه نمی دهد كسی در زندگی او دخالت كند. وی به واقع می خواسته است كه از آنها در قبال دخالت رسانه ها دفاع نماید و نگذاشته است كه وجوه خصوصی زندگی خودش هم بر سایرین روشن شود. در نتیجه وقتی به خانه می آید، مزاحمتی او را رنج نمی دهد و می تواند دوباره باتری های خود را شارژ و تجدید قوا كند و در آرامش زندگی كند. اگر دائماً با رسانه ها بجنگید، آرامشی برای شما نمی ماند و این كاری است كه شومی از آن پرهیز داشته و به این خاطر توانسته است ۱۰۰درصد حواس خود را بر روی زندگی و حرفه خود متمركز نماید.»

ط ایرادی عمده

شوماخر چندماه پس از اعلام بازنشستگی نیز همین خصلت ها را در خود همچنان حفظ كرده و واجد همین شرایط است و نمی خواهد آنها را كنار بگذارد و دلیل توفیق اش نیز همین مسأله است. تفاوت بزرگ برای او این است كه دیگر در مسابقات شركت نمی كند و از قضا همین مسأله و نبود مهارت و كارایی وی در میدان می تواند ایراد عمده مسابقات «فرمول یك» در فصل ۲۰۰۷ باشد، رقابتی كه از اواخر اسفندماه امسال به راه خواهد افتاد و تا اواخر مهرماه ۸۶ ادامه خواهد یافت.

وصال روحانی