پرورش كپور بیگ هد در امریكا

در گسترهٔ دنیای آبزی پروری, تولید كپور بیگ هد Hypophthalmichthys nobilis در رتبه چهارم تولید جهانی ماهیان قرار گرفته است ۲۷ ۱ میلیارد كیلوگرم در سال ۱۹۹۵ بیگ هد در اوایل دهه ۱۹۷۰ از طریق چین بزرگترین تولید كننده آن به ایالات جنوبی آمریكا معرفی گشت

در گسترهٔ دنیای آبزی پروری، تولید كپور بیگ هد (Hypophthalmichthys nobilis)در رتبه چهارم تولید جهانی ماهیان قرار گرفته است (۲۷/۱ میلیارد كیلوگرم در سال ۱۹۹۵).بیگ هد در اوایل دهه ۱۹۷۰ از طریق چین (بزرگترین تولید كننده آن) به ایالات جنوبی آمریكا معرفی گشت.بدلیل اینكه كلمهCarp (شكایت و عیب جویی) ذهنیتی منفی برای برخــــی مصــرف كنندگان ایجاد می كرد، از نام های جایگزین دیگری نظیر ماهی خوشنام(nobel fish) ، آمور خالدار(speckled amur) و ماهی دریاچه ای(lake fish) برای این ماهی استفاده شد.در ایالت متحده آمریكا ، كپور بیگ هد با گربه ماهی روگاهی(chanal catfish) بصورت كشت چند گونه ای در تقریباً ۲۰۶۴ هكتار از استخرهای خاكی پرورش داده می شود كه برآورد می شود از این مقدار ۱۶۱۸ هكتار در ایالت اركانزانس ، ۲۰۲ هكتار در می سی سی پی و ۲۴۳ هكتار آن نیز در ایالت آلاباما قرار داشته باشد.كپور بیگ هد، در زمان پایین بودن قیمت گربه ماهی و كسادی بازار ، بعنوان مهمترین منبع كسب درآمد اضافی برای برخی پرورش دهندگان ماهی محسوب شده به نحوی كه تجارت بیگ هد می تواند پرورش دهندگان گربه ماهی را همچنان در عرصه تولید آبزی پروری باقی نگه دارد.نخستین مرحله از بازار متداول كپور بیگ هد در آمریكا ، فروش آنها توسط حمل كنندگان زنده ماهی در بازارهای ویژه و محدود درشهرهای بزرگ است، این بازار ها نیز بسادگی اشباع از ماهی میشوند. نوسانات گسترده قیمت و نیازهای منحصر به فرد بازاریابی كپور بیگ هد، موجب تحریك پرورش دهندگان كپور بیگ هد برای یافتن بازارهای جایگزین برای این محصول شده است.كپور بیگ هد، گوشت لذیذ و خوش طعمی دارد اگر چه از نظر مصرف كنندگان آمریكایی بسیار پر استخوان میباشد. استعداد سوریمی شدن و كنسرو شدن تولیدات كپور بیگ هد مورد مطالعه قرار دارد.در تــولیــد كپــور بیــگ هد با گربه ماهی، لازم است هر بار كه استخر توركشی می شود بیگ هدها بصورت دستی از گربه ماهیان جدا سازی شوند و یا پیش از اینكه گربه ماهی ها صید شوند با توری چشمه بزرگ بطور جداگانه تور كشی شوند.این اشكال یكی از معایب مهم در كشت چند گونه ای با تولید گربه ماهیان است. سایر معایب كشت چند گونه ای گربه ماهی با كپور بیــگ هد این اسـت كه بیگ هد غذای پلیت شده ای را كه برای گربـــه ماهی تهیه شده مصرف می نماید ، همچنین در آب هوا دهی شده (آب اكسیژن دار) با گربــه ماهــی ها رقابت می كند و حتی ممكن است كپور بیگ هد در این سیستم بعنوان جانور انگل گربه ماهی محسوب شود.

●زیست شناسی ماهی كپور بیگ هد

كپور سرگنده نام برازنده ای برای كپور بیگ هد میباشد زیرا كه این ماهی از سری بزرگ، چشمانی بیرون زده از حدقه و نگاهی رو به پایین برخوردار است. قسمت فوقانی بدن ماهی از پولكهای ریز خاكستری رنگ متمایل به مشكی پوشیده شده كه بدن ماهی را به صورت لكه خالدار نمایان می سازد.در حالیكه كپور بیگ هد میتواند به وزن تقریبی ۲۷ كیلوگرم یا بیشتر برسد، اما وزن یك كپور بیگ هد چهار ساله بالغ بر ۹ تا ۳/۱۱ كیلوگرم می گردد، این درحالی است كه در بازار عمده فروشی وزن این نوع كپور بین ۷/۲ تا ۴/۵ كیلوگرم است. كپور بیگ هد میتواند در دامنه تغییر گسترده دمایی آب استخر زنده بماند، اما در مطالعه ای مشخص گردید كه این نوع كپور دمای ۵/۲۵ درجه سلسیوس را ترجیح می دهد و دمای بالای ۷/۳۷ تا ۸/۳۸ درجه سلسیوس باعث مرگ آنها می شود.زئو پلانكتـــون ها و فیتوپلانكــتون های بزرگ ، غذای طبیعی كپور بیگ هد محسوب می شود.كـــپور بیگ هد از جهت تغذیه نوعی ماهی فیلتركننده (زیست پالایه خوار)( filter feeder) است و از اشعه های آبششی شانه مانند و تكامل یافته خود برای تفكیك و جذب جانوران ریز و جلبكهای بزرگ آب استفاده میكند.اگر زئو پلانكتون ها در آب كمیاب باشند ، كپور بیگ هد احتمالا از دتریتوسها(detritus) (مواد عالی و باكتریهای توده شده در بستر استخر) تغذیه خواهد كرد .بطور طبیعی جانداران كف استخر یك نوع غذا برای بیگ هد محسوب نمی شوند ، در مطالعه ای ملاحظه گردید كه كپور بیگ هد تاثیری معنی داری بر جامعه كفزی(benthic community) نداشته است .در شرایط مطلوب كپور بیگ هد بطور سریعی رشد می نماید. پس از رسیدن به وزن ۴۵۳ تا ۶۸۰ گرمی، ماهیان بیگ هد میتوانند هر ماه ۴۵۳ گرم یا بیشتر اضافه وزن كسب نمایند. رشد ماهی بطور گسترده ای به باروری(fertility) آب و تراكم ذخیره سازی ارتبــاط دارد . اندازه بازاری ماهی كپور بیگ هد (۷/۲ تا ۴/۵ كیلوگرم) معمولا ۲ تا ۳ ساله است.

كپورهای بیگ هد ، بومی رودخانه های بزرگ هستند و در آبهای راكد یا رودخانه های كوچك تخمریزی نمی كنند.هر چند این ماهی در استخــــر بالغ شده و با تزریق هورمـــون وادار به تخمریزی می شود ولی بطور طبیعی نمی تواند در آبهای راكد تخمریزی كند. تخمریـــزی كپور بیگ هد بطور طبیعی در هنگام بارندگی های بهاره و راه افتادن سیلاب در رودخانه های بزرگ با دمای آب ۲۵ تا ۳۰ درجه فارنهایت رخ می دهد.

تخمها كه تا حدودی سنگین تر از آب هستند در نهایت بر بستــــر آبــهای ساكــــن قرار می گیرند. در رودخانه ها تخمها معلق هستند و بوسیله جریانهای آب به سمت پایین رودخانه حمل می شوند.كپور بیگ هد به سیستم رودخانه می سی سی پی معرفی شد، بطوریكه تخمریزی این ماهی بارها در رودخانه های می سی سی پی ، می سوری و ایلونویز گزارش شده است.در اواخر خرداد و اوایل تیرماه ، لاروهای كپور بیــگ هد از قسمتهای پایین دست رودخانه می ســوری جمــع آوری می شــوند. پراكنش و عادات غذایی مشابه میان گونه های بومی رودخانه نظیر ماهی پدل فیش و ماهی بوفالوی دهان گنده با كپور بیگ هد تردید و نگرانی كارشناسان را از رقابت كپور بیگ هد با این گونه های بومی بوجود آورده است. بسیاری از ایالات معرفی بیگ هد به آبهای طبیعی را ممنوع اعلام كرده اند و یا حداقل منوط به كسب مجوزهای ویژه برای دستیابی به امنیت زیستی كرده اند. كپور بیگ هد تریپلوئید ( ظاهرا” عقیم ) تولید شــده و می تواند برای مصرف بازاری پرورش داده شود، همچنین مطالعات محدودی نیز نشــــان داده كه بیگ هد تریپلوئید كندتر از گونه طبیعی بیگ هد (دیپلوئید) رشد می نماید.

●پرورش كپور بیگ هد

با القای تخمریزی ، فنــــون تكثیـــر كپور بیگ هد همچون سایر كپور ماهیان چینی توسط آبزی پروران و محققین تكامل یافته است. كپور بیگ هد در سن سه تا چهار سالگی به بلوغ میرسد، بلوغ جنسی ماهی نر از ماهی ماده زودتر است.ماهیان ممكن است بوسیله هورمون ها به تخمریزی وادار شوند. دمای مطلوب آب برای تكثیر ماهی بین ۲/۲۲ الی ۵/۲۵ درجه سلسیوس است.برای تولید ماهیـان انگشت قد ، بچه ماهیان تازه از تخم خارج شده را به نسبت ۰۰۰/۲۴۷ تــا ۰۰۰/۲۳۵/۱ هزار قطعــه در هكتار به حوضچه های آماده شده نوزادگاهی معرفی می شوند.كپور بیگ هد عموماٌ تا رسیدن به اندازه بازاری بصورت كشت چند گونه ای با گربه ماهی روگاهی پرورش داده میشود. این ماهی به تنهایی می تواند در استخرهای غنی سازی شده پرورش یابد، در چنین شرایطی پرورش دهندگان ۷۴۱ تا ۹۸۸ قطعه بیگ هد انگشت قد و یا ۲۴۷ تا ۳۷۰ قطعه بچه ماهی بزرگتر در هر هكتار ذخیره سازی می كنند.نرخ بالاتر ذخیره سازی برای ماهیان انگشت قد كوچك برحسب پیش بینی حداقل ضریب بازماندگی(Low survival rate) تعیین می شود. همچنین تراكم ذخیره سازی ، بر اساس اندازه بازاری مورد نیاز در هنگام صید تنظیم می شود.در صورت رهاسازی كپور بیگ هد با تراكم پایین ، احتمالاٌ پیش از اینكه آبزی پروران قادر به عرضه آنها در بازار باشند بیش از اندازه بازاری خود رشد یافته اند. هرچند تغذیه كپور بیگ هد صرفا با كنسانتره رشد خوبی را برای این ماهی بوجود نمی آورد ولی در صورت رهاسازی آنها با تراكم بالا خصوصا در استخرهای گربه ماهی روگاهی از غذای آنها تغذیه می كنند.داده های بدست آمده از استخرهای مورد آزمایش ، نشان می دهند در زمانی كه ماهیان با درصد توصیه شده رهاسازی شوند ، بیگ هدها بر روی تولید گربه ماهی یا ضریب تبدیل غذایی بطور معنی داری تاثیر نمی گذارند.در ایالات جنــــوبی آمریكا ، كپور بیگ هد در ماههــای زمستانی و كندتر از فصل تابستان رشد می كنند.عملكرد تولید این ماهی به اندازه آن در هنگام رهاسازی ، غنی سازی استخر و دوره زمانی پرورش مرتبط است و بطور معمول تولیدی بین ۵۵۹ تا ۸۹۵ كیلوگرم ماهی در هر هكتار دارد.پیش از رهاسازی كپورهای بیگ هد در استخرهای پرورش گربه ماهی ، ضروری است كه سلامــتی ماهیــان كنترل شود و در صورت لزوم انگلهای احتمالی آنها درمان شود. در پرورش گربه ماهی ندرتا انگل لرنه آ (كرم قلابدار)( anchor worms) مشاهده می شود ولی در صورت ابتلا به این انگل پس از رهاسازی بیــگ هد در استخرهای پرورش گربه ماهی ، تلفات بسیــار سنگینی به تولید گربه ماهی وارد خواهد شد ، هیچ درمان قطعی برای مبارزه با این انگل در استخرهای پرورش ماهی وجود ندارد.

---