ارزان یا گران مساله این نیست

یکی از عوامل تعیین کننده در انتخاب تور, سطح درآمد مسافر و هزینه های پیشنهادی تور است

برای آغاز هر سفری چندین مساله را باید در نظر داشت و مدیریت کرد: مقصد، زمان‌بندی، امکانات موجود در مسیر سفر، شرایط آب و هوایی، هزینه‌ها، وسیله سفر، محل اقامت، خودرو، خوراک، امکانات رفاهی و....

واقعیت این است که هر یک از این موضوعات مقدماتی هم لازم دارد. مثلا بررسی هزینه‌ها نیازمند آشنایی با امکانات حمل و نقل، خوراک و اقامتی مسیر و مقصد است و علاوه‌بر آن باید از قیمت‌های دقیق هر یک از این خدمات نیز باخبر باشید. آشنایی نداشتن با جاذبه‌های مقصد هم به این معناست که اگرچه برخی جاذبه‌ها کاملا معروف و شناخته شده هستند؛ اما ممکن است درست در خیابان پشتی همین‌جاذبه، نقطه دیدنی دیگری باشد که شما از آن بی‌اطلاعید. یا شاید در تاریخی که شما به دیدن منطقه می‌روید مراسم سنتی یا محلی خاصی نیز در گوشه‌ دیگری از شهر مقصد برقرار باشد که شما آن را از دست خواهید داد یا اگر یک هفته دیرتر به مقصد مورد نظرتان سفر کنید غذای خاصی در منطقه پیدا خواهید کرد که در فصل کنونی از آن خبری نیست.

اصلا از کجا معلوم در تاریخ‌ دیگری هزینه‌های سفر شما به مقصدتان تخفیف‌های بیش از ۵۰ درصد نخورده باشد؟

سفر با تور جدای اینکه همه این مسائل را پوشش خواهد داد، تجربه سفر با آدم‌های تازه پس از مدت‌ها سر و کله زدن با آدم‌های تکراری را نیز به دنبال خواهد داشت. حضور راهنمایان گردشگری مزایای بسیار مهم‌تری نیز دارد. بسیاری از ما اصولا از جنس بسیاری حوادثی که ممکن است در سفر رخ دهد، بی‌خبریم؛ چه رسد به اینکه بدانیم در صورت بروز این حوادث باید چه کار بکنیم. راهنمایان و تورگردانان آموزش دیده‌اند که چگونه سفر را برنامه‌ریزی کنند، چه مقاصدی را برای چه مسافرانی انتخاب کنند، در صورت بروز حوادث چه اقداماتی انجام دهند، چه امکاناتی در هر مسیر و مقصد فراهم است و با هزینه بسته شده برای هر تور از چه امکانات ترابری، اقامتی و خوراکی می‌توان استفاده کرد.

نکته مهم دیگر هم آن است که اگر شما بخواهید سفری با مشخصاتی مشابه آنچه تورگردانان و راهنمایان برگزار می‌کنند داشته باشید باید بسیار بیشتر آنچه تور از شما دریافت می‌کند، هزینه کنید. دلیل آن هم روشن است. تعداد بالای مسافران هزینه‌ها را پایین‌تر خواهد آورد، تورها با ماشین‌ها، هتل‌ها و دیگر ارائه دهندگان خدمات اگر قرارداد هم نداشته باشند رابطه کاری درازمدت‌تری دارند و طبعا این موضوع هزینه را برای آنها بسیار کم خواهد کرد. حالا سوال مهم اینجاست که با فرض اینکه سفر با تور مزیت دارد، با کدام تور باید سفر کرد؟ تور خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟

یک تور گردشگری خوب چگونه باید باشد؟

براساس آنچه بالاتر گفته شد برخی از ویژگی‌های تورگردان و راهنمای خوب مشخص شده است. تورلیدر خوب باید بتواند مسافران را جذب کند، چه به لحاظ جاذبه‌ها و امکانات و چه به لحاظ ویژگی‌های فرهنگی و مشکلات احتمالی، با مقصد آشنایی کافی داشته باشد، کارآزموده باشد و علاوه‌بر توانایی رویارویی با مشکلات غیرمترقبه، با کمک‌های اولیه نیز آشنایی کافی داشته باشد. طبعا ویژگی‌های شخصی همچون رفتار آرام، هوشمندی و زیرکی، قاطعیت و مدیریت، تندرستی کامل، آینده‌نگری و مواردی از این دست را نیز می‌توان به این فهرست افزود. گرچه تورگردان به محض آغاز سفر، مسافر (و همین‌طور اعتبار خود را) تا پایان سفر به دست راهنما می‌سپارد، اما تور خوب تنها به راهنمای خوب وابسته نیست.

بسیاری از آژانس‌ها در واقع واسطه ارائه تور به مشتری هستند. به‌ویژه در سفرهای گران‌قیمت و تورهای خارجی بهتر است خدمات تور را از طریق آژانسی دریافت کنید که مجری مستقیم باشد و نه واسطه. همچنین در ازای خدماتی که به شما وعده می‌دهد تضمین شفافی وجود داشته باشد که اگر کیفیت خدمات تغییر کرد (مثلا اقامتگاه شما از یک هتل ۵ ستاره به یک هتل سه ستاره تنزل یافت) چگونه خسارت احتمالی را برای شما جبران خواهد کرد. تورهایی که شما را برای انتخاب تحت فشار زمانی قرار می‌دهند و مصرند که پیش از کسب اطلاعات بیشتر و مشورت‌های احتمالی یا بررسی تورهای رقیب از آنها خریداری کنید، قطعا گزینه‌های خوبی نیستند؛ حتی اگر قراردادشان بسیار شکیل و با جزئیاتی ظاهرا واضح نوشته شده باشد. با توجه به تنوع آژانس‌های ارائه‌دهنده خدمات تور و بسته‌های پیشنهادی‌شان، بهتر است توری را انتخاب کنید که تلفیقی از قیمت مناسب و کیفیت را با هم داشته باشد. طبعا آژانس‌هایی که گزینه‌های زمانی بیشتری در اختیار شما می‌گذارند (مثلا تورهای هفتگی یا حتی روزانه به مقصد مورد نظر شما دارند) تجربه بیشتری در ارائه خدمات در مقصد شما خواهد داشت و دست شما را نیز برای برنامه‌ریزی بازتر گذاشته‌اند. در پایان و مهم‌تر از همه اینکه لیدر تور مورد نظر شما تخصص کافی داشته باشد.

بسیاری از موسسات طبیعت‌گردی تورهای رفاهی و تفریحی نیز برگزار می‌کنند، اما لزوما بهترین ارائه‌دهندگان این نوع تورها نیستند. سوی دیگر ماجرا مهم‌تر نیز هست. اگر قصد حضور در یک تور طبیعت‌گردی حرفه‌ای داشته باشید، بسیار مهم است که به جای انتخاب برندهای معروف تور، از گروه‌های ارائه‌دهنده خدمات تخصصی طبیعت‌گردی استفاده کنید، نه آژانسی که انواع تورهای متنوع رفاهی و تفریحی و تجاری را ارائه می‌کند و گوشه‌ای از فعالیت خود را نیز به طبیعت‌گردی اختصاص داده است. فراموش نکنید که طبیعت‌گردی سفری با پیچیدگی‌ها و مشکلات احتمالی بسیار متفاوت است که تنها ارائه‌دهندگان تخصصی تورهای طبیعت‌گردی توانایی رویارویی با آن را دارند. صد البته که در مورد انواع دیگر تور نیز می‌توان همین مساله را از زوایای دیگری دید و از همین رو بهتر است در انتخاب تور حتما به سراغ آژانسی بروید که در زمینه تور مورد نظر شما تخصص داشته باشد.

ناگفته روشن است که عامل تعیین‌کننده دیگر (و شاید اصلی) در انتخاب تور، سطح درآمد مسافر و هزینه‌های پیشنهادی تور است. به جرات می‌توان گفت در ایران برای همه سطوح درآمد (یا شاید بهتر باشد بگوییم برای همه اولویت‌بندی‌های مالی سفر) تور مناسب وجود دارد. هزینه‌های سفر را می‌توان به بخش‌های مختلفی تقسیم کرد.

هزینه ترابری، اقامت، غذا، راهنما و بالاسری، عمده هزینه‌های یک سفر را تشکیل می‌دهد. آژانس‌ها از طریق انتخاب گزینه‌های مختلف برای این موارد بسته‌های متفاوت مالی را برای تورهایشان ارائه می‌کنند. مثلا در یک سفر به جزیره قشم، شما گزینه‌های هواپیما، قطار و اتوبوس و سپس لنج یا قایق تندرو را پیش رو دارید. برای اقامت می‌توانید در هتل یا در کیسه خواب و چادر، شب را سر کنید. می‌توانید از بهترین رستوران‌های جزیره خرید کنید، یا از مردم محلی غذای دریایی بخرید یا اصلا همراه خود مواد غذایی ببرید و خودتان غذا را تهیه کنید.

سفر گروهی با درآمدهای کم و زیاد

ارزان‌ترین نوع سفر مربوط به تورهایی است که از مینی‌بوس یا اتوبوس عادی برای جا به جایی استفاده می‌کنند، شب را در اقامتگاه‌های محلی یا در کمپ می‌گذرانند و غذای مسافر را نیز به‌عهده خود او می‌گذارند. اتفاقا این نوع تورها در بین طبیعت‌گردان حرفه‌ای طرفداران بسیاری دارند و اغلب بهترین خاطرات و جالب‌ترین تجربه‌ها را می‌توان از مسافران این دسته تورها شنید. در حال حاضر متوسط هزینه این تورها برای هر روز سفر نزدیک به پنجاه هزارتومان برای هر نفر تمام می‌شود که عملا برای بسیاری افراد از زندگی روزمره در شهر نیز کم‌هزینه‌تر است و برای دیگران نیز فاصله چندانی از هزینه‌های روزمره ندارد. این تورها را اغلب گروه‌های طبیعت‌گردی حرفه‌ای برگزار می‌کنند که برای نمونه یکی از شناخته‌‌شده‌ترین برگزارکنندگان این تورها گروه طبیعت‌گردی و گردشگری آنوبانی‌نی است. تور بازدید از عجایب استان بوشهر (غار نمکی، بندر سیراف، خلیج نای‌بند و جزیره‌های کمتر شناخته شده خلیج‌فارس)، تور دشت مغان، اردبیل و سرعین و سرانجام تور آبشار شوی تا آبشار لندی، از نمونه برنامه‌های آنوبانی‌نی برای نوروز ۱۳۹۳ است که با اقامت در طبیعت یا اقامتگاه محلی (و محیط زیست) و تهیه غذا (عمدتا) توسط گردشگر انجام می‌شود.اما تورهای طیف متوسط به بالا را می‌توانید از عمده‌فروشان تور مثل مارکوپولو نیز تهیه کنید.

مارکوپولو طیف بسیار وسیعی از تورها را ارائه می‌کند که از سفرهای ماجراجویی و اکوتور تا تورهای رفاهی و تفریحی در شمال و جنوب و شرق غرب کشور را شامل می‌شود و برای این سفرها به‌طور متوسط هر روز سفر باید در شرایط ویژه نوروز دست بالا چهار برابر یک سفر کیسه خواب و چادری برای هر نفر پرداخت کنید. تورهای نوروز مارکوپولو را می‌توان نشانگر همین طیف متنوع بسته‌های پیشنهادی دانست. اکوتور گروهی گیلان- آستارا با اقامت در هتل اسپیناس تا تور قشم، جزیره عجایب هفتگانه، با اقامت در هتل خلیج‌فارس قشم، در فهرست برنامه‌های نوروز ۹۳ مارکوپولو به چشم می‌خورد. قیمت‌ها نیز متناسب با هتل و وسیله تغییر خواهد کرد، به‌ویژه که مارکوپولو تاکید دارد تورهای خود را در قالب تورهای لوکسی برگزار کند که اصولا اقامت پایین‌تر از هتل ۴ و ۵ستاره را شامل نشود. گران‌ترین تورهای مارکوپولو هم که اتفاقا از تورهای پرطرفدار امسال بوده‌اند، برنامه‌های ۳ شب و ۴ روز جنوب کشور است که یکی از آنها در جزیره قشم و دیگری سفر به چابهار است.

در سفر چابهار بازدید از جاذبه‌های طبیعی منطقه ازجمله گل‌فشان‌ها و ساحل‌های صخره‌ای و کوه‌های مریخی پرمخاطب‌ترین جاذبه‌های سفر به شمار می‌آیند و اقامت مسافر نیز در تنها گزینه نسبتا لوکس چابهار یعنی هتل ۴ ستاره لاله خواهد بود. اما اگر مشتاق تجربه تورهای لوکس و گران‌قیمت باشید هم می‌توانید سفر دور ایران مارکوپولو را بیازمایید که ویژه بازدید از ۱۲ اثر ثبت جهانی شده ایران است. اقامت این سفر آن گونه که روی وبسایت مارکوپولو نیز آمده، در هشت هتل خوب کشور انجام می‌شود و میوه و بسته‌های آجیل نوروزی و غذای ویژه کترینگ برند مارکوپولو نیز به مسافر ارائه خواهد شد. تورهای خارجی نیز در طیف متنوعی از تورهای روزانه ارمنستان تا تور اختصاصی تنریف (جزایر قناری) یا سفر به دور اروپا، با قیمت‌های کمتر از یک میلیون تومان تا قیمت‌های چند ده میلیون تومانی توسط آژانس‌های مختلف ارائه می‌شود که می‌تواند گزینه خوبی برای کسانی که همه دیدنی‌های ایران را دیده‌اند و سفر خارجی را ترجیح می‌دهند باشد.

مسعود بربر