کلاهبرداری به روش صفر و یک

گزارشی از سوء استفاده های مجازی

یکی از ترفندهای رایج کلاهبرداری‌های اینترنتی کلاهبرداری از طریق ایمیل است که به کلاهبرداری نیجریه‌یی مشهور شده‌ است. طی دهه گذشته طعمه‌های فراوانی را در میان افراد پیدا و از آنها سوءاستفاده کرده است. در این نوع از کلاهبرداری، مجرمان با ارسال ایمیل‌های فریبنده سعی در اغفال کاربران و دریافت وجه به بهانه‌های مختلف از آنان را دارند

به نظرم یکی اینکه می‌ترسن که درگاه اینترنتیش تقلبی باشه، یعنی پولشون بسوزه. می‌ترسن جنس FAKE (تقلبی) باشه و اینکه هر چیزی رو که میخوان لزوما تو اینترنت پیدا نمیشه

سهیل‌ خان‌محمدی/ تبهکاران برای کلاهبرداری‌ها یا سرقت‌‌های بزرگ، دیگر ناگزیر نیستند با حفر تونل‌های زیرزمینی و از کارانداختن آژیرهای خطر وارد بانک‌ها شوند و برای گشودن گاو صندوق‌های ثروتمندان از هفت‌خوان رمز و راز چشم‌های الکترونیک بگذرند یا احتمالا با خطر رگبارهای گلوله‌های محافظان مسلح روبه‌رو شوند. امروز به جای این‌گونه سرقت‌های کلاسیک، نقابداران دنیای مجازی با فشردن کلیدهای کیبورد کامپیوترها از راه دور گاوصندوق‌های مجازی را در هر نقطه از جهان می‌گشایند و میلیاردها دلار از حسابی به حساب دیگر انتقال می‌دهند.

کلاهبرداری در تمام طول تاریخ به روش‌های مختلف صورت گرفته است. از اغوا کردن انسان‌های اولیه و به دست آوردن سهم بیشتر از شکار یا به دست آوردن پول کارگران در دوران شکوفایی صنعت به روش‌های مختلف البته در این بین کسانی مانند ویکتور لوستیگ هم بوده‌اند که موفق شد سه دفعه برج مشهور ایفل را بفروشد. اما با ورود به قرن بیستم و اشاعه سریع تکنولوژی در جوامع بشری و از همه مهم‌تر نفوذ اینترنت در بخش‌های مختلف اکثر نظام‌های بشری و رشد بی‌رویه دنیای وب، این بستر برای کلاهبرداران عصر نوین ایجاد شد تا به روش‌های جدیدی برای کلاهبرداری روی بیاورند.

روش‌های بسیار زیادی را کلاهبرداران برای انجام کارهای خود در شبکه وب مورد استفاده قرار می‌دهند به گونه‌یی که گاهی دولت‌ها و پلیس از جلوگیری آنها عاجز می‌شوند و تنها می‌توانند افراد یک جامعه را نسبت به آن خطر آگاه کنند. به‌طور مثال ربودن اطلاعات خصوصی و بانکی افراد، ایجاد فروشگاه‌های مجازی غیرمجاز و صد‌ها گونه دیگر کلاهبرداری که شاید تنها در محیط مجازی قابل اجرا باشد.

یکی از ترفندهای رایج کلاهبرداری‌های اینترنتی کلاهبرداری از طریق ایمیل است. این روش که به کلاهبرداری نیجریه‌یی مشهور شده است. طی دهه گذشته طعمه‌های فراوانی را در میان افراد پیدا و از آنها سوءاستفاده کرده است. در این نوع از کلاهبرداری، مجرمان با ارسال ایمیل‌های فریبنده سعی در اغفال کاربران و دریافت وجه به بهانه‌های مختلف از آنان را دارند.

کلاهبردار با ارسال ایمیل به افراد قربانی و جعل عناوین مختلف از جمله تاجری ورشکسته، شاهزاده‌یی مخلوع یا وکیل خانواده‌یی که بزرگ آن خانواده فوت کرده یا برنده شدن در یک لاتاری (قرعه‌کشی و بخت آزمایی) سعی در فریب کاربران و اخاذی از آنان دارد و ابتدا با مبالغ ناچیز به این امر می‌پردازد و گاهی برای آنکه اعتماد فرد مورد‌نظر را جلب کند یکسری اطلاعات غیر‌واقعی را در اختیار وی قرار می‌دهد و سپس مبلغ موردنظر خود را افزایش می‌دهد و زمینه را برای کلاهبرداری‌های بیشتر آماده می‌کند.

اما روش‌های کلاهبرداری در فضای سایبری تنها معطوف به دنیای وب نیست. در یکی از جدیدترین این روش‌ها، فرد کلاهبردار به‌ این صورت عمل می‌کند که ابتدا با شماره‌های پولی مخابرات قرار‌داد منعقد می‌کنند. این شماره‌ها که بیشتر ۱۲ رقمی هستند در صورتی که فردی به هر دلیلی با آن تماس بگیرد، مبلغی بابت تماس از فرد تماس‌گیرنده کسر خواهد شد و در حساب فرد صاحب شماره واریز می‌شود. شاید در ابتدای امر این مبلغ بسیار ناچیز به نظر‌ آید اما این افراد با استفاده از سرویس‌های ارسال پیامک انبوه نیز افراد بسیاری را با انواع شگرد‌ها ترغیب به تماس با شماره مورد‌نظر خود می‌کنند.

در این صورت اگر برای نمونه در یک روز تعداد ۱۰۰ نفر با شماره مورد‌نظر تماس حاصل کنند و مبلغ تنها هزار تومان از روی قبض آنها اضافه شود، روزانه بالغ بر ۱۰۰هزار تومان و در ماه بیش از سه میلیون تومان فرد کلاهبردار به دست آورده است.

در راستای روش‌های جدید کلاهبرداری اینترنتی چندی پیش پایگاه اطلاع‌رسانی پلیس فتا با صدور مطلبی در مورد خرید آنلاین، به صورت جدی از کاربران فروشگاه‌های مجازی خواست تا با رعایت اصول ایمنی از این امکان دنیای وب استفاده کنند.

به دلیل آنکه در این روش کلاهبرداری فرد با ایجاد فروشگاه‌های غیرمجاز و ثبت نشده اقدام به فروش محصولات می‌کند اما گاهی اوقات این فروشگاه‌ها به روش‌های مختلف از کاربران خود کلاهبرداری می‌کنند. در روش اول امکان آن است که فرد بعد از ارسال مبلغ مورد‌نظر هرگز کالای خریداری شده را تحویل نگیرد و زمانی که با شماره تلفن‌های درج شده در سایت تماس می‌گیرد با این موضوع روبه‌رو بشود که همچنین مکانی اصلا وجود خارجی ندارد و تنها روی شبکه وب ثبت شده است.

اما روش دوم که از طریق خرید آنلاین ممکن است مورد استفاده افراد سودجو قرار بگیرد این است که بعد از پرداخت مبلغ مشخصی برای کالایی مشخص، محصولی با کیفیت پایین‌تر از آنچه گفته شده است برای خریدار ارسال شود.

در روش کلاهبرداری در فروشگاه‌های مجازی که در بالا ذکر شد شاید با خسارت مالی ناچیزی روبه‌رو شویم اما در جدیدترین روش کلاهبرداری که فروشگاه‌های مجازی مورد توجه قرار داده‌اند امکان از دست دادن تمام موجودی در یک عابر بانک وجود دارد. در این روش که اصل آن با دزدیدن اطلاعات عابر بانک فرد خریدار است. کاربر پس از انتخاب کالا به درگاه پرداخت الکترونیکی یکی از بانک‌های طرف قرار‌داد فروشگاه راهنمایی می‌شود، در بعضی از مواقع کلاهبرداران با جعل صفحات درگاه پرداخت الکترونیکی بانک‌ها، شما را به صفحاتی هدایت می‌کنند که آدرسی بسیار شبیه آدرس بانک اصلی دارند. در صورت عدم دقت خریدار و ورود اطلاعات کارت بانکی خود شامل شماره کارت، رمز عبور، cvv۲ و تاریخ انقضای کارت، این اطلاعات را در سیستم خود ثبت کرده و عملا امکان هرگونه اقدامی‌ را با حساب و موجودی قربانی دارند.

روابط عمومی پلیس فتا در این رابطه می‌گوید: کاربران باید دقت کنند که حتما آدرس صفحه درگاه پرداخت الکترونیکی متعلق به همان بانکی باشد که آرم و لوگوی آن را در صفحه مشاهده می‌کنید.

با توجه به آنکه در سالیان گذشته بارها از رسانه‌های مختلف با اخباری از این دست روبه‌رو شدیم که افرادی در دام کلاهبرداران اینترنتی قرار گرفته‌اند، متاسفانه دوباره با این موضوع روبه‌رو می‌شویم که افراد بسیاری از تمامی اقشار جامعه گرفتار این افراد سودجو می‌شوند.

اما در این بین نوع دیگری کلاهبرداری با استفاده از وب وجود دارد که نه تنها امکان آن می‌رود که فرد مخاطب از نظر مالی آسیب برساند بلکه می‌تواند از لحاظ معنوی خسارات جبران نا‌پذیرتری را به بار بیاورد. در این سبک کلاهبرداری افراد با جعل عنوان فرد دیگری یا استفاده از عکس‌های شخصی شما در فضای مجازی اقدام به باج‌خواهی جهت انتشار ندادن در سطح وسیع اطلاعات شما یا ساختن پروفایل‌های جعلی و استفاده از آنها برای مقاصد خرابکارانه یا کلاهبرداری با استفاده از اطلاعات شخصی کاربر

مورد نظر است.

در روش کلاهبرداری با شیوه به سرقت بردن اطلاعات شخصی، امکان آن است که فرد با توجه به جایگاه خاصی که در جامعه دارد برای به دست آوردن اطلاعات خاص مورد هجوم قرار گیرد یا افراد عادی جامعه بدون دلیل خاصی و تنها به این خاطر که کاربر مورد‌نظر رعایت شرایط ایمنی را در محیط مجازی انجام نداده است مورد دستبرد قرار می‌گیرد.

اما دنیای مجازی جدا از دنیای واقعی ما و به خصوص جوانان نیست. با گسترش تلفن‌های هوشمند و شبکه‌های مجازی مختلف در سطح وب، تلفیقی فی‌مابین زندگی مجازی و واقعی ایجاد شده است و همین امر باعث شده است که بسیاری از مشکلات دنیای وب گریبانگیر افراد در دنیای واقعی نیز بشود و گاهی اطلاع درست نداشتند از قوانین جرایم رایانه‌یی که باعث آن شود که افراد در دام کلاهبردان گرفتار و خود نیز جرمی را مرتکب شوند.

در چند سال اخیر شرکت‌های هرمی که نوع خاصی از کلاهبرداری در شبکه وب است گریبانگیر افراد بسیاری و به خصوص جوانان شده است. شاید در این میان کمتر کسی باشد که اسمی از چالز پونزی نبرد؛ فردی که مبدع طرح شرکت‌های هرمی است. او توانست هزاران نفر را بدون آنکه محصولی یا چیزی بفروشد، مجاب کند تا از او چیزی را بخرند یا در شرکت او سرمایه‌گذاری کنند. یک سیستم هرمی یک شکل از کلاهبرداری است که از بعضی جهات به یک سیستم Ponzi شباهت دارد که همانند آن روی یک باور اشتباه به یک واقعیت ناموجود اقتصادی استوار است که شامل امید برای یک نرخ بی‌نهایت بالای سود است. این طرح سپس توسط «برنی مدوف» پیگیری شد و پس از مدتی در سراسر جهان و از جمله ایران رواج پیدا کرد. پلیس ایران با اعضای شرکت‌های هرمی برخورد می‌کند و قوانینی نیز برای مقابله با این شگرد مجرمانه وضع شده است.

باید توجه داشت با تمام روش‌های گفته شده، پلیس و روانشناسان جنایی معتقد هستند که کلاهبرداران از هوش بیشتری نسبت به دیگر خلافکاران بهره می‌برند. اما این به‌آن معنا نیست که نمی‌توان جلوی کلاهبرداری افراد شیاد را گرفت. هر فضایی قوانین خاص خود را در مورد امنیت دارد و چه بهتر آن است که با این قوانین آشنا شویم و در جهت حفظ حریم شخصی و حقوقی خود کوشا باشیم.

امید آن است که با توجه به پیشرفت‌های روز افزون اینترنت در کشورمان شاهد استفاده صحیح و قانونمند از این دنیای بیکران باشیم.