مالیات بر ارزش افزوده یعنی مصرف بیشتر, مالیات بیشتر

رییس پژوهشکده امور اقتصادی وزارت امور اقتصادی و دارایی, آثار مثبت اجرای قانون مالیات برارزش افزوده را مثبت ارزیابی کرد و افزود, اجرای قانون مالیات برارزش افزوده آثار مثبت فراوانی را برای کشور در پی خواهد داشت

رییس پژوهشکده امور اقتصادی وزارت امور اقتصادی و دارایی، آثار مثبت اجرای قانون مالیات برارزش افزوده را مثبت ارزیابی کرد و افزود، اجرای قانون مالیات برارزش افزوده آثار مثبت فراوانی را برای کشور در پی خواهد داشت.

«بیژن صفوی»، کاهش کسری بودجه دولت، بهبود مدیریت نقدینگی و افزایش پایه مالیاتی را از مزایای مالیات برارزش افزوده برشمرد و اضافه کرد، میسرسازی سیاست گذاری بین بخشی، جلوگیری از فرار مالیاتی و نیز شفاف سازی مبادلات میان تولید تا مصرف از دیگر مزایای مالیات برارزش افزوده است.

وی در میزگرد مالیات بر ارزش افزوده، تاکید کرد، مالیات بر ارزش افزوده در نهایت منجر به افزایش رشد اقتصادی و مهمتر از آن افزایش رفاه اجتماعی در کشور خواهد شد.

● مالیات از منابع مهم دولت است

مالیات از منابع مهم درآمد دولتها است، ثبات و تداوم وصول مالیات موجب ثبات در برنامه ریزی دولت برای ارایه خدمات مورد نیاز کشور در زمینه های گوناگون می شود. تغییر و تحول در اقتصاد کشور و در نتیجه در نحوه تولید و توزیع ثروت و درآمد، مستلزم بازنگری و تجدیدنظر در انواع مالیاتها و نحوه وصول آنها است.

اجرای مالیات بر ارزش افزوده در بیش از ۱۴۰کشور جهان نشان دهنده مقبولیت و کارآیی این نظام در فراهم کردن یک منبع درآمد قابل اتکاء و مطمئن برای دولتها است. اجرای این مالیات با نرخ ثابت و یکسان از یکسو پیش بینی میزان درآمد دولت و در نتیجه امکان برنامه ریزی بهتر را فراهم می نماید و از سوی دیگر، دوره های کوتاه مدت وصول آن تداوم تامین نقدینگی خزانه دولت را تضمین می کند.

● ارزش افزوده یعنی چه؟

هر کالایی که در بازار فروخته می شود، در فرایند تولید خود، توسط چندین تولیدکننده به تدریج ساخته شده است، به عنوان مثال یک نان ابتدا گندم بوده سپس به آرد تبدیل شده، بعد خمیر و در نهایت پخته و نان می شود، قیمت گندم موجود در هر عدد نان تا قیمت نان فروش رفته در نانوایی در این مرحله به تدریج افزایش یافته که این افزایش حاصل زحمت تولیدکنندگان مختلف در مراحل مختلف تولید گندم تا فروش نان بوده است، به این ارزش اضافی ایجاد شده از دانه گندم تا نان «ارزش افزوده» گفته می شود.

● منابع مالیات برارزش افزوده چقدر است؟

قانون تجمیع عوارض مقرر می دارد که هر تولیدکننده ایرانی، چه کسی که ماده اولیه را تولید می کند و چه کسی که کالا یا خدمات نهایی را، ۵/۱ درصد بابت شهرداری ها و ۵/۱درصد بابت عوارض نهادهای دولتی به سازمان امور مالیاتی بپردازد.

قانون مالیات بر ارزش افزوده پرداخت ۵/۱ درصد شهرداریها را به حالت قبلی گذاشته و دریافت ۵/۱ درصد سهم دولت را به عهده فروشنده نهایی قرار داده است.

مالیات برارزش افزوده شامل ۱۷ کالا نمی شود.

قانون مالیات برارزش افزوده شامل همه کالاها و خدمات که در بازار ایران به فروش می رسند به استثنای ۱۷قلم و خدمات که نیازهای اساسی خانوارهاست که در ماده ۱۲ این قانون ذکر شده، نمی شود. درباره دو کالا خاص مثل سیگار و سوخت هواپیما هم این قانون استثناء دارد که از سیگار ۱۲درصد و از سوخت هواپیما ۲۰درصد مالیات برارزش افزوده گرفته می شود.

● مصرف بیشتر، مالیات بیشتر

عدالت حکم می کند هر کس بیشتر می خواهد مصرف کند، مالیات بیشتری هم باید بپردازد. مردم باید برای دفاع از حقوق خود یاد بگیرند که هنگام خرید کالاهایی که مشمول معافیت نیست حتماً فاکتور مطالبه کنند تا فروشنده بخاطر مالیات پایان سال هم که شده قیمت عادلانه حساب کند واگر هم قیمت اضافه گرفت، مردم مطمئن باشند که دولت مالیات مستحقه را از چنین فروشنده ای خواهد گرفت.

به اعتقاد کارشناسان اقتصادی کشورمان، در صورتی که منابع حاصل از مالیات بر ارزش افزوده در امور سرمایه گذاری در منابع مورد نیاز صرف شود، دوباره به چرخه تولید کشور بازخواهد گشت. کارشناسان اقتصادی اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده در کشورمان را نشان دهنده عزم مسئولان بر بهینه سازی نظام مالیاتی کشور می دانند و عقیده دارند، کمک به افزایش درآمد مالیاتی و ایجاد فضا برای اجرای سیاستهای مالیاتی از دیگر مزایای مالیات بر ارزش افزوده است.

● متوسط نرخ مالیات بر ارزش افزوده در دیگر کشورها

متوسط نرخ مالیات بر ارزش افزوده در دنیا ۱۲ درصد است، که در یک جمع بندی می توان چنین گفت این نرخ در ۲۲ درصد کشورها بالای ۲۰ درصد، ۴۸ درصد کشورها بین ۱۵ تا ۲۰ درصد و در بین ۲۴ درصد از کشورها بین ۱۰ تا ۱۵ درصد است.

● شیوه اجرایی مالیات بر ارزش افزوده

در سیستم مالیات بر ارزش افزوده، هر فروشنده در هنگام فروش کالا و خدمات، مالیاتی که به آن تعلق می گیرد را بر صورتحساب افزوده و آن را همراه با قیمت کالا و خدمات از مشتری دریافت می کند، اولین فروشنده، مالیات را یکجا به دولت پرداخت کرده و در مراحل بعدی، هر فروشنده تنها مابه التفاوت مالیات (مالیات دریافتی پس از کسر مالیاتی که خود قبلاً پرداخت نموده) را به حساب سازمان امور مالیاتی واریز نمی کند، این عمل براساس لایحه پیشنهادی طی یک دوره دوماهه انجام می گیرد.

بطور مثال، یک شرکت خودروسازی برای تولید محصولات خود، قطعات مورد نیاز را از طریق بازار داخلی و یا از طریق واردات تامین می کند، اگر فرض شود خرید از داخل به مبلغ ۱۰ میلیون ریال و خرید بصورت واردات به مبلغ پنج میلیون ریال باشد، با فرض این که نرخ مالیات ۱۰ درصد باشد، این شرکت در مرحله خرید از داخل یک میلیون ریال (۰۰۰/۰۰۰/۱=۱۰%*۰۰۰/۰۰۰/۱۰) و در مرحله واردات به اندازه پانصد هزار ریال (۰۰۰/۵۰۰=۱۰%*۰۰۰/۰۰۰/۵) مالیات بر ارزش افزوده به سازمان مالیاتی کشور پرداخت می کند.

اگر فرض کنیم این شرکت محصول تولیدی خود را به مبلغ ۴۰ میلیون ریال بفروشد موظف است هنگام صدور فاکتور، مالیات بر ارزش افزوده را جداگانه محاسبه و از خریدار دریافت کند، بدیهی است قیمت پرداختی خریدار ۴۴ میلیون ریال خواهد بود، این شرکت موظف مالیاتهای پرداختی در مراحل قبلی (خرید از داخل و واردات) را از مالیاتهای وصولی کسر نموده و مابقی را همراه با اظهارنامه به سازمان مالیاتی پرداخت کند.

بنابراین مجموع مالیات بر ارزش افزده پرداخت شده به سازمان مالیاتی برابر ریال۰۰۰/۰۰۰/۴=(۰۰۰/۵۰۰/۲+۰۰۰/۵۰۰/۱) خواهد بود.

سیدکریم بحرینی