موسیقی خوزستان

الف) ‌موسیقی سنتی عرب
عرب های خوزستان از دیر باز به شعر و سخن سرایی علاقه زیادی داشتند و با وجود دیگر هنرها ،‌شعر در میان انان اهمیت بیش تری داشت این جنبه از فرهنگ عرب های خوزستان …

الف) ‌موسیقی سنتی عرب

عرب های خوزستان از دیر باز به شعر و سخن سرایی علاقه زیادی داشتند و با وجود دیگر هنرها ،‌شعر در میان انان اهمیت بیش تری داشت این جنبه از فرهنگ عرب های خوزستان ،‌میراثی است که از عرب های دوره جاهلیت به ایشان رسیده است زیرا آنان نیز فن شعر و خطابه را والاتر و برتر از هنرهای دیگر داشتند.

الشعر الشعبی ( شعر مردمی )‌یا الشعر العامی ( شعر محلی یا عامیانه) مهم ترین گسترده ترین بخش از ادبیات شفاهی مدرم عرب زبان خوزستان را تشکیل می دهد . شعرعامیانه عربی د ردوران طولانی حیات خویش به شکل سینه به سینه از طریق لالایی مادران ،‌آوازهای یزله عزا و عروسی ،‌آوازهای سوگ و اهنگ رقص و کار تاکنون تداوم یافته است . این مقدمه کوتاه برای آن بود تا بگوییم که بسیاری از فرم های رایج در موسیقی عرب های خوزستان ،‌نام خود را مستقیماً از یکی از انواع الشعر الشعبی گرفته اند ،‌برای مثال می توان به ابوذیه ،‌موال ، هوسه( یزله) ،‌چوبیه،‌(‌کوبیه ) بسته ،‌عتاب و... اشاره کرد این فرم ها از نظر سبک وشیوه باموسیقی جنوب عراق به ویژه بصره منطبق هستند و با انواع فرم های رایج در موسیقی لنبان ،‌سوریه .و.... خویشاوندی دارند.

به طور کلی ،‌فرم های رایح درموسیقی سنتی عرب که موسیقی عرب های خوزستان نیز مستقیم الهام یافته ازآن ها است ،‌بر دو نوع اند :‌سازی و آوازی ،‌مهمترین فرم های آوازی موسیقی سنتی عرب ،‌قصیده ،‌لیالی ،‌موال ،‌توشیح و.... است و تقسیم و نوبه از جمله فرم های مهم موسیقی سازی عرب هستند.

گروه های نوازنده و خواننده که با سازهای موسیقی وعربی در خوزستان فعالیت می کنند به الخشابه معروف هستند . سازهای اصلی مورد استفاده این گروه عبارتند از :‌رباب (‌ربابه)‌ ،‌ساز ضربی کاسوره ،‌لازومه یا شادوده،‌الزنجاری (‌دایره زنگی ) و الطبله (‌طبلا)‌که گاه به آن تمپو و به فارسی دمبک یا تنبک نیز می گویند.

سچابیق (‌اسنوچ) نیز از سازهای مورد استفاده این گروه است که عبارت از سنج ها یا زنگ های مضاعف کوچک فلزی است و با کش به انگشت های دست رقصندگان بسته می شود سچابیق را بیشتر زنان کولی عرب زبان خوزستان استفاده می کنند.

ب) ‌کولی ها

گروهی از مردم ساکن خوزستان را کولی های تشکیل می دهند این جماعت سرگردان و پراکنده معمولاً در هر منطقه ای که ساکن شوند ، به زبان همان جا تکلم می کنند و روایتگر بخشی از فرهنگ واداب ورسوم آن منطقه میشوند زبان کولی های خوزسنان عربی است کولی ها هم اکنون دراهواز ،‌آبادان ، خرمشهر سکونت دارند و در حفظ و تداوم موسیقی سنتی عرب د رخوزستان بسیار موثر بوده اند .

در گذشته از گروههای کولی برای اجرای رقص و آواز خوانی در عروسی ها و جشن ها دعوت می شد و این سنت هنوز هم گاه رایج است سکونت کولی های خوزستان در اهواز و چند شهر دیگر از سه دهه تجاوز نمی کند . قبل از آن کولی ها همیشه آواره و سرگردان بودند و گاه حتی میان ایران و عراق در حالت کوچ یامهاجرت به سر می بردند.

کولی های خوزستان بجز زبان عربی و کمی فارسی با زبان مخصوصی باهم صحبت می کنند که به زبان زرگری و مطربی شباهت دارد . استفاده از این زبان معمولاً درمیان همه کولی های ایران رایج است . بسیاری از نوازندگان و خوانندگان موسیقی سنتی عربی در خوزستان از گروه کولی ها بوده اند.