محیط ‌زیست‌‌،‌‌ میراث نسل‌های‌‌حال و آینده

بی‌تردید محیط زیست، میراث مشترک نسل‌های حال و آینده است. برای پاسداشت از این میراث، همکاری و تشریک مساعی دولت‌ها،‌ سازمان‌ها و همه مردم جهان یک نیاز است.
چند صد میلیون سال …

بی‌تردید محیط زیست، میراث مشترک نسل‌های حال و آینده است. برای پاسداشت از این میراث، همکاری و تشریک مساعی دولت‌ها،‌ سازمان‌ها و همه مردم جهان یک نیاز است.

چند صد میلیون سال از آغاز حیات در کره زمین می‌گذرد. در درازنای این زمان که از دوران‌های متعدد تشکیل شده است همواره موجودات با محیط زیست خویش کنشی متقابل داشته‌اند، اما این تاثیر و تاثر معمولا نوعی ایجاب از سوی محیط به سبب الزامات طبیعی و شرایط اقلیمی و نوعی قبول و سازگاری از سوی موجودات بوده است. به عبارت دیگر،‌ همواره این طبیعت یا محیط زیست بوده است که به فراخور مصلحت طبیعی درباره چگونگی زیست یا لزوم هست و نیست گونه‌های بی‌شمار موجودات حکم می‌رانده و تعادل و توازن حیات را برقرار می‌کرده است.

با پیدایش انسان، شرایط طبیعی تاثیر متقابل محیط و موجود به‌هم خورد و تحمیل شرایط خود را بر طبیعت و محیط آغاز کرد. تا آن زمان که انسان غارنشین بود و با شکار محدود حیوانات خوراک و پوشاک خویش را تدارک می‌کرد،‌ دامنه این تاثیر بسته و اندک و سازگار با محیط بود، ولی با آغاز کشاورزی و دامداری، این تاثیر رو به گسترش گذارد و هرچه بر جمعیت انسانی افزوده شد و هرچه دانش و توان ابزارشناختی انسان فزونی یافت، دامنه تغییر در محیط و تخریب طبیعت از سوی وی افزون‌تر شد.

توسعه دامداری و تراکم روزافزون دام‌ها در مراتع، نابودی بعضی از گونه‌های گیاهی و فرسایش خاک را درپی داشت. برای کشاورزی نیز نیاز به زمین بود و برای تامین آن باید بخشی از پوشش گیاهی طبیعی زمین نابود می‌شد تا انسان بتواند محصولات مورد نیاز خود را کشت کند. رشد جمعیت و نیاز به کشتزارهای بیشتر، انسان را وادار کرد با تبر و تیشه به جان پیکر سبز جنگل بیفتد. جنگل‌زدایی، زیست بوم جنگلی را بر هم می‌زد و نابودی پوشش گیاهی خاک موجب فرسایش خاک، کاهش کلی ذخایر آب و پیدایش بیابان‌ها شد. از سوی دیگر، گسترش شکار بیرحمانه گونه‌هایی از حیوانات و بهره‌برداری بی‌رویه از منابع زیرزمینی و کلا منابع طبیعی و بالاخره روند توسعه عنان‌گسیخته صنایع از جمله صنایع شیمیایی، فلزی، نفتی و غیره،‌ تخریب و آلودگی شدید محیط زیست را موجب شد.

بدین ترتیب انسان که خود مانند همه موجودات دیگر جزیی از طبیعت است، در روند زندگی و پویش‌های اقتصادی روزمره خود، دگرگونی وسیعی را در طبیعت ایجاد کرد و آن را در راه رسیدن به اهداف خود که بر خلاف موجودات دیگر فراتر از نیازهای فیزیولوژیک بود به استخدام و استثمار گرفت، در حالی که فراموش کرده‌ایم محیط زیست میراث نسل‌های حال و آینده است.

حمیده سادات هاشمی