نکاتی اساسی راجع به بارداری

اصلی ترین کاری که باید قبل از دادن آزمایش های مخصوص قبل از بارداری صورت گیرد مشاوره قبل از بارداری است

اصلی‌ترین کاری که باید قبل از دادن آزمایش‌های مخصوص قبل از بارداری صورت گیرد مشاوره قبل از بارداری است. مشاوره قبل از بارداری برای سلامت مادر و جنین بسیار ضروری و حتی می‌توان گفت که الزامی است. زمانی که خانمی قصد بارداری دارد ابتدا باید از لحاظ وضعیت طبی، خانوادگی و شغلی مورد بررسی قرار گیرد که در هر کدام از این موارد به شاخص‌های خاصی باید توجه کرد.از لحاظ طبی به مواردی مانند داشتن بیماری،مصرف دارویی خاص،آلرژی دارویی و وضعیت جسمانی مادر باید دقت کافی انجام گیرد.از بعد خانوادگی به داشتن بیماری ارثی یا خانوادگی و در نهایت از بعد شغلی به این‌که اگر فردی شاغل است در چه محیطی فعالیت می‌کند،به طور مثال اگر در محیطی باشد که با مواد شیمیایی مانند آفت‌کش‌ها،مواد شوینده و ... در ارتباط است حتما باید در سه ماه اول بارداری یعنی بین هفته ۳ تا ۸ زمانی که اعضای بدن جنین تشکیل می‌شوند به دور از این محیط‌های کاری باشد.

● تست‌های قبل از بارداری‌

بعد از انجام مشاوره،آزمایشات قبل از بارداری صورت می‌گیرد.در وهله اول آزمایش کم‌ خونی و فقر آهن مخصوصا برای کسانی که قبل از بارداری سابقه عادت ماهانه سنگین و طولانی ‌مدت دارند و افرادی که در سنین پایین و یا بالای ۳۵ سال قصد بارداری دارند انجام این آزمایش ضرورت بیشتری دارد.تست پاپ‌ اسمیر یا همان تست غربال‌گیری برای بررسی وضعیت دهانه رحم نیز باید انجام گیرد.یکی دیگر از مهم‌ترین آزمایشات،تست آنتی‌بادی سرخجه است،زیرا سرخجه به دلیل عوارضی که در بر دارد مانند نابینایی و ایجاد ناهنجاری روی سیستم عصبی جنین،حتما زوجی که قصد بچه ‌دار شدن را دارند باید از لحاظ ایمنی سرخجه مورد آزمایش قرار بگیرند تا اگر جواب تست آنها منفی بود، مجدد واکسینه شوند و بعد از سه ماه از گذشت آن باردار شوند،و باز به این نکته تاکید می‌شود که به دلیل عوارض سرخجه زمان بارداری حتما باید سه ماه بعد از آخرین واکسن زده شده باشد.تست بعدی،هپاتیت‌ B است که به دلیل شایع بودن آن در جامعه ما،‌ بهتر است که انجام پذیرد و از لحاظ آنتی‌بادی مورد بررسی قرار گیرد تا اگر میزان آن در بدن ناکافی بود واکسن مجدد تجویز شود. تست سیفلیس و ایدز،البته تست ایدز به دلیل این‌که خوشبختانه در جامعه ما این بیماری شایع نیست صورت نمی‌گیرد و تنها در جوامعی که این بیماری شایع است این تست را نیز انجام می‌دهند.

● عوارض کم‌خونی و واکسن‌های مورد نیاز

اگر به هر علتی این آزمایشات، قبل از بارداری انجام نشد در شروع بارداری با مراجعه به پزشک،انجام این آزمایشات تجویز می‌گردد و مواردی مانند عوارض ناشی از کم‌خونی با تشخیص زود هنگام قابل درمان خواهد بود ولی اگر به موقع درمان نشود مشکلات ناشی از این کم‌‌ خونی و فقر آهن هم برای مادر و هم برای جنین پیش خواهد آمد،مانند وزن کم،فقرآهن جنین و برای مادر عوارض حاملگی و زایمان به دلیل کم‌خونی که از قبل داشته است بیشتر خواهد بود،به‌طور مثال فرد در یک زایمان طبیعی در حدود ۵۰۰ سی سی خون از دست می‌‌دهد،به علت همین خونریزی حین زایمان،دچار کم‌ خونی مضاعفی خواهد شد که طبیعتا زمان بهبودی بعد از زایمان و بازگشت مادر به روند زندگی عادی،طولانی‌‌تر خواهد شد.

حال اگر زایمان فرد به صورت سزارین انجام گیرد بین ۷۰۰ سی سی تا یک لیتر خونریزی حین زایمان خواهد داشت که باز به دلیل همین کم ‌خونی زمان بهبود و ترمیم زخم‌ها به تاخیر خواهد افتاد و احتمال بروز عفونت در این افراد بیشتر است.حالاتی مانند خستگی مزمن و مفرط،کمبود انرژی،ریزش مو و... از دیگر عوارض کم‌خونی و فقر‌ آهن در دوران بارداری است.

در دوره بارداری احتمال استفاده از واکسن دیفتری و کزاز وجود دارد.بدن انسان تا مدت ۱۰ سال از آخرین تزریق در واکسن دیفتری و کزاز ایمنی لازم را دارد.معمولا خانم‌ها در هنگام ازدواج این دو واکسن را می‌زنند و چون کمتر از ۱۰ سال بعد از ازدواج‌شان تصمیم به بارداری می‌گیرند عملا بدن آنها ایمنی لازم را دارد و در زمان بارداری نیاز به یادآوری نیست،‌ اما اگر زمان بارداری خانمی بیشتر از ۱۰ سال بعد از آخرین دز این دو واکسن باشد می‌تواند در ۶ تا ۷ ماهگی دوران حاملگی دز یادآوری دیفتری و کزاز را بزند.

● سن مادر

فاکتور بعدی که باید مورد توجه باشد سن بارداری مادر است. ۲ رده سنی زمانی که فرد قصد بارداری‌ دارد از اهمیت ویژه‌‌ا‌ی برخوردار است.اول رده‌ سنی پایین که بین ۱۵ تا ۱۹ سال است که معمولا بارداری در این دوره سنی به طور ناخواسته است. اما به دلیل این که در این رده‌ سنی خونریزی‌های هر دوره از عادت ماهانه سنگین است بنابراین زمینه فقر آهن و کم‌خونی در این افراد بیشتر از سایرین است و همان‌طور که گفته شد گرفتن آزمایش کم‌خونی و فقر آهن از جمله موارد مهم برای این رده سنی است.اما طیف دوم حاملگی در سن بالای ۳۵ سال است.چون حاملگی در سن بالا محسوب می‌شود به غیر از آزمایش‌های روتین به دلیل امکان بروز عوارض حاملگی باید در دوران بارداری و زایمان تحت مراقبت و کنترل پزشکی بیشتری قرار گیرند.مهم‌ترین مورد این است که این افراد حتما قبل از بارداری باید بین ۲ تا ۳ ماه با تجویز پزشک معالج از قرص اسیدفولیک با دز ۵ میلی‌گرم استفاده نمایند تا از عوارض این دوره از حاملگی مانند امکان بروز نواقص و ناهنجاری در سیستم عصبی جنین را کم کند،البته خوردن قرص اسیدفولیک به تمامی خانم‌ها ۲ تا ۳ ماه قبل از بارداری توصیه می‌گردد.

● بارداری قبلی‌

در مورد خانم‌هایی که سابقه بارداری قبلی دارند به مواردی از این دست مانند این که آیا بارداری خارج از رحم،سابقه سقط جنین،سقط مکرر،حاملگی نابجا یا به طور مرتب از دست دادن حاملگی و این که زایمان زودرس داشته‌اند یا نه؟ توجه کرد.به دلیل این که مثلا خانمی که زایمان زودرس داشته امکان این که دوباره دچار زایمان زودرس شود زیاد است.

● شرایط جسمانی مادر و بیماری‌های‌ ارثی و خانوادگی‌

ازجمله بیماری‌های ارثی که قبل از بارداری باید مد نظر باشد،دیابت است.اگر خانمی که قصد بارداری دارد خودش به بیماری دیابت مبتلا باشد،حتما قبل از حاملگی باید طی آزمایشات مخصوص کنترل میزان قند کنترل دقیقی از قند داشته باشد. اما اگر فقط سابقه بیماری قند در خانواده دارد در زمان ۶ ماهگی از بارداری باید یک تست تحمل قند را انجام دهد.افرادی که چاق هستند و وزن بالایی دارند،آنها نیز در همان زمان ۶ ماهگی باید این تست تحمل قند را انجام دهند.در مورد خانم‌هایی که لاغری مفرط دارند نیز توصیه می‌شود که در حدود ۹ تا ۱۲ کیلو در دوران حاملگی باید اضافه وزن داشته باشند.در این صورت باید در روز بیش از ۴۰۰ کیلوکالری انرژی مصرف کنند که می‌توان در کنار وعده‌های غذایی روزانه، مصرف مکمل‌های دارویی مانند مکمل‌های ویتامینه را توصیه کرد.

● مصرف سیگار و عوارض آن‌

مصرف سیگار برای خانم‌ها مخصوصا آنهایی که قصد بارداری دارند،عوارض جبران ‌ناپذیری به همراه دارد. مانند وزن کم جنین،احتمال کنده شدن جفت،خونریزی‌های نابهنگام و زودرس و مواردی دیگر را داشته باشد،اما اگر یک ماه قبل از بارداری مصرف سیگار را کنار بگذارند عوارض آن کاملا از بین خواهد رفت.