تئاتر در شهر طرابزون ترکیه

تاریخ تئاتر را در شهر تاریخی طرابزون می توان از چهار هزار سال پیش تا به امروز تعقیب نمود در قرن ششم بعد از میلاد آدرین Adrien, پادشاه یونانی امر به ساخت تئاتری در شهر طرابزون می کند و تئاتر فوق بلافاصله ساخته می شود

تاریخ تئاتر را در شهر تاریخی "طرابزون" می توان از چهار هزار سال پیش تا به امروز تعقیب نمود. در قرن ششم بعد از میلاد ‏‏"آدرین" ‏Adrien، پادشاه یونانی امر به ساخت تئاتری در شهر طرابزون می کند و تئاتر فوق بلافاصله ساخته می شود. (در سال ‏‏۱۴۰۴ میلادی، "روی گنزالز" ‏Roy Ganzalez، سفیر اسپانیا از قلعه ای در کتاب خویش بحث می کند که تئاتر شهر طرابزون ‏بوده است و...)

از شواهد موجود می توان نتیجه گیری کرد که در شهر طرابزون چندین تئاتر قدیمی وجود داشته و همینطور شهر فوق در منطقه ی ‏‏"دریای سیاه" واقع بوده که دارای فعالیت های بسیار زیاد فرهنگی بوده است و همین فرهنگ قدیمی باعث شده تا انواع فرهنگ ‏های مختلف بتوانند در کنار هم به زندگی ادامه دهند.

‏"سلطان محمد فاتح" در سال ۱۴۶۱ میلادی شهر طرابزون را فتح می کند و به این صورت شهر به دست امپراتوری عثمانی ‏می افتد.

بعد از این سال ها تئاترهای کلاسیک رُومی و عثمانی در شهرها و روستاها همواره برگزار می شده است. متن و ‏موجودیت این بازی ها به طور کلی برای تفریح و خنده ی مردم بوده و در اصل می توان گفت که این نمایش ها همه گی نوعی ‏اعتراض به حکومت موجود بوده اند.

درسال ۱۸۸۰ در طرابزون حکمران بسیار با فرهنگ و با خردی با نام "علی بی" ‏Ali Bey‏ بر مسند حکومت قرار می گیرد که ‏علاقه ی زیادی به تئاتر داشته است. حکمران جدید نمایشنامه های غربی را آداپته می کرده تا تماشاچی ترک از تئاتر لذت ببرد.

با وجود اعتراض های بسیار زیاد توسط "فاناتیک"ها، حکمران جدید از کار تئاتری برای مردم خویش دست بر نداشته و آنرا عملی ‏فرهنگی می دانسته است. در زمان همین حکمران باخرد است که تئاترهای باارزش و مشهور اَرمن با رهبری اشخاص مهمی به ‏مانند "بایزار"‏‎ Bayzar‎‏ و یا "توماس فاسولیچه یان" ‏Tomas Fasuliyecian‏ به این شهر آمده و تئاترهای مختلفی را به اجرا در ‏آوردند.

فعالیت و شوق تئاتر در شهر تا سال ۱۹۱۴ میلادی و جنگ جهانی اول ادامه می یابد.

با بوجود آمدن تراژدی "داستان مهاجرت" و رفتن ارمنیان از خاک های عثمانی و همینطور آمدن "جمهوریت" به جای سیستم ‏پادشاهی، دوباره تئاتر جانی تازه گرفت. در این سالها است که اولین بار تئاتر جدیدی از طرف باشگاهی ورزشی به نام "ایدمان ‏اوجاقی" در سال ۱۹۲۲ میلادی تأسیس می شود. واقعه ی فوق و دست به یکی شدن ورزش و هنر را به دنبا هم به عنوان اولین ‏نمونه ی آن در دنیا، در طرابزون اتفاق می افتد. بسیاری از ورزشکاران رقابت های ورزشی خود را تا سالهای ۱۹۵۰ میلادی در ‏میدانهای ورزشی عرضه نموده و با فرهنگ تئاتر توسط این باشگاه آرامش گرفتند.

از وقایع مهم سالهایی که بر شمردیم می توان از اولین تئاتر در سال ۱۹۲۲ نام برد که نام این نمایش "سلطان عثمانی در قبر است" ‏می باشد. در سال ۱۹۳۳ میلادی تئاتر "هالکاوی" تأسیس می شود. اولین نمایش این تئاتر نمایش مشهور "نافیذ چامای بی" به نام ‏‏"آکین" است. نمایش فوق را ۳۰۰۰ تماشاچی می بینند. در سال ۱۹۳۹ میلادی شهر طرابزون اولین صحنه ی تئاتر به معنی غربی ‏را دایر می کند و تئاتر "هالکاوی" نمایش های خود را در این صحنه به اجرا در می آورند.

تا سال ۱۹۴۰ میلادی بازی های ‏عرضه شده در این صحنه به ۱۵ عدد می رسند. در سال ۱۹۴۴ دو اثر مهم کلاسیک جهان، یکی اثر مشهور "شکسپیر" با نام ‏‏"رومئو ژولیت" و دیگری اثر "سوفوکل" به نام "ادیپ شهریار" به روی صحنه می آید. در سال ۱۹۴۸ تا ۱۹۵۰ میلادی یعنی در ‏عرض ۲ سال ۱۶ نمایش به اجرا در می آیند.

در سالهای بعدی اجازه ی نمایش از تئاتر "هالکاری" گرفته شده و تئاتر فوق در سال ۱۹۵۳ میلادی آخرین نمایش خود را به اجرا ‏در می آورد. درسالهای بعدی تئاترهایی از شهرهای استانبول و آنکارا برای اجرا به طرابزون می آیند. تئاتر و بازی های تئاتر ‏دولتی ترکیه با اشتیاق بسیار زیادی در این شهر مورد استقبال تماشاگران قرار می گیرند. در سال ۱۹۶۲ میلادی یک گروه از ‏اعضای تئاتر آماتور به رهبری "هالوک اُنگان"، "تورگوت اُز آک مان" به نام "آنطرف دیوارها" نیز به طرابزون می آیند. تا سال ‏‏۱۹۷۶ میلادی که تئاتر فوق بسته می شود ، این گروه ۱۵ نمایش به اجرا در می آورند.

تئاتر "دانشگاه دریای سیاه" از ابتدای بوجود آمدن این دانشگاه فعالیت زیادی را داشته است. اولین نمایش این تئاتر اثری از "جاهیت ‏آقای" است به نام " در صید". تئاتر و گروه تئاتری دانشگاه فوق آثار بسیار زیادی را در سالهای ۱۹۷۴-۱۹۷۸ میلادی از ‏‏"اسماعیل آکچای"، ۱۹۸۰-۱۹۸۴ میلادی از "مراد چلیک" و درسال ۱۹۸۷ از "احمد آکیول" کارگردانی کرده است.

سال ۱۹۸۷ برای تئاتر طرابزون سال بسیار مهمی است زیرا در این سال "تئاتر دولتی طرابزون" توسط دولت ترکیه دایر می شود. ‏اولین مدیر این تئاتر "ارهان گوک گوجی" است و اولین بازی این گروه تئاتر دولتی که اجرا می شود اثری است از "نجاتی جمعه ‏علی" که نام آن "گهواره ی خالی" و کارگردانی آنرا "ماهیرجان اوا" به عهده می گیرد.

بازی های تئاتر دولتی طرابزون در این زمان در "مجموعه ی فرهنگی آتاپارک" و "مجموعه ی فرهنگی حمامیزاده احسان بی" به ‏نمایش در می آیند. همچنین تئاترهای بسیار زیاد وطنی و خارجی توسط این گروه برای مردم این شهر به نمایش در می آیند و از ‏طرف مردم مورد حمایت و علاقه قرار می گیرند. از دیگر کارهای مهمی که "تئاتر دولتی طرابزون" انجام داده است فستیوالی ‏است که اولین بار در سال ۲۰۰۰ میلادی و بعد از آن هر سال بین کشورهای "دریای سیاه" که مهمانداری آن را شهر "طرابزون" ‏به عهده دارد انجام می شود و این هدیه ای است به مردم این شهر.

تاریخ تئاتر را در شهر تاریخی "طرابزون" می توان از چهار هزار سال پیش تا به امروز تعقیب نمود. در قرن ششم بعد از میلاد ‏‏"آدرین" ‏Adrien، پادشاه یونانی امر به ساخت تئاتری در شهر طرابزون می کند و تئاتر فوق بلافاصله ساخته می شود. (در سال ‏‏۱۴۰۴ میلادی، "روی گنزالز" ‏Roy Ganzalez، سفیر اسپانیا از قلعه ای در کتاب خویش بحث می کند که تئاتر شهر طرابزون ‏بوده است و...)

از شواهد موجود می توان نتیجه گیری کرد که در شهر طرابزون چندین تئاتر قدیمی وجود داشته و همینطور شهر فوق در منطقه ی ‏‏"دریای سیاه" واقع بوده که دارای فعالیت های بسیار زیاد فرهنگی بوده است و همین فرهنگ قدیمی باعث شده تا انواع فرهنگ ‏های مختلف بتوانند در کنار هم به زندگی ادامه دهند.

‏"سلطان محمد فاتح" در سال ۱۴۶۱ میلادی شهر طرابزون را فتح می کند و به این صورت شهر به دست امپراتوری عثمانی ‏می افتد.

بعد از این سال ها تئاترهای کلاسیک رُومی و عثمانی در شهرها و روستاها همواره برگزار می شده است. متن و ‏موجودیت این بازی ها به طور کلی برای تفریح و خنده ی مردم بوده و در اصل می توان گفت که این نمایش ها همه گی نوعی ‏اعتراض به حکومت موجود بوده اند.

درسال ۱۸۸۰ در طرابزون حکمران بسیار با فرهنگ و با خردی با نام "علی بی" ‏Ali Bey‏ بر مسند حکومت قرار می گیرد که ‏علاقه ی زیادی به تئاتر داشته است. حکمران جدید نمایشنامه های غربی را آداپته می کرده تا تماشاچی ترک از تئاتر لذت ببرد.

با وجود اعتراض های بسیار زیاد توسط "فاناتیک"ها، حکمران جدید از کار تئاتری برای مردم خویش دست بر نداشته و آنرا عملی ‏فرهنگی می دانسته است. در زمان همین حکمران باخرد است که تئاترهای باارزش و مشهور اَرمن با رهبری اشخاص مهمی به ‏مانند "بایزار"‏‎ Bayzar‎‏ و یا "توماس فاسولیچه یان" ‏Tomas Fasuliyecian‏ به این شهر آمده و تئاترهای مختلفی را به اجرا در ‏آوردند.

فعالیت و شوق تئاتر در شهر تا سال ۱۹۱۴ میلادی و جنگ جهانی اول ادامه می یابد.

با بوجود آمدن تراژدی "داستان مهاجرت" و رفتن ارمنیان از خاک های عثمانی و همینطور آمدن "جمهوریت" به جای سیستم ‏پادشاهی، دوباره تئاتر جانی تازه گرفت. در این سالها است که اولین بار تئاتر جدیدی از طرف باشگاهی ورزشی به نام "ایدمان ‏اوجاقی" در سال ۱۹۲۲ میلادی تأسیس می شود. واقعه ی فوق و دست به یکی شدن ورزش و هنر را به دنبا هم به عنوان اولین ‏نمونه ی آن در دنیا، در طرابزون اتفاق می افتد. بسیاری از ورزشکاران رقابت های ورزشی خود را تا سالهای ۱۹۵۰ میلادی در ‏میدانهای ورزشی عرضه نموده و با فرهنگ تئاتر توسط این باشگاه آرامش گرفتند.

از وقایع مهم سالهایی که بر شمردیم می توان از اولین تئاتر در سال ۱۹۲۲ نام برد که نام این نمایش "سلطان عثمانی در قبر است" ‏می باشد. در سال ۱۹۳۳ میلادی تئاتر "هالکاوی" تأسیس می شود. اولین نمایش این تئاتر نمایش مشهور "نافیذ چامای بی" به نام ‏‏"آکین" است. نمایش فوق را ۳۰۰۰ تماشاچی می بینند. در سال ۱۹۳۹ میلادی شهر طرابزون اولین صحنه ی تئاتر به معنی غربی ‏را دایر می کند و تئاتر "هالکاوی" نمایش های خود را در این صحنه به اجرا در می آورند.

تا سال ۱۹۴۰ میلادی بازی های ‏عرضه شده در این صحنه به ۱۵ عدد می رسند. در سال ۱۹۴۴ دو اثر مهم کلاسیک جهان، یکی اثر مشهور "شکسپیر" با نام ‏‏"رومئو ژولیت" و دیگری اثر "سوفوکل" به نام "ادیپ شهریار" به روی صحنه می آید. در سال ۱۹۴۸ تا ۱۹۵۰ میلادی یعنی در ‏عرض ۲ سال ۱۶ نمایش به اجرا در می آیند.

در سالهای بعدی اجازه ی نمایش از تئاتر "هالکاری" گرفته شده و تئاتر فوق در سال ۱۹۵۳ میلادی آخرین نمایش خود را به اجرا ‏در می آورد. درسالهای بعدی تئاترهایی از شهرهای استانبول و آنکارا برای اجرا به طرابزون می آیند. تئاتر و بازی های تئاتر ‏دولتی ترکیه با اشتیاق بسیار زیادی در این شهر مورد استقبال تماشاگران قرار می گیرند. در سال ۱۹۶۲ میلادی یک گروه از ‏اعضای تئاتر آماتور به رهبری "هالوک اُنگان"، "تورگوت اُز آک مان" به نام "آنطرف دیوارها" نیز به طرابزون می آیند. تا سال ‏‏۱۹۷۶ میلادی که تئاتر فوق بسته می شود ، این گروه ۱۵ نمایش به اجرا در می آورند.

تئاتر "دانشگاه دریای سیاه" از ابتدای بوجود آمدن این دانشگاه فعالیت زیادی را داشته است. اولین نمایش این تئاتر اثری از "جاهیت ‏آقای" است به نام " در صید". تئاتر و گروه تئاتری دانشگاه فوق آثار بسیار زیادی را در سالهای ۱۹۷۴-۱۹۷۸ میلادی از ‏‏"اسماعیل آکچای"، ۱۹۸۰-۱۹۸۴ میلادی از "مراد چلیک" و درسال ۱۹۸۷ از "احمد آکیول" کارگردانی کرده است.

سال ۱۹۸۷ برای تئاتر طرابزون سال بسیار مهمی است زیرا در این سال "تئاتر دولتی طرابزون" توسط دولت ترکیه دایر می شود. ‏اولین مدیر این تئاتر "ارهان گوک گوجی" است و اولین بازی این گروه تئاتر دولتی که اجرا می شود اثری است از "نجاتی جمعه ‏علی" که نام آن "گهواره ی خالی" و کارگردانی آنرا "ماهیرجان اوا" به عهده می گیرد.

بازی های تئاتر دولتی طرابزون در این زمان در "مجموعه ی فرهنگی آتاپارک" و "مجموعه ی فرهنگی حمامیزاده احسان بی" به ‏نمایش در می آیند. همچنین تئاترهای بسیار زیاد وطنی و خارجی توسط این گروه برای مردم این شهر به نمایش در می آیند و از ‏طرف مردم مورد حمایت و علاقه قرار می گیرند. از دیگر کارهای مهمی که "تئاتر دولتی طرابزون" انجام داده است فستیوالی ‏است که اولین بار در سال ۲۰۰۰ میلادی و بعد از آن هر سال بین کشورهای "دریای سیاه" که مهمانداری آن را شهر "طرابزون" ‏به عهده دارد انجام می شود و این هدیه ای است به مردم این شهر.

نوشته ی: نجاتی زنگین

ترجمه: عطا ابراهیمی راد