۱ بهمن ۱۳۴۳ ـ تیراندازی به حسنعلی منصور نخست وزیر وقت در میدان بهارستان و مرگ او

یکم بهمن ۱۳۴۳ (۲۱ ژانویه ۱۹۶۵) حسنعلی منصور نخست وزیر وقت پس از پیاده شدن از خودرو نخست وزیری در میدان تاریخی بهارستان برای ورود به ساختمان مجلس، هدف سه گوله قرار گرفت و چهار …

یکم بهمن ۱۳۴۳ (۲۱ ژانویه ۱۹۶۵) حسنعلی منصور نخست وزیر وقت پس از پیاده شدن از خودرو نخست وزیری در میدان تاریخی بهارستان برای ورود به ساختمان مجلس، هدف سه گوله قرار گرفت و چهار روز بعد در بیمارستان پارس درگذشت و محمد بخارایی کمی پایین تر از مسجد سپهسالار به اتهام تیراندازی به منصور دستگیر شد. منصور در پیاده رو میدان بهارستان، بلافاصله پس از پیاده شدن از اتومبیل و پیش از ورود به مجلس هدف گلوله قرارگرفته بود. هفتاد روز پس از این رویداد، در کاخ مرمر به سوی شاه نیز تیراندازی شد. چند ساعت پس از انتقال منصور به بیمارستان، شاه امیر عباس هویدا ـ وزیر دارایی و دوست نزدیک منصور ـ را به ریاست موقت شورای وزیران برگزید که پس از درگذشت منصور جای وی را گرفت و نخست وزیر شد و ۱۳ سال در این سمت باقی بود.

در پی تیر اندازی به منصور، سر لشکر حسن پاکروان رئیس وقت ساواک جای خود را به سپهبد نعمت الله نصیری داد (تفصیل این جا به جایی را بانو فاطمه پاکروان بیان داشته که در قسمت تاریخ شفاهی ایران در دانشگاه هاروارد محفوط است).

از نوشته اصحاب اطلاع چنین بر می آید که یکی از انگیزه های قتل حسنعلی منصور اصرار او به دادن مصونیت قضایی به نظامیان آمریکایی در ایران بود. نخست وزیری منصور ده ماه و چهارده روز طول کشید. علی منصور پدر حسنعلی هم در زمان رضاشاه نخست وزیر ایران بود. وی در شهریور ۱۳۲۰ و در زمانی بسیار حساس کناره گیری کرده و فروغی که میانه خوبی با رضاشاه نداشت برجایش نشسته بود. حسنعلی منصور که موسس حزب ایران نوین بود قبلا دبیری شورای عالی اقتصاد را بر عهده داشت.

چند روز پس از درگذشت منصور، شاه شدیدا سیاست انگلستان را به باد انتقاد گرفت. پاره ای از مفسران با توجه به انتقاد شاه از انگلستان حدس زده بودند که ممکن است رقابت پنهانی انگلستان و آمریکا در ایران به ترور حسنعلی منصور انجامیده باشد، زیرا در هواداری منصور از سیاست آمریکا تردید وجود نداشت.