کلیاتی در مورد «دیابت»

بیماری دیابت که با نام «بیماری قند» نیز شناخته می شود, اختلال در تنظیم خودکار قند خون توسط متابولیسم بدن است

بیماری دیابت که با نام «بیماری قند» نیز شناخته می‌شود، اختلال در تنظیم خودکار قند خون توسط متابولیسم بدن است. در واقع میزان تولید انسولین در بیماران مبتلا به دیابت، منجر به کاهش یا افزایش مفرط گلوکز در خون می‌شود. در صورت افزایش غیرمعمول میزان گلوکز در خون، ممکن است بیمار به کما رفته یا فوت کند.

● علت‌های بروز دیابت

تا به امروز علت مشخصی برای بروز بیماری دیابت شناخته نشده است. اما محققان عوامل ژنتیک و محیطی را در بروز این بیماری دخیل می‌دانند. اگر شما مبتلا به دیابت هستید، باید بدانید بدن‌تان احتمالا در تولید یا به‌کار گرفتن انسولین مشکل دارد. انسولین در لوزالمعده بدن شما تولید می‌شود. غذاهایی که می‌خورید، در بدن به قندی به نام گلوکز تبدیل می‌شوند. کار انسولین، تبدیل این قند، به انرژی مورد نیاز بدن است؛ انرژی‌ای که برای رشد و انجام فعالیت‌های روزانه‌تان نیاز دارید.

در حال حاضر دیابت به دو طریق توسط آزمایش خون قابل تشخیص است. آزمایش FPG و OGTT. در آزمایش FPG تقریبا بلافاصله میزان قند در پلاسمای خون اندازه‌گیری و مشخص می‌شود. در آزمایش OGTT نیز بزاق دهان، دو ساعت پس از نوشیدن یک مایع شیرین مورد آزمایش قرار می‌گیرد (این آزمایش‌ها را قند خون ناشتا و قند خون دو ساعت پس از غذا می‌نامند) چنانچه نتیجه در آزمایش FPG از حدود۱۲۰ میلی گرم در یک دهم لیتر خون و در آزمایش OGTT از ۲۰۰ میلی گرم در یک دهم لیتر بزاق، بیشتر باشد، شما احتمالا مبتلا به دیابت هستید.

● دیابت نوع یک

در این نوع از دیابت، گلبول‌های سفید -که کارشان محافظت از بدن در برابر ویروس‌ها و باکتری‌های بیماری‌زاست- اشتباها لوزالمعده را هدف حملات خود قرار می‌دهند. جایی که کارش تولید انسولین مورد نیاز بدن است. در چنین شرایطی، لوزالمعده مجبور به کاهش یا توقف تولید انسولین شده و میزان گلوکز در خون افزایش می‌یابد. به طور تقریبی ۵ تا ۱۰‌درصد از بیماران دیابتی در آمریکا، به دیابت نوع یک دچار هستند. علایم این نوع دیابت عبارتند از:

- تشنگی مفرط

- افزایش دفعات ادرار

- کاهش غیرمعمول وزن

- خستگی مفرط

- تاربینی

افراد مبتلا به دیابت نوع یک، باید رژیم غذایی مخصوص داشته باشند و تمرینات منظم ورزشی و همچنین تزریق انسولین نیز از اعمال روزانه آنها خواهد بود.

● دیابت نوع دو

نزدیک به ۹۰ تا ۹۵‌درصد مبتلایان به دیابت، دچار دیابت نوع دو هستند. بدن مبتلایان به دیابت نوع دو، نسبت به انسولین تولیدی خود مقاوم می‌شود و با اینکه انسولین مورد نیاز، در بدن موجود است، کارآیی نخواهد داشت. با افزایش سطح انسولین، بدن تولید این هورمون را به صورت خودکار کم کرده و این موضوع نیز افزایش میزان گلوکز در خون را تشدید می‌کند. افراد کهنسال، چاق یا کم تحرک بیشتر از سایرین در معرض خطر بروز این نوع از دیابت قرار دارند. نشانه‌های دیابت نوع دو، بسیار به نوع یک شبیه است. اما این نشانه‌ها به‌تدریج و طی مدت زمانی طولانی‌تری ظاهر می‌شوند و عبارتند از:

- خستگی مفرط

- افزایش دفعات ادرار

- تشنگی مفرط

- گرسنگی

- کاهش وزن

- تاربینی

- افزایش زمان بهبود زخم‌ها

- عفونت‌های سطحی

برخی افراد با رژیم‌های غذایی و تمرین‌های منظم ورزشی، توانایی خود را در مقابله با این نوع از دیابت بالاتر می‌برند. در برخی موارد نیز، بیماران به طور کلی بهبود می‌یابند. البته برخی از مبتلایان به این نوع دیابت نیز مجبور به مصرف انسولین می‌شوند و برای تحت کنترل گرفتن میزان گلوکز خون، باید تحت مراقبت‌های پزشکی قرار گیرند.

● دیابت حاملگی

تقریبا سه تا هشت‌درصد از زنان ممکن است در دوران حاملگی به این نوع دیابت مبتلا شوند. براساس نتایج تحقیقات، صورت گرفته مشخص شده که تغییرات هورمونی و کمبود انسولین در زمان حاملگی، عامل بروز این نوع از دیابت است. نوزادان مادران مبتلا به دیابت حاملگی، ممکن است با عوارضی مانند افزایش غیرمعمول وزن متولد شده یا پس از تولد به مشکلات تنفسی دچار شوند. در حالی که در اغلب موارد دیابت حاملگی پس از تولد نوزاد در مادران کشف می‌شود، ۴۰ تا ۶۰‌درصد مادران مبتلا به این نوع دیابت، پس از تولد نوزادشان، به سمت ابتلا به دیابت نوع دو هستند. اما تمرینات ورزشی و وزن طبیعی داشتن می‌تواند خطر تبدیل دیابت حاملگی به سایر انواع دیابت را کاهش دهد. درمان دیابت حاملگی نیز با رژیم‌های خاص غذایی، تمرینات ورزشی و در بعضی موارد تزریق موقتی انسولین، عملی است.

ترجمه: علی پیرا