چرا برخی دعاهای ما مستجاب نمی شود

دعا نشان از فروتنی, تواضع, خاکساری, خشوع و خضوع به درگاه موجودی عزیز و مقتدر, توانا و بلند مرتبه است در مقام دعا باید دانست که «من» هیچ نیست و هر چه هست«اوست» باید باور کرد که من مخلوقم و او خالق من ذلیلم و او عزیز یکی از پرسش هایی که همواره برای بندگان مومن خدا مطرح می شود این است که چرا گاهی دعاها و خواسته های ما برآورده و مستجاب نمی شود

دعا نشان از فروتنی، تواضع، خاکساری، خشوع و خضوع به درگاه موجودی عزیز و مقتدر، توانا و بلند مرتبه است در مقام دعا باید دانست که «من» هیچ نیست و هر چه هست«اوست» باید باور کرد که من مخلوقم و او خالق من ذلیلم و او عزیز. یکی از پرسش‌هایی که همواره برای بندگان مومن خدا مطرح‌ می‌شود این است که چرا گاهی دعاها و خواسته‌های ما برآورده و مستجاب نمی‌شود؟ این مساله عوامل زیادی دارد که پاسخ آن را در کلام معصومین(ع) جست‌وجو می‌کنیم. امام علی(ع) در پاسخ به این سوال که خداوند فرموده:«ادعونی استجب لکم؛ بخوانید مرا تا اجابت کنم شما را» پس چرا دعا می‌کنیم ولی دعایمان اجابت نمی‌شود؟ فرمود: زیرا دل‌های شما هشت خیانت کرده است:

۱. شما خدا را شناختید اما حق او را چنان که بر شما واجب است ادا نکردید. بنابراین، شناخت شما به کارتان نیامد.

۲. ایمان به رسول خدا(ص) آوردید، اما با سنت او مخالفت کردید، پس فایده ایمان شما چیست؟

۳. قرآن را خواندید ولی عمل نکردید.

۴. گفتید از آتش جهنم می‌ترسید اما در هر وقت با گناهان خود بدن‌های خود را آماده عذاب ساختید.

۵. اظهار تمایل به بهشت کردید اما کاری که شما را از بهشت دور می‌کند انجام دادید.

۶. از نعمت‌های خدا استفاده کرده ولی سپاسگزاری نکردید.

۷. خداوند شما را به دشمنی شیطان امر کرده، شما با زبان با او دشمنی کردید ولی در عمل با او مخالفت نکردید.

۸. عیب‌های مردم را جلوی چشم خود قرار دادید اما عیوب خود را پشت سر انداختید. با توجه به این امور چگونه انتظار اجابت دعا دارید. پس خودتان را اصلاح و تقوا پیشه کنید تا دعاهای شما مستجاب شود.۱ امام صادق(ع) نیز در پاسخ به گروهی که از آن حضرت پرسیدند: چرا ما دعا می‏‌کنیم، امّا مستجاب نمی‏‌شود؟ فرمودند: چون کسی را می‏‌خوانید که نمی‏‌شناسیدش۲. همچنین پیامبر خدا(ص) در این باره می‌فرمایند: همانا بنده دستش را (برای دعا) به درگاه خدا بالا می‏‌برد در حالی که خوراکش حرام است؛ با چنین حالی، چگونه دعایش مستجاب شود؟۳. امام علی(ع) درباره این که چه حکمت‌هایی در تأخیر استجابت دعاست؟ می‌فرمایند: تأخیر در اجابت دعا تو را نومید نگرداند؛ زیرا که بخشش (خداوند) بسته به نیّت تو است؛ چه بسا که در برآوردن خواهشت تأخیر شود، تا بدین وسیله خواهنده را پاداش بزرگتر و امیدوار (به بخشش الهی) را بخشش بیشتر دهد؛ بسا باشد که چیزی بخواهی و به تو داده نشود امّا دیر یا زود بهتر از آن به تو داده شود، یا برای خیر و مصلحت تو از تو دریغ شده است و بسا خواسته‏‌ای که اگر برآورده شود موجب نابودی و تباهی دین تو گردد۴. آن حضرت همچنین فرمودند: خداوند عز و جل به عیسی بن مریم علیه‏‌السلام وحی فرمود: به اشراف بنی اسرائیل بگو که... من دعای هیچ یک از شما و هیچ‌یک از کسانی را که حقّی از مخلوقات مرا به گردن دارند، اجابت نمی‏‌کنم۵. امام باقر(ع) نیز در بیان موانع استجابت دعا می‌فرمایند: (گاه) بنده از خداوند حاجتی را می‏‌خواهد و از شأن خداست که آن را در آینده‏‌ای نزدیک، یا با تأخیر برآورده سازد؛ امّا بنده بعدا مرتکب گناهی می‏‌شود. پس، خداوند تبارک و تعالی به فرشته می‏‌گوید: حاجت او را برآورده مساز و او را از آن محروم گردان؛ زیرا که او خود را در معرض خشم من نهاد و مستوجب محرومیت از سوی من شد۶. رسول مکرم اسلام همچنین فرمودند: بدانید که خداوند، دعایی را که از دلی غافل و بی‏‌خبر باشد، نمی‏‌پذیرد۷.

منابع: ۱- أعلام الدین: ۲۶۹ منتخب میزان الحکمة: ۱۹۶. ۲- بحار الأنوار: ۹۳ / ۳۶۸ / ۴ منتخب میزان الحکمة: ۱۹۶. ۳- إرشاد القلوب: ۱۴۹ منتخب میزان الحکمة: ۱۹۶. ۴- کشف المحجّه: ۲۲۸ منتخب میزان الحکمة: ۲۰۰. ۵- الخصال: ۳۳۷ / ۴۰ منتخب میزان الحکمة: ۱۹۶. ۶- بحارالأنوار: ۷۳ / ۳۲۹ / ۱۱ منتخب میزان الحکمة: ۱۹۶. ۷- بحارالأنوار: ۹۳ / ۳۲۱ / ۳۱ منتخب میزان الحکمة: ۱۹۶.