پیشگیری و درمان كراتوزهای خورشیدی

كراتوزهای خورشیدی ضایعات مهمول هستند كه بیشتر در مردم میان سال و مسن با پوست روشن كه در معرض آفتاب قرار می گیرند , دیده می شود و ممكن است به سرطان های پوست غیر ملانومایی به ویژه كارسینومای سلول های اسكواموس تبدیل شود

كراتوزهای خورشیدی ( كراتوزهای آكتینیك ) ضایعات مهمول هستند كه بیشتر در مردم میان سال و مسن با پوست روشن كه در معرض آفتاب قرار می گیرند ، دیده می شود و ممكن است به سرطان های پوست غیر ملانومایی به ویژه كارسینومای سلول های اسكواموس ( سلول های پوششی پهن به شكل فلس ) تبدیل شود. در این مقاله روش پیشگیری و درمان كراتوزهای خورشیدی مرور شده است. كراتوزهای خورشیدی با تكثیر دیسپلاستیك كراتینوسیت های غیر عادی ایجاد می شوند. این ضایعات قطر كمتر از یك سانتی متر ، جدا از هم ، با حالت اریتمی و سطح خشك فلس مانند و نا منظم هستند. گاهی فقط با لمس قابل تشخیص است. تمیز كراتوزهای خورشیدی از كراتوزهای سبوره ای ، پسوریازیس ، بیماری Bowen و كارسینومای (BCC) basal cell ممكن است از لحاظ بالینی مشكل باشد. اگر شك تشخیصی وجود داشته باشد باید یك بیوپسی پوست انجام شود و یا بیمار به متخصص پوست فرستاده شود. كراتوزهای خورشیدی به ویژه در افرادی ایجاد می شوند كه در مناطق آفتابی زندگی می كنند و یا زندگی می كردند . درصد وقوع آن با افزایش سن و قرار گرفتن مداوم در برابر اشعه ماورای بنفش افزایش می یابد و در آقایان بیشتر از خانم ها و در پوست كم رنگ بیشتر از پوست تیره و در افرادی كه توسط آفتاب به جای قهوه ای شدن ، سوخته باشند ، بیشتر است. در بریتانیا درصد وقوع آن در افراد ۴۰ ساله یا بالاتر ۲۱ درصد و در افراد ۷۰ ساله یا بالاتر ۵۲ درصد است. حدود ۲۰ تا ۷۰ درصد كارتوزهای خورشیدی در عرض ۱ تا ۲ سال خود به خود سیر قهقرایی پییدا می كنند ولی حدود ۱۵ درصد ضایعات عود می كنند. خطر تبدیل شدن كراتوز خورشیدی منفرد به سرطان سلول های متغیر است. این خطر در اشخاصی كه تعداد ضایعات بیشتری دارند زیادتر است.

راه كارهای پیشگیرانه

راه كارهای پیشگیرانه شامل آموزش ، به كارگیری سان اسكرین ها ، كاهش دادن چربی در رژیم غذایی و استفاده از رتینوئیدها هستند كه ذیلا به شرح آن ها می پردازیم.

آموزش

موارد مختلف در جهت كاهش تماس با اشعه UV شامل استفاده از سان اسكرین ها ( با SPF حداقل ۱۵ درصد ) و استفاده از لباس حفاظتی ( مثل كلاه لبه بلند و پیراهن آستین بلند ) ، اجتناب از آفتاب به مدت ۲ ساعت قبل و بعد از وسط روز در تابستان و فراهم كردن مكان های با سایبان در محل های عمومی می باشند. ضمن این كه موارد فوق به نظر روش های معقول و معمول در كشورهای آفتابی هستند هیچ نوع ارزیابی رسمی از كارایی آن ها در جلوگیری از كراتوزهای خورشیدی یا كم كردن وقوع سرطان پوست یا مرگ و میر وجود ندارد.

به كارگیری سان اسكرین ( ضد آفتاب ها )

در یك بررسی روی ۵۸۸ استرالیایی ۴۰ ساله یا بالاتر كه ۷ ماه طول كشیده و همه آن ها به اجتناب از تماس با آفتاب در وسط روز و پوشیدن لباس محافظ توصیه می شدند ، افرادی كه در ضمن از سان اسكرین با SPE ۱۷ استفاده كرده اند كراتوزهای كمتری را نشان داده اند. همین طور ، در یك مطالعه دیگر كه دو سال طول كشیده و در ۵۳ امریكایی داوطلب مبتلا به كراتوزهای خورشیدی یا سرطان پوست غیر ملانومایی كه به تماس با آفتاب ادامه می دادند ، نشان داده شده كه استفاده مررتب ( یعنی همه روزه ) سان اسكرین با قدرت حفاظت ۲۹ تا حد زیادی سودمند بوده است.

كاهش چربی در غذا

نشان داده شده كه در حیواناتی كه غذای پر چرب دریافت كرده و در معرض اشعه ماوراء بنفش قرار می گیرند احتمال سرطان پوست زیادتر است و این خطر با مصرف غذای كم چرب پس از تماس با اشعه UV كاهش می یابد. به دنبال این مشاهده ، در یك مطالعه randomised controlled روی ۷۶ بیمار مبتلا به سرطان پوست غیر ملانومایی ، در عرض ۲۴ فالوآپ ( پی گیری ) نشان داده شده كه افرادی كه غذای كم چرب ( حدود ۲۰ درصد كالری به صورت چربی ) دریافت می كنند در مقایسه با افرادی كه به دریافت غذای نرمال ( یعنی حدود ۴۰ درصد كالری دریافتی به صورت چربی ) ادامه می دهند كراتوزهای خورشیدیی جدید كمتری را نشان می دهند.

رتینوئیدها

مطالعات بالینی و آزمایشگاهی نشان داده كه ویتامین A و سایر رتینوئیدهای ااثرات جلوگیری كنندگی از سرطان (Cancer – preventive effects) دارند. در یك مطالعه كنترل شده با دارونما روی ۲۲۹۷ فرد با سابقه حداقل ۱۰ كراتوز خورشیدی و گاهی سابقه سرطان پوست غیر ملانومایی كه در بدو شركت در بررسی ، ۷۰ درصد آن ها سان اسكرین مصرف می كردند ، افرادی كه به طور اتفاقی روزانه ۲۵۰۰۰ واحد رتینول خوراكی دریافت می كردند در طول ۸/۳ سال فالوآپ ، كمتر از بقیه سرطان سلول های اسكواموس نشان دادند ولی میزان BCC تغییر نكرد.

راه كارهای درمانی

درمان معمولا برای نواحی ازز پوست كه ضایعات زیادی دارد در نظر گرفته می شود. ضایعاتی كه حساس و ضخیم تر هستند باید مورد بررسی و درمان قرار گیرند و تمام بیماران باید با احتیاط مورد معاینه قرار گیرند تا وجود همزمان سرطان های پوست در جاهای دیگر خارج از این درمان قرار گیرند. در بریتانیا ، كراتوزهای خورشیدی معمولا با Cryosurgery ( تخریب بافت با استفاده از سرمای شدید )، Curettage ( تراشیدن بافت ناسالم ) یا فلورواوراسیل موضعی درمان می شود.

الف ـ درمان با سرما و كورتیج

این تكنیك ها معمولا در سطوح محدود و كوچك پوست كه حاویی چند ضایعه هستند به كار گرفته می شوند . سرما درمانی شامل پایین آوردن دمای پوست تا ۵۰ ـ درجه سانتی گراد است كه برای این منظور از cryogen ( معمولا نیتروژن مایع ) استفاده می شود كه در نواحی مورد نظر برای تخریب سلول های غیر نرمال به كار می رود. كورتیج شامل استفاده از مورت برای جدا كردن مكانیكی سلول های غیر طبیعی است كه می تواند همراه با سرما درمانی یا الكتروسرجری ( برای متوقف كردن خونریزی یا كمك به تخریب سلول های غیر نرمال ) به كار رود. در یك مطالعه كنترل نشده ۷۰ بیمار با مجموعا ۱۰۱۸ ضایعه در پوست با سرما درمانی درمان شده و به مدت ۱ تا ۵/۸ سال تحت مراقبت بوده اند نشان داده شده كه ۹۹ درصد ضایعات بهبودی نشان یافته اند. هر دو روش سرما درمانی و كورتیج می توانند باعث ایجاد اسكار ، عفونت یا كاهش رنگدانه ( hypopigmentation ) شوند.

---