ابوالمشاغل هندی‌آمریکایی ‌مسلمان

فرید زکریا،ژانویه سال ۱۹۶۴ (دی‌ماه سال ۱۳۴۳) در بمبئی هندوستان به دنیا آمده است. او از آن ابوالمشاغل‌هایی است که همزمان به عنوان روزنامه‌نگار، سرمقاله‌نویس، نویسنده، سردبیر، …

فرید زکریا،ژانویه سال ۱۹۶۴ (دی‌ماه سال ۱۳۴۳) در بمبئی هندوستان به دنیا آمده است. او از آن ابوالمشاغل‌هایی است که همزمان به عنوان روزنامه‌نگار، سرمقاله‌نویس، نویسنده، سردبیر، تحلیلگر و میزبان برنامه‌های تلویزیونی شناخته می‌شود؛ منتها در همه این رشته‌ها، با تمرکز بر موضوع روابط بین‌الملل و مسائل خارجی کار می‌کند.

آقای سردبیر

فرید زکریا ۸ سال است که سردبیر نسخه بین‌المللی هفته‌نامه خبری‌تحلیلی نیوزویک است. این هفته‌نامه با شمار فراوان خوانندگانش در جهان (نزدیک به ۲۴ میلیون نفر)، در کنار هفته‌نامه‌ها و مجلات خبری‌تحلیلی دیگری مانند تایم و اکونومیست، از جمله موثرترین نشریات در این زمینه شناخته می‌شوند. نیوزویک در تحلیل‌ها و نگاهش به مسائل، عموما به عنوان یکی از لیبرال‌ترین رسانه‌های آمریکایی شناخته می‌شود. رویکرد لیبرال نیوزویک هیچ عجیب به نظر نمی‌رسد چون از یک‌سو سنت این هفته‌نامه چنین بوده و از سوی دیگر سردبیر ۴۳ساله آن، فرید زکریا، خود با عنوان «واقع‌گرا»بودن، یک لیبرال تمام‌عیار است و هیچ قصدی هم برای به‌ رخ‌ نکشیدن این رویکرد خود ندارد. زکریا اصالتا هندی است و فرزند پدر و مادری مسلمان و البته مدرن. او دانش‌آموخته رشته علوم‌سیاسی از دانشگاه هاروارد است و در این رشته مدرک PhD دارد. او بارها به خاطر مقاله‌هایش مورد تحسین و تقدیر قرار گرفته است. در سال ۱۹۹۹، مجله اسکوایر(esquire.com) او را یکی از ۲۱ فرد مهم در قرن ۲۱ دانست. در ۲۰۰۷، توسط مجله‌های فارن‌پالیسی (foreignpolicy) و پراسپکت(prospect-magazine) به عنوان یکی از ۱۰۰ روشنفکر پیش‌رو و راهبر معرفی شد.

آقای نویسنده

او پیش‌تر کتاب‌هایی در حوزه علوم‌سیاسی نوشته که دو تا از آنها بیش از بقیه با اقبال مخاطبان و همچنین دیگری تحلیلگران روبه‌رو شده است. یکی کتاب «آینده آزادی: دموکراسی نالیبرال در کشور و در جهان» است. این کتاب پس از حمله آمریکا به عراق و بر سر کار آمدن یک دولت شیعی در آن کشور و همچنین پیروزی گروه حماس در انتخابات مناطق فلسطینی نوشته شده تا نشان بدهد در چنین کشورهایی و به طور کلی در خاورمیانه، برقرارکردن دموکراسی‌ای مشابه دموکراسی‌های غربی، می‌تواند بنیادگرایی را تقویت کند و حتی دولت و قدرت سیاسی را در اختیار او قرار دهد. این کتاب به زبان فارسی ترجمه شده و با نام «آینده آزادی: اولویت لیبرالیسم بر دموکراسی» منتشر شده است. زکریا در این کتاب توصیه می‌کند پیش از تزریق‌کردن دموکراسی یا مدل‌های مشابه سیاسی به این‌قبیل کشورها، باید لیبرالیسم را در آنها شکل داد و تقویت کرد. این رویکرد لیبرال زکریا، عملا در نقد روش کار دولتمردان آمریکایی در عراق بود.

پایان آمریکای تنها

کتاب دیگر فرید زکریا، «جهان پسا آمریکایی» نام دارد. این کتاب - همان‌طور که از نامش می‌توان حدس‌زد - آینده نزدیک جهان را که شاید مدتی است شروع شده باشد، چنین تصویر می‌کند که آمریکا باید با تک نبودن و تاثیرپذیری از دیگر عوامل موثر کنار بیاید. او این عوامل موثر جدید را کشورهایی می‌داند که برخی تا پیش از این چنین نقشی در جهان نداشته‌اند؛ کشورهایی مانند ایران. با این حال این دو کتاب، صریح‌ترین نقدهای آقای زکریا به دولت جورج بوش و دیگر نومحافظه‌کاران آمریکایی نبوده است. او به‌تازگی در سرمقاله‌اش در نیوزویک نوشته است: هرکس که در انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات‌متحده در آبان‌ماه جاری انتخاب شود، خواه مک‌کین باشد یا هیلاری یا اوباما، خود را پیش‌تر از سیاست‌ها و برنامه‌های دولت قبلی‌اش (یعنی دولت بوش) کنار کشیده است. آقای بوش باید مسوولیت خطاها و سوءتدبیرهای خود را به‌تنهایی به عهده بگیرد. دولت بعدی، هر رئیس‌جمهوری که داشته باشد، نمی‌تواند ادامه‌دهنده این دولت باشد.

آقای تلویزیونی

دوماه‌پیش، فرید زکریا برنامه جدید هفتگی‌اش را در شبکه جهان‌پخش سی‌‌ان‌ان آغاز کرد. این برنامه که GPS مخفف ( Global Public Sphere به معنای «عرصه عمومی جهانی») نام دارد، قرار است هر یک‌شنبه‌شب ساعت ۲۲ به وقت گرینویچ از این شبکه خبری پخش شود. نام این برنامه که یکی از روزنامه‌نگاران آمریکایی در وبلاگش آن را بی‌معنا دانسته، شبیه به نام دستگاه‌های GPS (سامانه موقعیت‌یاب جهانی) است که این شباهت، استعاره‌ای در خود دارد که شاید موردنظر طراحان این برنامه بوده است.

هادی نیلی