دوشنبه, ۴ تیر, ۱۴۰۳ / 24 June, 2024
مجله ویستا

شهر رمضان الذی اًَنزل فیه القران


شهر رمضان الذی اًَنزل فیه القران

واژگان را در تو گم کرده ام ای ماه خوبی ها صدای دلربای انتظار و عطر دلنشین دعای سحر مرا به استقبال لغتی می بردکه در واژه نمی گنجدروزه وچه مقدس است این کلمه ی وصف ناپذیر

واژگان را در تو گم کرده ام ای ماه خوبی ها..!!صدای دلربای انتظار و عطر دلنشین دعای سحر مرا به استقبال لغتی می بردکه در واژه نمی گنجد "روزه"وچه مقدس است این کلمه ی وصف ناپذیر !!

در وادی کوچه پس کوچه های ماه ها و روزها به ماه بندگی و سرسپردگی رمضان میرسیم . ماه ای که بنام خداوند رقم خورده‌، ماه خداست . ماه نزول قرآن ماه آسایش و آرامش ماه خلوتگه دلها عاری از هر گونه پلیدی و ریا و دروغ .ماه حراج کردن شادمانیها ماه ارزانی مهربانیها .

صدای بال فرود آمدن فرشتگان را حس می کنیم اگر چشم بصرت و گوش شنوا یی میخواهد اگر وجودشان را در این سرزمین عشق درک می کردیم و بهترین کلام را زمزمه و همنوا با آنها سناء گوی خدا میشدیم .

ماه ضیافت الله ست ماه غلبه بر شیطان درون و بیرون است ابتدا باید یک گذر به درون خود داشته باشیم برای ساختن و بازسازی نفس درون ؛ ماه ماه عشق است . ماه بندگی ماه سرفرود آوردن و تسلیم شدن .

عاشقان مخلص بیشترین وقت خودشان را به عبادت و بندگی و خود سازی می گذرانند. اینان تشنه اند برای رفع عطش می کوشند و با دلداگیها یشان راه زندگی را برای خود هموار و برای رسیدن به معشوق مشتاق و مشتاق تر میشوند .مومنان با شور و علاقه به استقبال ماه میروند . و با غبار روبی خود را آماده این ماه کرده و حلول ماه رمضان را جشن می گیرند

ماه رمضان ماه مسابقه است برای رسیدن به هدف ، گرفتن بهترین جوایز بیشترین تلاش را باید کرد از خود گذشت از دشتها و کوه ها از سرزمین مادی باید عودل کرد .

او از هرکس مشتاق تر است برای دیدن بندگانش گاه به خود می بالد که جن و پری بیایید بندگانم آمدند با من حرف بزنند آنگاه درهای آسمان را به سویشان می گشاید . می فرمایید" ای زمینیان بخوانید مرا تا یاری کنم شما را "

واژه رمضان از ریشه "رمض" به معنای شدت تابش خورشید بر سنگریزه است و خود کلمه رمضان به معنی ماه مبارک و ماه صیام است این ماه یکی ازچهار ماه های حرام است که در آن جنگ حرام می باشد .در میان مسلمانان بسیار پرفضیلت است

روزی پیامبراکرم (ص)خطبی ایراد کرد و طی آن حلول قریب الوقوع ماه روزه را به مردم مژده داد

همان گونه پیامبر مژده داده است: «ای بندگان خدا! ماه خدا با برکت و رحمت و آمرزش به سوی شما روی آورده است؛ ماهی که نزد خداوند بهترین ماه‌ها است؛ روزهایش بهترین روزها، شب‌هایش بهترین شب‌ها و ساعاتش بهترین ساعات است.

بر مهمانی خداوند فرا خوانده شدید و از جمله اهل کرامت قرار گرفتید. در این ماه، نفس‌های شما تسبیح، خواب شما عبادت، عمل‌هایتان مقبول و دعاهایتان مستجاب است.

پس با نیت‌ای درست و دلی پاکیزه،‌ پروردگارتان را بخوانید تا شما را برای روزه داشتن و تلاوت قرآن توفیق دهد. بدبخت کسی است که از آمرزش خدا در این ماه عظیم محروم گردد. با گرسنگی و تشنگی در این ماه، به یاد گرسنگی و تشنگی قیامت باشید.»

آن گاه پیامبر اکرم وظیفه روزه‌داران را برشمرد و از صدقه بر فقیران، احترام به سالخوردگان، ترحم به کودکان، صله ارحام، حفظ زبان و چشم و گوش از حرام، مهربانی به یتیمان و نیز عبادت و سجده های طولانی، نماز، توبه، صلوات، تلاوت قرآن و فضیلت اطعام در این ماه سخن گفت

شبنم رمضان بر ادب فارسی

رمضان‌، ادبیاتی‌ می‌پژوهد و شعری‌ می‌جوید که‌ درد اشتیاق‌ را و حدیث‌ جدایی‌ را بسراید. آبشاران‌ دلبری‌ و جمال‌ مهتری‌ در گوش‌ حقیقت‌ نیوشان‌ زمزمه‌ گیرد، همچون‌ عاشقان‌ که‌ با معشوقان‌ راز و نیاز کنند و بندگان‌ با آفریننده‌ نیاز و نماز و عرض‌ سوز و ساز. به‌ قول‌ سعدی‌: «شب‌ مردان‌ خدا، روز جهان‌ افروز است‌».

یا به‌ قول‌ حافظ‌: «دیشب‌ به‌ سیل‌ اشک‌، ره‌ خواب‌ می‌زدم‌».

یا سوز و گدازی‌ که‌ از حلقوم‌ شهریار آمده‌ است‌: «بزن‌ که‌ سوز دل‌ من‌ به‌ ساز می‌گویی‌». شعر رمضان‌، شعری‌ است‌ که‌ پیام‌ قرآن‌ را با حدیث‌ اشتیاق‌ دردمندان‌ درآمیزد و در کارگاه‌ زیبا و رنگین‌ ازل‌، با پرنیان‌ قصیده‌ و غزل‌ تحویل‌ بدهد.

تا پرند نیلگون‌، بر روی‌ پوشد مرغزار

پرنیان‌ هفت‌ رنگ‌ اندر سر آمد کوهسار

نظم‌ ونثر دیرین‌ کهن‌، رمضان‌ در حلقه‌ مناجات‌ ما و شرح‌ احوال‌ شهادت‌ علی‌ (ع‌) یا تشریح‌ مسائل‌ اخلاقی‌، با استفاده‌ از روزه‌ و مسائلی‌ از این‌ قبیل‌ است‌. مثلاًدر نثر فارسی‌، از قائم‌ مقام‌ این‌ عبارت‌ هم‌ یاد آمد، روزها روزه‌ایم‌ و شب‌ها به‌ دریوزه‌ ؛ و در شعر سعدی‌ دهان‌ فرو بستن‌ از آبخور چنین‌ آمده‌ است‌:

تا در او نور معرفت‌ بینی‌

اندرون‌ از طعام‌ خالی‌ دار

رمضان‌ در نظم‌ و نثر جدید جوشیده‌ و خروشیدة‌ دوران‌ انقلاب‌ اسلامی‌ است‌ که‌ در بر گیرندة‌ شرح‌ حال‌ و تصویر گذشته‌ و حال‌ شهیدان‌ است‌ و توصیف‌ جدایی‌ همسران‌ و بیان‌ احوال‌ دردمندان‌. گاه‌، این‌ نثر، میدان‌های‌ جنگ‌ و حمله‌ و درنگ‌ را نشان‌ داده‌ است‌، گاه‌ بلورها و الماس‌های‌ جاری‌ از دیدگان‌ مادران‌ را که‌ در جدایی‌ فرزندان‌ اشک‌ باریده‌اند، گاه‌ عقب‌ نشینی‌ دشمنان‌ از خرمشهر و نظایر آن‌ را مصور داشته‌ است‌ و گاه‌، صدای‌ بانگ‌ بمباران‌ را و توصیف‌ بیماران‌ را که‌ همة‌ این‌ها صحنه‌های‌ زیبای‌ عبرت‌اند و آئینة‌ تمام‌ نمای‌ حکمت‌.

آفریدگار مهربانم!

چشمه قنوتم سرشار از نیاز است و چشم‌هایم به خورشید لطف و کرم‌ات خیره مانده است.

ای خدایی که تنها با اشاره تو، سیب از درخت می‌افتد و ماه از چشم آسمان!

... و اشک ها و لبخند ها از کرامت بی بدیل تو شکل می‌گیرند.

چراغ علاقه و امید را در دلم روشن نگهدار!

ای بی‌همتایی که عشق را آفریدی تا پلی باشد میان تو و شیفتگان با صفایت،

نه بی دانه ی گندم، دنیا معنایی دارد، نه بی عشق!

که دنیا خود خوشه‌ی گندمی ست بر منقار پرنده‌ای عاشق.

پس ای عشق مطلق!

پایداری در مسیر عشق را به من بیاموز!

برخی از حوادث و رویدادهای مهم ماه مبارک رمضان

وفات حضرت خدیجه در دهم رمضان سال دهم بعثت.

ولادت امام حسن مجتبی علیه السلام نیمه رمضان سال دوم هجرت.

جنگ بدر در سال دوم هجرت.

فتح مکه در سال هشتم هجرت.

مراسم عقد اخوت و پیمان برادری میان مسلمان، و ایجاد اخوت اسلامی بین پیامبر و امام علی علیه السلام.

بیعت مردم به ولایت‌عهدی امام رضا علیه السلام در سال ۲۰۱ قمری.

ولیعهدی امام رضا علیه السلام

وفات نائب اول امام عصر " عثمان بن سعید"

وفات حضرت نفیسه خاتون

مرگ مروان

ضرب سکه به نام امام رضا علیه السلام

توقف امام حسین علیه السلام در مکه

ولادت حضرت مریم

نازل شدن انجیل

حضرت علی (ع) ازشهادت خودش با خبر شد

وفات مختارثقفی

شب معراج پیامبر(ص)

هلاکت مروان ملعون – ابولهب معلون

ولادت حضرت سلیمان علیه السلام

نزول صحف به حضرت ادریس

تاثیر رمضان در ادب فارسی

عارف شیدا و عاشق گاهی از مضمون روزه در شعر تغزلی نیز بهره می‏جوید و این کاربرد هم در غزلیات و هم در رباعیات او دیده می‏شود:

مه روزه اندر آب آمد، ای بت‏شکر لب بنشین نظاره می‏کن، ز خورش کناره می‏کن دو هزار خشک لب بین به کنار حوض کوثر اگر آتش است روزه تو زلال بین نه کوزه تری دماغت آرد چو شراب همچون آذر جو عجوزه گشت گریان شه روزه گشت‏خندان دل نور گشت ضربه، تن موم گشت لاغر رخ عاشقان مزعفر، رخ جان و عقل احمر منگر برون شیشه، بنگر درون ساغر همه مست و خوش شکفته، رمضان زیاد رفته به وثاق ساقی خود بزدیم حلقه بر در چون بدید مست ما را، بگزید دستها را سر خود چنین چنین کرد و تبافت روز معشر ز میانه گفت مستی، خوش و شوخ و می پرستی که: کسی گوید اینک «روزه شکند ز قند و شکر؟» شکر از لبان عیسی که بود حیات موتی که ز ذوق باز ماند دهن نکیر و منکر تو اگر خراب و مستی به من آ که از منستی و اگر خمار یاری سخنی شنو مخمر چه خوشی! چه خوش سنادی! به کدام روز زادی؟ به کدام دست کردت قلم قضا مصور تن تو حجاب عزت، پس او هزار جنت شکران و ماه رویان همه همچو مه مطهر هله، مطرب شکر لب، برسان صدا به کوکب که ز صید باز آمد شه ما خوش و مظفر ز تو هر صباح عیدی، ز تو هر شبست قدری نه چو قدر عامیانه که شبی بود مقدر تو بگو سخن که جانی، قصصات آسمانی که کلام تست صافی و حدیث من مکدر

(کلیات شمس جزو سوم ص ۲ و ۳)

و یا در یک رباعی گوید:

روی تو نماز آمد و چشمت روزه وین هر دو کنند از لبت دریوزه جرمی کردم مگر که من مست‏بدم آب تو بخوردم و شکستم کوزه

(کلیات شمس جزو هشتم شماره ۱۶۲)

روزه در ادیان و اقوام دیگر، و بیان فلسفه و حکمت عمده روزه در اسلام

مراد از جمله: (الذین من قبلکم) الخ امتهای گذشته دارای ملت و دین است البته همانطور که گفتیم نه همه آنها، و قرآن کریم معین نکرده که این امتها کدامند، چیزی که هست از ظاهر جمله: (کما کتب) الخ بر می‏آید که امتهای نامبرده اهل ملت و دین بوده‏اند که روزه داشته‏اند، و از تورات و انجیل موجود در دست‏یهود و نصارا هیچ دلیلی که دلالت کند بر وجوب روزه بر این دو ملت دیده نمی‏شود، تنها در این دو کتاب فرازهائی است که روزه را مدح می‏کند، و آن را عظیم می‏شمارد.

و اما خود یهود و نصارا را می‏بینیم که تا عصر حاضر در سال چند روز به اشکالی مختلف روزه می‏گیرند، یا از خوردن گوشت و یا از شیر و یا از مطلق خوردن و نوشیدن خودداری می‏کنند.

و نیز در قرآن کریم داستان روزه زکریا و قصه روزه مریم از سخن گفتن آمده است.

و در غیر قرآن مساله روزه از اقوام بی دین نیز نقل شده، همچنانکه از مصریان قدیم و یونانیان و رومیان قدیم و حتی وثنی‏های هندی تا به امروز نقل شده، که هر یک برای خود روزه‏ای داشته و دارند، بلکه می‏توان گفت عبادت و وسیله تقرب بودن روزه از اموری است که فطرت آدمی به آن حکم می‏کند.

و بعضی گفته‏اند که مراد از جمله (الذین من قبلکم) یهود و نصارا و یا انبیای سابق است، که بر طبق هر یک از این دو قول روایاتی هم آمده، ولی روایاتی است که خالی از ضعف نیست.

"لعلکم تتقون "

وثنی‏ها (همانطور که اشاره شد) به منظور تقرب و ارضای آلهه خود و در هنگامی که جرمی مرتکب می‏شدند به منظور خاموش کردن فوران خشم خدایان روزه می‏گرفتند، و همچنین وقتی حاجتی داشتند به منظور برآمدنش دست‏به این عبادت می‏زدند و این قسم روزه در حقیقت معامله و مبادله بوده، عابد با روزه گرفتن احتیاج معبود را بر می‏آورده تا معبود هم حاجت عابد را برآورد، و یا او رضایت این را به دست می‏آورده، تا این هم رضایت او را حاصل کند.

ولی در اسلام روزه معامله و مبادله نیست، برای اینکه خدای عزوجل بزرگتر از آن است که در حقش فقر و احتیاج و یا تاثر و اذیت تصور شود، و سخن کوتاه آنکه خدای سبحان بری از هر نقص است، پس هر اثر خوبی که عبادتها داشته باشد، حال هر عبادتی که باشد تنها عاید خود عبد می‏شود، نه خدای تعالی و تقدس، همچنانکه اثر سوء گناهان نیز هر چه باشد به خود بندگان برمی‏گردد "ان احسنتم احسنتم لانفسکم و ان اساتم فلها " این معنائی است که قرآن

کریم در تعلیماتش بدان اشاره می‏کند، و آثار اطاعتها و نافرمانی‏ها را به انسان بر می‏گرداند انسانی که جز فقر و احتیاج چیزی ندارد، و باز قرآن در باره‏اش می‏فرماید: "یا ایها الناس انتم الفقراء الی الله و الله هو الغنی ".

و در خصوص روزه، همین برگشتن آثار اطاعت‏به انسان را در جمله: (لعلکم تتقون) بیان کرده، می‏فرماید: فائده روزه تقوا است، و آن خود سودی است که عاید خود شما می‏شود، و فائده داشتن تقوا مطلبی است که احدی در آن شک ندارد، چون هر انسانی به فطرت خود این معنا را درک می‏کند، که اگر بخواهد به عالم طهارت و رفعت متصل شود، و به مقام بلند کمال و روحانیت ارتقاء یابد، اولین چیزی که لازم است‏بدان ملتزم شود این است که از افسار گسیختگی خود جلوگیری کند، و بدون هیچ قید و شرطی سرگرم لذت‏های جسمی و شهوات بدنی نباشد، و خود را بزرگتر از آن بداند که زندگی مادی را هدف بپندارد، و سخن کوتاه آنکه از هر چیزی که او را از پروردگار تبارک و تعالی مشغول سازد بپرهیزد.و این تقوا تنها از راه روزه و خودداری از شهوات بدست می‏آید، و نزدیک‏ترین راه و مؤثرترین رژیم معنوی و عمومی‏ترین آن بطوریکه همه مردم در همه اعصار بتوانند از آن بهره‏مند شوند، و نیز هم اهل آخرت از آن رژیم سود ببرد، و هم شکم‏بارگان اهل دنیا، عبارت است از خودداری از شهوتی که همه مردم در همه اعصار مبتلای بدانند، و آن عبارت است از شهوت شکم از خوردن و آشامیدن، و شهوت جنسی که اگر مدتی از این سه چیز پرهیز کنند، و این ورزش را تمرین نمایند، به تدریج نیروی خویشتن‏داری از گناهان در آنان قوت می‏گیرد و نیز به تدریج‏بر اراده خود مسلط می‏شوند، آن وقت در برابر هر گناهی عنان اختیار از کف نمی‏دهند، و نیز در تقرب به خدای سبحان دچار سستی نمی‏گردند، چون پر واضح است کسی که خدا را در دعوتش به اجتناب از خوردن و نوشیدن و عمل جنسی که امری مباح است اجابت می‏کند، قهرا در اجابت دعوت به اجتناب از گناهان و نافرمانی‏ها شنواتر، و مطیع‏تر خواهد بود، این است معنای آنکه فرمود: (لعلکم تتقون).

" مناجاتی با او"

الهی درک این ماه را به ما اعطاء فرما.

الهی گذشت از توست در این ماه از من در گذر.

الهی در این ماه آشکارا همه را هدایت می کنی مرا جزء هدایت شدگان قرار بده .

الهی روزه نیمه ای از صبر است صبر مرا افزون نما .

الهی به عزت و جلالت سوگند میدهم بهشت را برما مقرر فرما.

الهی قلب ماه رمضان شب قدر است لیاقت درک این ماه را به ما بچشان .

الهی ماه رمضان ماه استغفاراست توبه های ما رابپذیر و دعاهایمان را مقبول بگردان.

الهی ما را به عنوان میهمان واقعی خانه ات قبول کن .

الهی مارا در فرائض مخصوص این ماه توفیق بفرما.

الهی تو مولای ماهستی وخودت ما را برگزیدی ما راه هدایت فرما.

الهی پستی و تن پروری و تنبلی را از ما دور فرما.

الهی توفیق بهره مندی در طول ساعات را به ما عنایت فرما و ما را از پیروان واقعی قرار بده .

الهی تو مولای ما هستی و خودت ما را برگزیدی ما را راهنمایی کردی پس در این راه مارایاری فرما.

الهی ما را مورد آمرزش خودت قرار بده .

الهی پایان ماه را برای ما پاداشی همچون اجر صالحین مقرر فرما .

الهی نعمت روزه گرفتن را نصیب ما کن

الهی چشم و گوش و زبان ما را از خطاها و لغزشها محفوظ بگردان .

علی معروفی (farhangvadanesh)

نویسنده : مریم زندی