روزی که تخت جمشید پایتخت ایران اعلام شد

اردشیر یکم (به نوشته مورخان یونانی؛ اردشیر درازدست) که بر جای پدر نشسته و شاه ایران شده بود، نیمه آپریل سال ۴۶۵ پیش از میلاد تصمیم گرفت که تخت جمشید پایتخت اول ایران «شاه‌نشین» …

اردشیر یکم (به نوشته مورخان یونانی؛ اردشیر درازدست) که بر جای پدر نشسته و شاه ایران شده بود، نیمه آپریل سال ۴۶۵ پیش از میلاد تصمیم گرفت که تخت جمشید پایتخت اول ایران «شاه‌نشین» باشد. [مورخان یونان باستان تخت جمشید را در جهان به «پرسپولیس» معروف ساخته‌اند]. اردشیر یکم در پاسارگاد برجای پدرش خشایارشا نشسته بود که بر سرزمینی از دانوب تا سند و از سیردریا تا سودان، مصر و مرز شرقی لیبی امروز حکومت می‌کرد. محاسبات تقویمی، ۱۶ اپریل آن سال را روز برگزاری مراسم پایتخت‌شدن تخت جمشید به دست داده است.

نوروز سال ۴۶۵ پیش از میلاد در تخت جمشید برگزار شده بود، ولی ۲۷ روز پس از نوروز تصمیم شاه وقت به انتقال پایتخت سلطنتی از پاسارگاد به تخت جمشید [که فاصله‌ای زیاد از هم ندارند] اعلام شده بود تا به اطلاع مردم برسد. چرا این تصمیم چهار هفته پس از نوروز اتخاذ و اعلام شده بود؟ زیرا اهمیت روز ملی ایرانیان (نوروز) چنان بوده است که نباید تحت الشعاع پایتخت اعلام‌شدن شهر تازه‌ساز تخت جمشید قرارمی‌گرفت. طرح ساختن تخت جمشید از داریوش یکم است.

کار ساختن شهر، کاخ شاه و تالارهای پذیرایی تخت جمشید ۵۱ سال طول کشیده بود. سیستم ارتباط و پست‌خانه ایران ۲۵ قرن پیش چنان مجهز و پیشرفته بود که هر خبری در کمتر از یک هفته به اطلاع همه اتباع امپراتوری می‌رسید. ساختمان تخت جمشید که توسط اسکندر مقدونی [شاگرد ارسطو و اهل فلسفه و مدنیّت!] به آتش کشیده شد از نظر وسعت و هنر معماری و فن مهندسی مهم‌ترین عمارت پیش از میلاد و نماد تمدن بشر عهد باستان و نشانه عظمت ایران و ایرانی است و هویت ملی ما به شمار می‌رود.

در همان روز [با احتساب و تطبیق تقویم‌ها مصادف با ۱۶ اپریل ۴۷۷ سال پیش] همچنین اعلام شده بود که «شوش» همچنان پایتخت اداری ایران و محل ادارات دولتی خواهد بود که در فصل گرما، کارمندان ادارات می‌توانند به شهر همدان بروند و در آنجا انجام وظیفه کنند. در اعلامیه مربوط آمده بود که ممکن است شاه نیز زمستان را در آنجا (شهر شوش) باشد. به همین سبب مورخان یونانی، ایران دوران هخامنشیان را کشوری دارای سه پایتخت نوشته‌اند.

نویسنده : نوشیروان کیهانی‌زاده