خداحافظ ماندلا

«پس از فتح قله ای بلند به تنها نکته ای که می توان رسید این است که قله های دیگری هم برای صعود وجود دارند» نلسون ماندلا ۲۰۱۳ – ۱۹۱۸

«پس از فتح قله‌ای بلند به تنها نکته‌ای که می‌توان رسید این است که قله‌های دیگری هم برای صعود وجود دارند». نلسون ماندلا‌/‌ ۲۰۱۳ – ۱۹۱۸

رسانه‌ها و خبرگزاری‌های سراسر جهان دیروز خبر درگذشت مردی را مخابره کردند که به استناد تاریخ تمام تلاش خود را کرد و از قله‌ای به قله‌ای رفت تا قهرمان مبارزه با تبعیض نژادی شد و از آن پس نیز او به مبارزه خود برای ایجاد دموکراسی در کشورش ادامه داد و برای همیشه از حریم آزادی پاسداری کرد.

نخستین کسی که این خبر تلخ و سخت را به طور رسمی اعلام کرد جاکوب زوما، رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی بود. او با حضور در تلویزیون این کشور اظهار کرد: «مردم آفریقای جنوبی! نلسون رولیهلاهلا ماندلای عزیز و دوست داشتنی از کنار ما رفت. ما امروز پدر خود را از دست دادیم. اگرچه می‌دانستیم در نهایت چنین روزی فرا می‌رسد اما هیچ چیز نمی‌تواند غم و اندوه ما را در فقدان چنین انسانی کم کند. مبارزه خستگی‌ناپذیر او برای آزادی، غرور را برای مردم کشورش به ارمغان آورد. انسانیت، مهربانی و تواضع او باعث شد تا محبوب همه انسان‌ها در سراسر جهان شود.»

به گزارش رسانه‌های خبری، مردم آفریقای جنوبی گرچه از چند ماه پیش و با وخامت حال ماندلا خود را برای اعلام این خبر آماده کرده بودند، اما درگذشت او مردم این کشور را در شوک فرو برد. پس از اعلام خبر درگذشت ماندلای نود و پنج ساله در خانه‌اش در ژوهانسبورگ، مردم در اطراف خانه او تجمع کردند. به گزارش خبرنگار الجزیره از ژوهانسبورگ، مردم از هر قشر و گروهی روز گذشته در اطراف خانه مادیبا (به معنای پدربزرگ در زبان آفریقای جنوبی و لقبی که مردم به ماندلا داده بودند) جمع شده بودند.

یکی دیگر از خبرنگاران این شبکه نیز از سوتو (محلی که ماندلا مدتی در آن زندگی کرد) گزارش داد شبکه‌های تلویزیونی و رادیویی به مردم گفتند پس از بیدار شدن از خواب به خیابان ویلاکازی بروید. این همان خیابانی است که شاهد تظاهرات گسترده ضدآپارتاید با حضور ماندلا بود. گفته می‌شود حدود صد نفر از رهبران حزب حاکم کنگره ملی آفریقا پنجشنبه شب با حضور در این خیابان، سرود خواندند و در حمایت از مادیبا شعار دادند.

قرار است مراسم یادبود ماندلا روز دوشنبه در استادیوم اف.‌ان.‌بی ژوهانسبورگ با گنجایش ۹۰ هزار نفر برگزار شود. از روز سه‌شنبه، جنازه رئیس‌جمهور پیشین آفریقای جنوبی برای ادای احترام همگانی در مکانی در پرتوریا، پایتخت، قرار خواهد گرفت و یک هفته بعد به کیپ شرقی انتقال خواهد یافت. مراسم رسمی تشییع و تدفین نلسون ماندلا چهاردهم دسامبر (بیست و سوم آذر) در روستای کونو برگزار می‌شود. دوره کودکی ماندلا در این روستا سپری شد. خبرها حاکی است دولت آفریقای جنوبی یک هفته عزای عمومی اعلام کرده و پرچم‌ها نیز به حالت نیمه‌افراشته درآمده است. در فلسطین و ونزوئلا نیز برای او عزای عمومی اعلام شده است. ماندلا از اواسط خرداد سال‌جاری برای چهارمین بار از دی سال گذشته در پی حاد شدن عفونت ریه در بیمارستانی در شهر پرتوریا بستری شده بود. وی چندی پیش از بیمارستان ترخیص شد و در خانه تحت مراقبت‌های شدید پزشکی قرار داشت.

● واکنش‌های جهانی

اعلام خبر درگذشت ماندلا واکنش و تاسف شدید مقامات و گروه‌های بین‌المللی را به همراه داشت.

در همین خصوص، بان کی‌مون، دبیرکل سازمان ملل ماندلا را غول عدالت خواند و گفت: هیچ کس به اندازه او در عصر ما برای پیشبرد ارزش‌ها و آمال‌های سازمان ملل کار نکرد. او زندگی‌اش را صرف خدمت به مردمش و بشریت کرد و این کار را با فداکاری زیاد انجام داد. باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا نیز اعلام کرد: دستاورد او بیش از چیزی بود که می‌شود از هر انسانی انتظار داشت. ما یکی از بانفوذترین، شجاع‌ترین و خوب‌ترین انسان‌هایی را که می‌توان همزمان با آنها در زمین زیست از دست داده‌ایم. او دیگر متعلق به ما نیست بلکه متعلق به قرن‌هاست.

دیوید کامرون، نخست‌وزیر انگلیس، دفتر یادبود درگذشت ماندلا در سفارتخانه آفریقای جنوبی در لندن را امضا کرد و ضمن ستایش از مبارزه او برای آزادی و علیه تبعیض، گفت: با مرگ ماندلا بارقه‌ای از نور از جهان ما رخت بربسته است. پرچم‌ها در آمریکا و انگلیس نیز به حالت نیمه‌افراشته در آمده است.

اعضای شورای امنیت نیز به احترام نلسون ماندلا در جلسه پنجشنبه خود یک دقیقه سکوت کردند. شورای امنیت چهار سال پیش هجدهم جولای ـ روز تولد ماندلا ـ را روز بین‌المللی نلسون ماندلا اعلام کرد. دالایی لاما، رهبر معنوی تبتی‌ها نیز با صدور بیانیه‌ای تاسف عمیق خود از درگذشت ماندلا را اعلام کرده و گفته است که دنیا رهبر بزرگی را از دست داده است.

فرانسوا اولاند، رئیس‌جمهور فرانسه ضمن تمجید از ماندلا، وی را جنگجویی فوق‌العاده و فردی مقاوم و استثنایی دانست. مجالس دوگانه پارلمان هند نیز در اقدامی کم‌سابقه در مورد یک رهبر خارجی، جلسه روز جمعه خود را به احترام درگذشت نلسون ماندلا تعطیل کردند. دولت هند هم به همین مناسبت، پنج روز عزای عمومی اعلام کرده و پرچم این کشور تا روز سه‌شنبه به حالت نیمه‌افراشته خواهد بود.

ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه هم در بیانیه‌ای عنوان کرد: نلسون ماندلا یکی از بزرگ‌ترین سیاستمداران عصر حاضر بود و هرگز به اعتقاداتش پشت نکرد.

حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران نیز در پیامی ضمن تسلیت مرگ ماندلا به ملت آفریقا، از او با عنوان شخصیتی ممتاز یاد کرد و گفت: ماندلا با پیوند اخلاق و سیاست، شیرینی بخشش در عین فراموش نکردن را حتی به زندانبانان و به بند‌کشندگان خود چشانید و از خود خاطره کم‌نظیری برای جهان بشریت به جا گذاشت. شگفتی زندگی او در آن بود که می‌دانست چگونه زندگی کند.

علی لاریجانی رئیس مجلس ایران نیز درگذشت ماندلا را به ملت و دولت آفریقای جنوبی تسلیت گفت.

حسین خلیلی ‌