قدرت پنهان, قدرت واقعی است

عملیات بیت المقدس زمانی انجام شد كه عملیات های قبل به نوعی برای نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران مسیر پیروزی ایجاد كرده بود ثامن الائمه, طریق القدس, فتح المبین, به شكلی روحیه نیروهای دفاعی و نظامی ما را بالا برده بود و ما در یك وضعیت مطلوب قرار داشتیم

سوم خرداد صحنه افتخاری است كه قدر آن شاید در زمان حال ناشناخته باقی بماند و نسل های آینده باید با دیدی منصفانه به اهمیت آن پی ببرند.

سوم خرداد نهاد بارز اتحاد و انسجام ملی برای رسیدن به هدفی واحد بود كه در آن همه اقشار و گروه ها، ارتشی و سپاهی، بسیجی و فرهنگی، كشاورز و صنعتگر همه و همه برای یك هدف مقدس گام برداشتند.

از این رو سوم خرداد را بهانه ای كردیم تا در مصاحبه با امیر دادرس، فرمانده نیروی زمینی ارتش، به اقتدار امروز نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران كه نشأت گرفته از سوم خرداد و فتح خرمشهر است بپردازیم.

▪ خرمشهر یك صحنه ماندگار در صحنه دفاعی كشورمان است، این صحنه ماندگار چه تجربه ای می تواند برای تهدیدهای احتمالی داشته باشد؟ آیا از این صحنه ماندگار توانسته ایم یك متن كلاسیك برای آموزش نیروهای مسلح خودمان تهیه كنیم؟

- عملیات بیت المقدس زمانی انجام شد كه عملیات های قبل به نوعی برای نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران مسیر پیروزی ایجاد كرده بود. ثامن الائمه، طریق القدس، فتح المبین، به شكلی روحیه نیروهای دفاعی و نظامی ما را بالا برده بود و ما در یك وضعیت مطلوب قرار داشتیم.

كارشناسان دفاعی، برای روحیه جایگاه و وزن ویژه ای قایل هستند. این روحیه در وضعیتی و وزنی بود كه عنصر توان رزمی ما را در مسیر مطلوبی قرار داده بود، اگرچه دنیا در همسایگی خلاصه شده بود، در كشور غربی ما و در رژیم بعث یعنی استكبار جهانی با تمام توانش آمده بود كه به مقابله با انقلاب برخیزد و صدام را یاری كند. وقتی هم كه ایران در عملیات بیت المقدس پیروز شد دنیای استكباری و رژیم صهیونیستی حمله اش را به لبنان شروع كرد تا به گونه ای مسیر حركت انقلاب را منحرف كند. این فرصتی بود كه صدام برای بازسازی می خواست تا مجدداً به كشور ما حمله كند. در آن هنگام رهبری نظام این مسئله را به خوبی تشخیص داد و این فرصت را از دشمن گرفت از سوی دیگر در داخل كشور یك توان بزرگ انسانی در تمام صحنه های نظامی، تكنولوژیكی و اقتصادی ایجاد شد. این توان انسانی در عرصه نبرد با رژیم صدام ظاهر شد و با پشتیبانی هایی كه موجود بود توانست بر ارتش قدرتمند صدام فایق بیاید. در مورد سؤال دوم هم باید عرض كنم، اگر در گذشته در دانشگاه های نظامی ما جنگ های جهانی تحلیل می شد، امروز آنقدر منابع ما از دفاع مقدس غنی است كه توانستیم آنرا جایگزین منابع خارجی كنیم.

صدام فكر نمی كرد ما بتوانیم خرمشهر را پس بگیریم. ما در جبهه میانی در عملیات قبل جلو رفته بودیم اما در جبهه جنوب غربی جلو نرفته بودیم، صدام احساس نمی كرد ما به خرمشهر حمله كنیم اما با این حال میدان های وسیع مین ایجاد كرده بود و حتی برای نیروهای چتربازی كه ما شاید پشت نیروهای عراق فرود بیایند هم فكر كرده بود. مثلا تیرآهن های خانه هایی كه خراب كرده بود را به گونه ای گذاشته بود تا چتربازها نتوانند پیاده شوند و بین شان مین گذاشته بود. در عین حال محدوده استقرارش متكی بود به رودخانه عظیم به نام كارون و می دانید كه در عرصه نظامی عبور از رودخانه یك عملیات سخت است آن هم رودخانه ای كه عرض زیادی داشته باشد.

فرصت نیست من به طرح عملیات بیت المقدس وارد شوم، ولی این قدر عرض می كنم كه عملیات در چهار مرحله طراحی شد كه از موفقیت هر مرحله ای در مرحله بعدی استفاده می شد، یعنی اصلی به نام «استفاده از موفقیت» به خوبی در این عملیات پیاده شد، «غافگیری» بسیار خوب بود، تركیب و ارتباط منطقی بین نیروهای ارتش، سپاه و رسته های مختلف، نیروی هوایی و دریایی به گونه ای بود كه بیشترین تلفات را توانست به دشمن وارد كند.

▪ منطقه خاورمیانه و بخصوص كشور ایران یك منطقه و كشور منحصر به فرد است، دكترین نظامی ما در این منطقه با توجه به وجود ایران، كشورهای همسایه و كشورهای منطقه خاورمیانه چگونه است؟

- دكترین نظامی به نظر صاحبنظران چه در كشور ما و چه در كشورهای دیگر معمولا با مبانی خاصی تعیین می شود. اگر مراجعه بكنیم به متون اسلامی می بینیم دكترین دفاعی اسلام این است: «ترهبون به عدوالله و عدوكم» یعنی روح بازدارندگی! دكترین نظامی در حقیقت روح كلی است كه بر یك پیكره نیروهای نظامی دمیده می شود تا بتوانند با الهام از آن روح رشد و ارتقا داشته باشد.

به نظر می رسد كه بازدارندگی توصیه اسلام است. البته بازدارندگی با دفاع تفاوت هایی دارد، یعنی دفاع محدودیت هایی دارد. شما در عرصه دفاع نمی توانید به نیات دشمن كار داشته باشید، دفاع آن موقعی معنا پیدا می كند كه به شما حمله ای می شود، در جای مشخصی در زمان مشخصی منتها در بازدارندگی اگر توطئه یا نیات شومی در حاشیه شما بود برای شما این فضا را ایجاد می كند كه به آن فكر كنید و برای آن برنامه ریزی كنید. ما هم دكترین نظامی مان تقریباً مشخص است و با مبانی كه داریم و منابعی كه داریم با هم یك رابطه ای برقرار كرده است. شاید پیروزی یا عدم پیروزی ما در یك عملیات این نگاه كلان را تغییر ندهد، اما قوت را در ما ایجاد كند كه هدف گذاری مان واقع بینانه تر باشد تا با اتكا به منابع مان، تندتر و بهتر بتوانیم استراتژی ها (راه های رسیدنمان به آن هدف های كلان) را ترسیم كنیم.

▪ استراتژی های نوین ارتش بخصوص در مبارزه با بحران ها و تهدیدهایی كه الان در منطقه مطرح شده چیست؟

- خودتان می دانید كه استراتژی ها، راه های كلانی است كه ما را به اهدافمان در یك فضای رقابتی می رساند. ما هدف گذاری كرده ایم و هدف های بلندمدت، میان مدت، كوتاه مدت مان را با ملاحظه منابع و توان موجود تعیین كرده ایم.

استراتژی های ارتش تبیین شده است. بخشی از آن اعلام شده است و بخش كمی از آن به عنوان اسرار نظام باید حفظ شود. از جمله آن چیزهایی كه ما به آن توجه داریم، خوداتكایی است. چگونه به خود اتكا داشته باشیم، متكی به تجهیزات بیگانه نباشیم، آن چیزی كه می تواند نیاز ما را مرتفع كند چگونه خودمان به دست بیاوریم. موضوع دیگر در این عرصه كیفیت نیروی انسانی است كه باید به آن توجه داشته باشیم. چگونه كیفیت نیروی انسانی را انتخاب بكنیم كه بتواند این استقلال را ایجاد بكند؟ موضوع بعدی این است كه شناخت منطقی و مناسبی از دشمنانمان داشته باشیم. تهدیدهای موجود را خوب بشناسیم و برای مقابله با آن برنامه ریزی كنیم. این برنامه ریزی باید هم متناسب با نیازهای دفاعی و تهدیدات موجود در منطقه باشد، هم متناسب با تجهیزات نوینی كه امروز در دنیای نظامی برای ما تهدید ایجاد می كند، تجهیزاتی طراحی كنیم. باید ارتش ما ارتشی باشد كه اگر با توجه به تهدیدات از چند سمت مورد تهدید قرار گرفت (نه از یك جبهه، بلكه از چند جبهه) بتواند جوابگوی همه تهدیدات باشد. باید عناصری كه توان رزمی ما را به مرتبه خوب و قابل قبولی برساند تقویت شود مثل ارتباطات.

امروز عرصه ارتباطات یكی از عرصه های بزرگی است كه می تواند قابلیت بزرگ شدن و توانمند شدن را برای ارتش ایجاد كند. مثلا یك روزی مستشاران خارجی فكر می كردند اگر از كشور ما بروند هواپیما و بالگردهای ما می خوابد. واقعاً هم اینگونه برنامه ریزی كرده بودند. برنامه ریزی كرده بودند تا یك ذره یادمان نداده باشند! حتی تعویض قطعات را. اگر خودشان هم می خواستند انجام بدهند (تعمیر كه نمی كردند بلكه تعویض می كردند) ما نباید حضور می داشتیم. آنها غفلت داشتند از اینكه چه عنصر انسانی ای در سرزمین مقدس و عزیزمان موجود است. آن ها اگر تعویض می كردند بچه های ما الان می سازند یا تعمیر می كنند. ۲۸-۲۷سال است كه ما خودمان داریم وسیله برای خودمان درست می كنیم.

▪ به بحث خودكفایی اشاره كردید، باتوجه به اینكه قبل از انقلاب، آمریكا حمایت كننده ارتش ما بود، می خواهیم تایید تحریم ها را در گذشته و آینده بر روند پیشرفت های ارتش بیان كنید.

- اگر نگاهی به نخبه های كشورهای خارجی بیاندازیم، حتی در «ناسا» می بینیم بخشی از پروژ های سنگین آن را دكتر هشترودی طراحی كرده بود. شهید عزیز خودمان چمران مسئولیت های بالایی در همین عرصه داشت. در مورد دكتر حسابی وقتی مطالعه می كنیم (ایشان با اینشتین هم عصر بود) كه تعاریف قشنگی از اینشتین برای ایشان داریم. امروز هم در رأس مراكز علمی كشورهای اروپایی ایرانی ها هستند. در عرصه داخلی، پس از انقلاب وقتی مستشاران خارجی رفتند بلافاصله توانستیم با توانمندی و غیرت ایرانی این خلاءها را پر كنیم به طوری كه ما امروز، می نشینیم در شوراهای ستادی رده بالایمان آنچه مثلاً در همسایگی مان دیدیم و توانمندی هایی كه دشمنان برای رعب و وحشت منطقه ظاهر كرده اند یا در یك نقطه از دنیا «ناتو» یك رزمایش، گذاشته است، در فیلم می بینیم، برای مجموعه مان تعریف می كنیم و مجموعه مان هم می رود آن چیزی را كه گفته ایم كه نیازماست تهیه می كند. ما امروز توانمندی بسیار بالایی داریم، كارخانجاتی آماده كرده ایم كه اگر تحریم صورت بگیرد ارزی كه اگر برای مواد اولیه ای از كشور خارج می شده دیگر خارج نخواهد شد. ما خودمان می توانیم بسازیم. ما براین اعتقادیم كه در سختی هاست كه یك ملت ساخته می شود و شاید دنیا گاهی شعار تحریم می دهد اما در بعضی جاها نمی گذارد تحریم صورت بگیرد! چون می داند اگر این تحریم صورت بگیرد ملت ما قابلیت هایش بهتر و بیشتر ظاهر می شود.

▪ این استراتژی های نظامی و تاكتیك های نظامی تا چه حد به روز است و تغییرات ایجاد شده، در آن چیست؟ در ادامه برای مقابله با تهدیدات احتمالی چه روش هایی را طراحی كرده اید؟

- امروزه استراتژی نظامی دشمنان ما تغییر كرده است، ما به روشنی شاهد هستیم كه تهدیداتی در همسایگی ما قرار گرفته كه فرا منطقه ای است. دنیای زور امروز توانمندی های بالایش را به صحنه آورده و اگر ما متناسب با همان حركت های نظامی قبل حركت كنیم هیچ تعادل و رابطه منطقه ای نخواهد داشت.

دیروز در فضای دنیای دوقطبی محدود كردن دنیای كمونیست را به وسیله بلوك غرب شاهد بودیم، یعنی ناتو را درست كرده بودند كه استراتژی «كانترمنت» (محدودسازی كمونیسم) را در منطقه داشتند. فضای دوقطبی كه فرو ریخت دنیا مدتی در خلا بسر برد تا وارد عرصه جدید شد. استراتژی «مك لوهان» یك فضای منظومه ای را مطرح كرد كه آمریكا در آن ناظم جهانی خواهد بود. در این فضای جدید تروریزم با كمونیزم جایش عوض شد، یعنی چیزی را ایجاد كردند كه با آن بتوانند حضور خود را برای پیاده كردن برنامه های بلندمدتشان به منظور غارت منابع منطقه موجه جلوه بدهند.

مثلاً حضور آمریكا در منطقه افغانستان به بهانه تروریزم را فرض كنید. این صورت ظاهر مسئله است یعنی همان معنی مجازی نامتقارن! معنی حقیقی اش این است كه ملا عمر و بن لادن دست پرورده آمریكایی ها هستند! بن لادن بیشترین اعتبارات را از CIA برای مقابله با شوروی (در سال های قبل) گرفته بود اما امروز به عنوان عنصری برای مقابله با آمریكا ظاهر می شود. این برنامه ای است كه دنیای غرب دارد و با این بهانه می آید در افغانستان، هم كشتار زیادی از مسلمانان انجام می دهد و هم ناتو را هم مرز چین می كند. پس از این اگر چین بخواهد حركت تندی داشته باشد با ناتو هم مرز است. در یك جمله، نامتقارن برنامه ای است برای اینكه خواست های دنیای استكباری را تأمین كند منتها بهایش را هم ما (كشورهای منطقه) باید بپردازیم. اگر می آید بمباران می كند خود ما پول و هزینه بمباران را هم بدهیم. ما در این فضا نمی توانیم به اصول و قاعده های كلاسیك پایبند باشیم، ما باید ببینیم كه این حضور دنیای زور چه ضعف هایی را همراه خودش دارد.

سید فرید موسوی

---