آیا خریداران چینی, هنر غربی را خواهند پسندید

دلالان آثار هنری در نمایشگاه فریتز, که در ۱۶ اکتبر, همزمان با حراج های پاییزی به پایان رسید, عصبی به نظر می رسیدند

دلالان آثار هنری در نمایشگاه فریتز، که در ۱۶ اکتبر، همزمان با حراج‌های پاییزی به پایان رسید، عصبی به نظر می‌رسیدند.

نابسامانی‌های اخیر در سطح اقتصاد جهانی نه موجب کاهش علاقه هنر دوستان ثروتمند به آثار هنری، لیکن باعث کاهش ثروت آنان شده است. حراج گذاران از این ترس دارند که قیمت‌های تثبیت شده‌شان در کاتالوگ‌های ماه جولای یا پیش از آن، اکنون بیش از حد گران باشد و تضمین‌های مالی که به فروشندگان ارائه داده‌اند موجب مضرات مالی خودشان گردد.

برای رهایی از این وضعیت، جهان هنر اکنون به شرق می‌نگرد. به نقل از بنیاد هنر‌های زیبای اروپا، چین با پشت سر گذاشتن بریتانیا به دومین بازار بزرگ آثار هنری بعد از آمریکا تبدیل شده است. فروش حراج‌ها و گالری‌های چین در سال گذشته ۳/۸ میلیارد دلار بوده که در مقایسه با سهم ۳۴ درصدی آمریکا از این بازار، به ۲۳ درصد بازار جهانی بالغ می‌گردد.

صرفا با نگاهی بر حراجی‌ها می‌توان دریافت که چین در رتبه نخست است. به گفته آرت پرایس، وب‌سایتی مخصوص اطلاع‌رسانی در مورد بازار آثار هنری، در سال گذشته سهم چین از فروش آثار هنری جهان در حراج‌های عمومی، پس از آمریکا با ۳۰ درصد، بریتانیا با ۱۹ درصد و فرانسه با ۵ درصد، چیزی بالغ بر ۳۳ درصد بوده است. (در چین گالری‌ها و بنگاه‌های خصوصی هنوز در مراحل ابتدایی تشکیل و رشد هستند، از این رو بیشتر خریداران چینی در حراج‌ها به خرید می‌پردازند.) به نقل از حراجی معتبر کریستی لندن، ۱۳ درصد از خریداران عمده حراج پاییز امسال آسیایی بودند.

تاکنون مجموعه‌داران چینی عمدتا به خرید آثار چینی می‌پرداختند، چه آثار نفیس کهن و چه رنگ پردازی‌های مدرن. پاتی وونگ، رییس بنگاه سُت بی ایژا می‌گوید «همه فرهنگ‌ها با هنر خود شروع می‌کنند». حال سوال این است که آیا خریداران چینی به هنر غربی علاقه‌ای دارند؟ پاسخ برخی از متخصصان مثبت است. در ماه ژانویه گاگوسیان، گالری‌ای مختص به هنر معاصر، نخستین شعبه آسیایی خود را در هنگ کنگ افتتاح کرد. وایت کیوب، گالری معتبری مختص به هنر معاصر در جنوب شرقی لندن، نیز اعلام کرده که در سال آینده همین کار را انجام خواهد داد.

خریداران چینی امسال حجم عظیمی از آثار هنری غرب را سر ضرب خریده‌اند. گفته می‌شود آن هوادار پولدار پیکاسو که در ماه می ۴/۲۱ میلیون دلار در گالری سُت بی برای تابلوی «زنان کتاب خوان» او پرداخته بود چینی است. در ماه جولای نیز خریدار چینی دیگری برای طراحی سیاه قلمی از میکل آنژ در حراج کریستی لندن مبلغ ۲/۳ میلیون پوند (معادل ۵ میلیون دلار) پرداخته بود. به پیش‌بینی جاناتان استون، مدیر بخش هنر آسیایی شعبه گالری کریستی در هنگ‌کنگ، «آنها وارد تمامی عرصه‌های بین‌المللی خواهند شد». نیک سیمونوویچ، از شعبه هنگ‌کنگی گالری گاگوسیان، معتقد است که شکاف میان علایق شرقی و غربی در حال باریک شدن است.

سایرین شکاک تراند. جیمز للَی، دلالی در نیویورک و صاحب نظر در مورد هنر چینی، نسبت به عطش مجموعه داران چینی‌ها برای آثار استادان اولیه هنر غرب تردید دارد. کالین شیف، مدیر بخش آسیایی گالری بُن هَمس و یک حراج‌گذار آثار هنری، نیز با این نظر موافق است «هیچ مدرکی دال بر اینکه چینی‌ها پا جا پای ژاپنی‌ها گذارند و مشتاق هنر غربی شوند وجود ندارد». ژاپن در قرن ۱۹ رو به سوی تاثیرات خارجی گشود؛ولی چین همواره خود را قلمرو فی ما بین می‌دانسته (برای مثال، مرکز جهان). بسیاری از آثار کهن هنر اروپایی مضامینی مذهبی دارند که برای فرهنگ چینی بیگانه می‌نمایند. یک خدا ناباور به احتمال بسیار نسبت به تصلیب پطروس قدیس بی‌اعتنا می‌ماند.

افزون بر این، مجموعه‌داران چینی در کشور خود آثار بومی فراوانی جمع آوری کرده‌اند. مائو تسه دونگ کوشید فرهنگ باستانی آنان را نابود کند.baraye بسیاری از چینی‌ها اکنون که قدری پول دارند آن را صرف بازیابی همان فرهنگ خواهند کرد. در حال حاضر افزایش فراگیر تقاضا قیمت آثار هنری چین را به فرازهای تازه‌ای بر می‌کشد. در ماه می چاینا گاردین، یکی از حراجی‌های پیشروی چین، یک نقاشی جوهری اثر کی بای شی، هنرمندی قرن بیستمی را به مبلغ ۴۲۵ میلیون یوآن(۶۵ میلیون دلار) فروخت.

حامد جراح‌باشی

منبع: اکونومیست