اهمیت کینه زدایی

یکی از ویژگی های مردان و زنان خداجو، پرهیز از کینه توزی است. آنان آرزومندند که دل های شان همچون دل های بهشتیان، تهی از کینه و دشمنی مؤمنان شود. در آیه کریمه قرآنی آمده: «وَلاَ تَجْعَلْ فِی قُلُوبِنَا غِلّا لِلَّذِینَ آمَنُوا؛ در دل هایمان از آنان که ایمان آورده اند، کینه‌ای قرار مده.» (حشر: ۱۰) در مقابل، آنان که به خدا و سرای آخرت ایمان ندارند، کینه دیگران را در دل جای می دهند و در کمین فرصتی برای انتقامگیری هستند. «کینه توزی و دشمنی، نفس قدسی انسان را بیمار می سازد و همیشه روح، از آن در آزار است.

یکی از ویژگی های مردان و زنان خداجو، پرهیز از کینه توزی است. آنان آرزومندند که دل های شان همچون دل های بهشتیان، تهی از کینه و دشمنی مؤمنان شود. در آیه کریمه قرآنی آمده: «وَلاَ تَجْعَلْ فِی قُلُوبِنَا غِلّا لِلَّذِینَ آمَنُوا؛ در دل هایمان از آنان که ایمان آورده اند، کینه‌ای قرار مده.» (حشر: ۱۰) در مقابل، آنان که به خدا و سرای آخرت ایمان ندارند، کینه دیگران را در دل جای می دهند و در کمین فرصتی برای انتقامگیری هستند. «کینه توزی و دشمنی، نفس قدسی انسان را بیمار می سازد و همیشه روح، از آن در آزار است. همچنین آدمی را از بساط قرب الهی دور و از همنشینی با ساکنان عالم قدسی محروم می‌کند و صاحب خود را از آنچه شیوه اهل ایمان و نیکان است، باز می دارد. کینه توزی، از گناهان عارضی مهم دل به شمار می آید. وقتی انسان از کسی خشمگین می شود، در حالی که زمینه انتقام جویی برایش فراهم نباشد، دشمنیِ او را به دل می گیرد.

در این صورت، حالتی در دل او شکل می گیرد که به آن، «کینه» می گویند. این حالت، مناسب مؤمنان نیست. حضرت علی علیه السلام در سفارش، برای کینه زدایی از دل ها می فرماید: «طَهِّرُوا قلوبَکم من الْحِقد فانّهُ داءٌ مرمی؛ دل ها را از کینه پاک سازید، زیرا کینه‌توزی دردی مهلک است.» انسان های کینه توز، طبعی پست و فرومایه دارند و چون از دشمن خود انتقام می کشند، حالت سرمستی و غرور می یابند و دل های آدمیان پست و مغرور، نور الهی را بر نمی تابد. ازاین رو، خداوند در قرآن مجید می فرماید: «مؤمنان از خدا می خواهند که دل‌شان را از کینه دیگران پاک سازد». (حشر: ۱۰) از امام علی علیه‌السلام نیز نقل می کنند: «رأسُ العیُوبِ الْحِقْدِ؛ کینه توزی در رأس عیب هاست». گفت‌وگو، گاه برای حقیقت‌جویی است، ولی گاهی گفت‌وگو با هدفی نادرست مانند فضل فروشی و به رخ کشیدن برتری در دانش صورت می‌گیرد. اگر هدف گفتمان، پست و ناشایست باشد، تلاش هر یک از دو طرف گفت وگو آن است که طرف دیگر را محکوم و سخن خود را حاکم کند. گاهی حتی پس از آنکه به روشنی ثابت می شود که حق با او نیست، باز هم با همه وجود بر دیدگاه خویش پافشاری می کند و از پذیرش حق روی بر می تابد. این حالت را (مِراء) می گویند که ائمه نیز در روایت ها به شدت از آن نهی می کنند.

یکی دیگر از عوامل کینه توزی، سخن چینی و شوخی های بیش از اندازه و بدون مرز است. زشتی بدگویی و سخن چینی، در نهایت آشکار می‌شود و به گوش کسی که از او بد گفته اند، خواهد رسید و همین امر، سبب ایجاد کینه و دشمنی میان‌شان خواهد شد. امیر مؤمنان علی علیه‌السلام، سخن چینی را از عوامل مهم کینه‌توزی می داند و می فرماید: «اِیّاکم والنمائم فَاِنَّها تُورثُ الضَغائن؛ از سخن چینی بپرهیزید که کینه توزی می آورد.» در روایتی دیگر، آن حضرت می فرماید: «از سخن چینی بپرهیزید که در دل های مردان، کینه توزی می آفریند.» در برخی دیگر از روایت ها، شوخی های بی اساس و بدون مرز، از اسباب کینه توزی معرفی می شود. حضرت علی علیه السلام می فرماید: «از شوخی بپرهیزید، زیرا بدخواهی می آورد و کینه بر جای می گذارد و دشنام کوچک به‌شمار می رود».