پورتال دروازه ای به دولت الکترونیک

اصطلاح دولت الکترونیکی, به معنای کاربرد شبکه اینترنت توسط سازمانهای دولتی جهت ارائه خدمات و اطلاعات به مردم, شرکتها و سایر سازمانهای دولتی است در دولت ها , پرتال به عنوان یک وب سایت اصلی می باشد که شهروندان حق انتخاب از خدماتی که دولت ارائه می دهد را دارا می باشند

اصطلاح دولت الکترونیکی، به معنای کاربرد شبکه اینترنت توسط سازمانهای دولتی جهت ارائه خدمات و اطلاعات به مردم، شرکتها و سایر سازمانهای دولتی است. یکی از مزایای دولت الکترونیکی این است که کلیه شهروندان، شرکت‌های تجاری، سایر سازمان‌های دولتی و کارمندان دولت را قادر می‌سازد تا از طریق یک وب سایت در شبکه اینترنت و بدون محدودیت‌های مکانی و زمانی به اطلاعات و خدمات دولتی دسترسی پیدا کنند. در گذشته برقراری هرگونه ارتباط کاری بین شهروندان و یا مدیران اداری با مؤسسات دولتی تنها با حضور دو طرف در یک اداره دولتی امکان پذیر بود. با پیشرفت و گسترش فن‌آوری‌های ارتباطات و اطلاعات شهروندان میتوانند خدمات و اطلاعات دولتی را به صورت بر خط دریافت نمایند.

پورتال و نقش آن

بر اساس تعریف ویکی پدیا ،"پرتال " وب سایتی است که به عنوان نقطه ی شروع و در اصطلاح دروازه‌‌ی ورود به سایر منابع در اینترنت و یا اینترانت است.

در دولت‌ها ، پرتال به عنوان یک وب سایت اصلی می‌باشد که شهروندان حق انتخاب از خدماتی که دولت ارائه می دهد را دارا می‌باشند. به عنوان مثال هنگامی که یک شهروند به پرتال دولت خود متصل می‌شود و عنوان " خدمات شهروندان به صورت بر خط " را مشاهده می نماید و با یک کلیک می تواند به لیست تمام خدمات موجود دسترسی پیدا کند .بدون اینکه بداند کدام اداره و یا سازمان متولی انجام خدمت می‌باشند.

در واقع یک پرتال فراهم آورنده ی استفاده ی آسان و دسترسی به تمام اطلاعات و خدمات دولتی می باشد.به این علت رشد قابل ملاحظه ای در دولت ها برای استفاده از فناوری پرتال دیده می شود.

▪ اهداف راه اندازی پورتال

دسترسی آسان شهروندان به اطلاعاتی که در مورد خدمات دولتی نیاز دارند

دسترسی به منابع مختلفی از داده ها و اطلاعات دولتی از طریق یک وب سایت

یک بار وارد کردن اطلاعات شخصی به منظور ورود به سیستم و استفاده از منابع مختلف داده ای و اطلاعاتی

ایجاد یک اجتماع برخط[۱][۱] برای کاربران جهت یافتن اطلاعات مورد نیاز و تشریک مساعی شهروندان

یک پرتال سعی در برقراری تعامل بین مردم ، برنامه های کاربردی و داده ها می نماید.

▪ اطلاعاتی:انتشار دادن و گذاشتن لینک وب سایت هایی که در حال حاضر وجود دارند.

▪ تراکنشی:تراکنش با یک سیستم

تراکنشی یکپارچه:تراکنشی که نیاز به یکپارچگی چند سیستم دارد.

در سراسر دنیا هزاران پرتال دولتی از نوع اطلاعاتی می‌باشند ، صدها پرتال دولتی توانایی اجرای تراکنش و تعامل با یک سیستم و یا یک دپارتمان دولتی را دارا می‌باشند ولی تنها تعداد بسیار کمی از پرتال‌های دولتی وجود دارند که توانایی تعامل و تراکنش با چندین سیستم و یا چندین دپارتمان را دارند.

▪ نحوه دسترسی کاربر به سرویس

▪ خصوصیات یک پرتال دولتی

با توجه به اینکه نقش دولت یک نقش هدایت کننده و تاُثیرگذار بر بخش های خصوصی است ، این سؤال پیش می آید که استراتژی دولت در طراحی و پیاده سازی پرتال های دولتی چه تفاوتی با پرتال های تجاری و شخصی می کند.در زیر خصوصیات یک پرتال دولتی آمده است :

ـ ذی نفعان مختلف

ـ دسترسی همگانی

ـ کاربرد و مقیاس

ـ حریم شخصی و امنیت

ـ وارد سیستم شدن فقط برای یکبار و استفاده از سرویس های موجود

ـ سیستم های موجود متفاوت

ـ قابلیت استفاده و راحتی کاربران

▪ ذی نفعان مختلف

پرتال دولت الکترونیک باید تقسیم بندی های مختلف جغرافیایی کشور را تحت پوشش قرار دهد اعم از شهرها، شهرستان ها ، استان ها و کشور . بخش های پرتال بر اساس گروه های مختلف شهروندان ، کسب و کار ، کارمندان دولت قابل دسترسی باشد. عضویت در یک گروه نباید مانع از عضویت در گرو ه های دیگر شود به عنوان مثال یک کاربر که به سیستم وارد می شود می تواند دارای نقش های مالیات دهنده ، رأی دهنده ، والد یک کودک و مدیر عامل یک شرکت باشد و سیستم باید این توانایی را داشته باشد که تراکنش های متفاوت را برای نقش های مختلف انجام دهد.

▪ دسترسی همگانی

دولت حق انتخاب کاربران پرتال را ندارد بلکه این کاربران هستند که استفاده از پرتال را انتخاب می کنند. بنابراین دولت باید تا آنجا که امکان دارد دسترسی همگان را فراهم نماید. گسترش شبکه های ارتباطی و مهمتر از همه اینترنت باید در دستور کار دولت قرار گیرد تا افراد مختلف حق دسترسی یکسانی به پرتال داشته باشند.

همچنین یک پرتال دولتی باید دارای نسخه های زبان های متداول کشور باشد.

▪ کاربرد و مقیاس

در یک سازمان حجم انتقال اطلاعات ، قابل پیش بینی و تعداد کاربران مشخص می باشند. اما برای یک پرتال دولتی نمی توانیم این پیش بینی را انجام دهیم .یک پرتال دولتی باید بتواند حجم فعالیت های وسیعی را انجام دهند. طبق تحقیقات انجام شده تعداد کلیک های یک پرتال دولتی ، مربوط به یکی از ایالت های آمریکا ، در مدت ۶ ماه بیشتر از تعداد کلیک های سایت Amazon.com بوده است.

▪ حریم شخصی و امنیت

اطلاعات بین شهروندان ، کسب و کار و دولت به اشتراک گذاشته می شود .اطلاعاتی که خصوصی هستند و برای افراد اهمیت بالایی دارند. اساس و پایه ی یک پرتال دولتی داشتن امنیت بالا می باشد. طراحی شبکه های هوشمند ، رمز نگاری ،‌دیواره های آتش که کمک به جلوگیری از دسترسی های غیر مجاز و هک شدن می نماید

وارد سیستم شدن فقط برای یکبار و استفاده از سرویس های موجود

یکی ا ز نقاط قوت پرتال های دولتی استفاده از نام کاربری و کلمه ی رمز می باشد . یک پرتال دولتی باید این توانایی را داشته باشد که با سازمان های مختلف که در مکان های جغرافیایی مختلف هستند ، تراکنش داشته باشد. زیر ساخت ها باید توانایی پشتیبانی از سیستم های چندگانه ، برنامه های کاربردی مختلف و پلت فرم های قدیمی ، پیاده سازی های متفاوت امنیتی و تعاریف به ظاهر مختلف از داده ها را داشته باشند. این امر نیازمند توجه به تشکیلات ، فرایندها ، فرهنگ و فناوری های موجود است.

▪ سیستم های موجود متفاوت

یکی دیگر از نکات قابل بحث وجود سیستم های قدیمی در ساختار های دولت می باشند که یک محیط ناهمگن را به وجود آورده است . مسئله ی اساسی که مطرح می شود این است که دولت ها با صرف هزینه و زمان سیستم هایی را پیاده سازی کرده اند که نیاز به تعامل با پرتال دارند و بسیاری از این سیستم ها با فناوری جدید ناسازگار هستند. باید توجه خاصی به استفاده از این سیستم ها گردد و واسطه ی کاربر[۲][۲] پرتال با بعضی از این سیستم ها و منابع داده یکپارچه گردد.

▪ قابلیت استفاده و راحتی کاربران

اولین تجربه ی افراد در استفاده از پرتال باید به گونه ای باشد که به مراجعه ی مجدد بیانجامد .هنگام استفاده افراد باید به کارا بودن و جامع بودن و مؤثر بودن پرتال پی ببرند. سیسم پرتال باید دارای سرعت بالا و در همه ی ساعات شبانه روز قابل دسترس باشد.

▪ وضعیت پرتال ها در ایران

یچگونه خدمات دولتی و یا پرداخت در حال حاضر از طریق وب ‌سایتهای دولتی ایران قابل انجام نیست. اکثر سایتهای دولتی موجود حتی فاقد لینک ارتباطی به سازمانها و شرکتهای تابعه خود هستند و تنها برخی از آنها دارای لینک ارتباطی با بخشی از سازمانها و یا شرکتهای زیر مجموعه خود هستند. هیچ استانداردی برای وب‌سایتهای موجود وجود ندارد و بدین ترتیب به عنوان مثال کاربران مجبور می شوند برای مشاهده سایتهای گوناگون دولتی، فونتهای فارسی مختلفی را از اینترنت Download و نصب نمایند. آدرس برخی از این وب‌سایتهای دولتی موجود با پسوند .ir پایان می‌یابد، درحالی که برخی دیگر با پسوندهای دیگری چون .org ، .net ، .com ختم میشوند! هیچگونه انسجام و هماهنگی میان واژه‌های انتخابی برای آدرسهای اینترنتی و یا ظاهر مطالب و موضوعات موجود در وب‌سایتها مشاهده نمی‌شود. علاوه بر ناهماهنگی در اسامی سایت های دولتی ، در طراحی سایت ها نیز این موضوع دیده می شود.یکی از مواردی که در طراحی پرتال باید مورد توجه قرار گیرد انسجام و یکنواختی صفحات پرتال می باشد که علی رغم تفاوت در زیر سیستم مورد استفاده ، ساختار صفحات یکسان می باشد.مسئله دیگر به روز رسانی پرتال دولت می باشد که متأسفانه اکثر سایت های دولتی به روز نیستند، هرچند کیفیت و حجم اطلاعات ارائه شده توسط دستگاه‌های دولتی نسبت به بررسی مشابهی که در سال قبل انجام گرفته است به شکل قابل ملاحظه‌ای بهبود یافته، اما هنوز هیچ نوع خدماتی از سوی مؤسسات دولتی بصورت بر خط ارائه نمی شود.

▪ نتیجه گیری

آنچه که به عنوان یک اصل در دولت الکترونیک مطرح می‌شود، دسترسی آسان به اطلاعات و خدماتی است که اداره ها و سازمان های دولتی ارائه می دهند. اگر دولت الکترونیکی به درستی طراحی و راه‌اندازی شود، شهروندان می توانند به راحتی وارد یک سایت اینترنتی شده و به آن دسته از خدمات و اطلاعات دولتی که مورد نیازشان است دسترسی پیدا کنند.

همچنین مدیران تجاری میتوانند از این طریق، پرکردن فرمهای الکترونیکی، بسیاری از نیازمندیهای کاری خود را برآورده کنند و مردم و مسؤولان دولتی قادر خواهند شد دریافت و پرداخت هزینه‌ها را از طریق اینترنت انجام دهند. با داشتن یک پرتال ملی می توان این امور را تحقق بخشید. با توجه به بررسی انجام شده در ایران ، متأسفانه دولت ایران فاقد پرتال ملی می باشد که خصوصیات یک پرتال دولتی را دارا باشد .وجود چنین پرتالی یک ضرورت غیر قابل انکار است .پرتالی که حتی درپایین ترین سطح عملیاتی بتواند اطلاعات جامع و کاملی از اداره ها و سازمان های دولتی در اختیار هم وطنان قرار دهد.

Itpaperمرجع: پایگاه اینترنتی