مانی، پیامبر صلح و دوستی

▪ نویسنده؛ امین مالوف
▪ ترجمه؛ ماه منیر مینوی
▪ چاپ دوم؛ ۱۳۸۷
▪ شمارگان؛ ۲۱۰۰ نسخه
▪ ناشر؛ انتشارات بهجت
بیژن تلیانی؛ تحقیق و تفحص درباره مانی و مانویت در دو بستر انجام شده …

نویسنده؛ امین مالوف

ترجمه؛ ماه منیر مینوی

چاپ دوم؛ ۱۳۸۷

شمارگان؛ ۲۱۰۰ نسخه

ناشر؛ انتشارات بهجت

بیژن تلیانی؛ تحقیق و تفحص درباره مانی و مانویت در دو بستر انجام شده است؛ متون قدیمه از جمله در آثار ابوریحان بیرونی و الفهرست ابن ندیم. پس از آن تا اوایل سده بیستم، مورخان و شرق شناسان مطالب زیادی درباره مانی نمی دانستند. حتی بعضی ها او را شخصیتی افسانه یی به حساب می آوردند. در سده بیستم تحولی شایان توجه درباره مانی و مانویت به بار آمد.

در سال های ۱۹۰۲ و ۱۹۰۳ بود که نخستین بار چند تن از مستشرقان و محققان اروپایی کاملاً برحسب تصادف دلایلی به دست آوردند. در ترکستان چین خرابه هایی وجود دارد که در آن آثاری از مانی و مانویت مشهود است. در سال ۱۹۱۴ عده یی از مستشرقان درصدد کشف حقیقت برآمدند و به محلی که سابقاً شهر باستانی تورفان در آن بوده است و گفته می شود خرابه های ذکرشده در آنجا است، رفتند و به کاوش پرداختند. نتیجه به دست آمده مافوق تصور آنها بود با آنچه از حفریات خرابه های تورفان به دست آمد.

وجود مانی و آیین مانویت شناخته و اثبات شد و از آن پس مطالعات و تحقیقات مانی شناسی جنبه کاملاً علمی به خود گرفت. اما شخصیت مانی یکی از کسانی است که به علت از میان رفتن بخش عمده آثارش در ابهام باقی مانده است. دانستن حقایق زندگی این پیامبر امری است که اگر محال نباشد بسیار دشوار است. مشهورترین کتاب مانی اردهنگ است که در فارسی ارتنگ و ارژنگ خوانده می شود شامل تصاویر عجیب و غریب افسانه یی و درهم و برهم و پرشاخ و برگ با جزییات و پیچیدگی های خاص که در آن نگاره هایی با قلم مانی درباره کیهان شناخت و تغییر آن آمده است.

جالب توجه اینکه پیروان مانی به آثار نوشتاری بسیار اهمیت می داده اند. هیچ دین و آیینی نیست که این همه آثار از آن باقی مانده باشد. به هر زبانی از آنها آثاری به جا مانده است؛ از جمله به دست نوشته های قبطی، فارسی میانه و پارتی، سغدی، چینی، ترکی «اویغوری» و نظایر آنها. آیین مانی اندیشه مسیحیت گنوسی، رازورزی زرتشتی و عرفان بودا را در بطن خود دارد. کتاب حاضر نه تاریخ است نه زندگینامه؛ داستانی است زیبا و خواندنی، نیمه تاریخی و نیمه تخیلی که امین مالوف نویسنده مشهور و لبنانی الاصل فرانسوی، که غالباً داستان هایش را در میان شخصیت های تاریخی ایران می جوید و می یابد، نوشته و الحق در این راه موفقیت کامل به دست آورده است. از دیگر مزایای کتاب داشتن تصاویر رنگی درباره دیوارنگاری، نقاشی، برگ هایی از کتاب سرودنامه مانوی و ابریشم دوزی است که توسط مستشرقان در ویرانه های شهر خوچو چین مربوط به قرن ۸ ، ۹ میلادی کشف شده است.