همه جنجال های جدی ترین مخالف توافقنامه ژنو

مردی که زیاد می دانست

هفته نامه حاشیه نگاهی داشته است به اظهارات جنجالی جدی ترین مخالف توافقنامه ژنو! این مطلب خواندنی را از دست ندهید.

موافقتنامه ژنو میان ایران و کشورهای عضو ۱+۵ پس از فراز و فرودهای دو ماهه رخت اجرایی بر تن کرد. به این ترتیب، ایران غنی سازی ۲۰ درصدی را متوقف و طرف مقابل هم بخشی از تحریم های ایران را لغو کرد. همانگونه که پیش بینی می شد، مخالفت هایی از میان برخی چهرهای سیاسی نسبت به اجرای این توافقنامه دیده شد. این مخالفت ها اما با مخالفت های سابق یک تفاوت جالب و ویژه داشت. این بار مخالف ها از اتفاق ها و سخنان بس مهمی خبر می دادند که می توانست سرنوشت کشور را تغییر دهد. ما به سراغ جدی ترین مخالفت ها رفتیم تا ببینیم چقدر این ادعاها صحت دارد. در این بررسی اما به نکات بی سابقه ای رسیدیم.

پس از ۲۵۸۳ روز، تحریم های هسته ای علیه ایران متوقف شد. برای نخستین بار اعضای شورای امنیت سازمان ملل د رروز ۹ فروردین ۱۳۸۵ ایران را به دلیل فعالیت های هسته ای اش تحریم کردند. از آن روز به بعد سه قطعنامه دیگر صادر شد و وزن تحریم های ایران را سنگین تر کردند. این تحریم ها به اسم جلوگیری از «فعالیت های هسته ای دولت ایران» شرایط اقتصادی و زندگی روزمره «مردم ایران» را به وضعیت بغرنجی رسانده بود. با این همه، واکنش رئیس دولت سابق به این تحریم ها، خیلی رک و راست، مصادره به مطلوب کردن این تحریم ها بود چرا که محمود احمدی نژاد درحالی این تحریم ها را «کاغذپاره» خوانده بود که در سالا پایانی دولتش، تمام نابسامانی های اقتصادی کشور را به پای تحریم های شورای امنیت می نوشت. تحریم ها البته فرصتی پدید آورد تا افرادی چون بابک زنجانی در قالب «دور زدن تحریم ها»، میلیاردها تومان ثروت ملی را از کشور خارج کنند. با اینکه به نظر می رسد توقف تحریم ها و ادامه غنی سازی در ایران حتی با غنایی کمتر از گذشته، می تواندخبر خوشی برای کشور باشد اما دقیقا یکی دو رنز مانده به روز سی ام دی ماه، مخالفت های داخلی با اجرایی شدن توافقنامه شش ماهه ژنو آغاز شد.

مخالفت ها از کجا ریشه می گیرند؟

دقیقا همزمان با امضای توافقنامه ژنو، برخی جریان ها و چهره های سیاسی در داخل کشور، بنا را بر ناسازگاری گذاشتند و مفاد توافقنامه ژنو را دست شستن از حقوق هسته ای ایران می نامیدند. این انتقادها آنقدر پیش رفتند تا آنکه رهبری در پاسخ به این عده، مذاکره کنندگان هسته ای را «فرزندان انقلاب» نامیدند و از همه خواستند که از «سازشکار» خواندن آنها خودداری کنند. بعد از سخنان آیت الله خامنه ای، سکوت محسوسی بر جریان ها و چهره های رادیکال منتقد حاکم شد. با این همه، دو ماه بعد وقتی نوبت به اجرای توافقنامه ژنو رسید، دوباره همان صداها شنیده می شوند.

۱- کیهان؛ ساز همیشه ناکوک

روزنامه کیهان و حسین شریعتمداری، مدیرمسوول این روزنامه از جمله همان چهره ها و جریان هایی هستند که از ابتدای مذاکرات هسته ای تحت نظارت دولت جدید، به همه چیز مشکوک بودند. حسین شریعتمداری دقیقا در همان روز نخست اجرای توافقنامه ژنو، قلم به دست گرفت و سرمقاله کیهان را نوشت.

وی در این سرمقاله، امتیازهای گرفته شده از سوی ایران را در برابر امتیازهای داده شده ناچیز خواند و اظهار امیدواری کرد که رئیس جمهور با مردم صادقانه برخورد کند. نکته جالب آنکه حسین شریعتمداری درحالی امتیازهای ایران در توافقنامه ژنو را ناچیز می داند که اصولا این توافقنامه نسخه به روز شده ای از نسخه مطرح شده در مذاکرات آلماتی است؛ همانجایی که ریاست هیات مذاکره کننده ایرانی را «سعید جلیلی» از همفکران مدیرمسوول کیهان برعهده داشت و مذاکرات صرفا به این دلیل به بن بست کشیده شدکه ۱+۵ حاضر نبود زیر بار غنی سازی پنج درصدی ایران برود.

اتفاقا دقت بر همین نکته نشان می دهد که خلاف آنچه که شریعتمداری در سرمقاله اش نوشته است، مذاکرات ژنو برتری های محسوسی بر مذاکرات آلماتی دارد. دست کم، طرف های غربی مجبور شده اند حقوق هسته ای ایران و غنی سازی پنج درصدی را بپذیرند.

تیتر نخست روزنامه کیهان در روز سه شنبه اول بهمن ماه هم دست کمی از سرمقاله شریعتمداری نداشت. این روزنامه تیتر نخستش در روز اول بهمن ماه را چنین انتخاب کرده بود: «توافق نامتوازن ژنو با توقف غنی سازی ۲۰ درصد کلید خورد.» با وجود این، در گزارش روزنامه کیهان هیچ عبارتی وجود نداشت که نشان دهد چرا باید توافقنامه ژنو را نامتوازن دانست.

۲- پدیده ای به نام کریمی قدوسی

مخالف های با اجرای توافق ژنو، مخالفت یکدستی نبود بلکه هر کسی از ظن خود تلاش می کرد تا بر حجم مخالفت های داخلی بیفزاید. آنها برای این مخالفت و البته فارغ از آنکه مفاد واقعی توافقنامه ژنو چگونه است، تعبیر و تفسیر خودشان را از این توافقنامه به دست می دادند. در میان همه این مخالف خوان ها، موضوع «جواد کریمی قدوسی» موضوع حیرت انگیزی بود.

این نماینده مجلس در روز پنجشنبه ۲۶دی ماه در مسجد صاحب الزمان در نقد توافقنامه ژنو صراحتا عنوان کرد رهبری از این موافقتنامه ناراضی هستند و دیگر مقام های لشکری و کشوری هم در نامه هایی جداگانه، این توافقنامه را از دست رفتن حقوق هسته ای ایران خواندند.

او علاوه بر نام بردن از علی اکبر صالحی، علی اکبر ولایتی و علی شمخانی به عنوان مسوولان مخالف توافقنامه ژنو گفته بود: «پس از انجام این توافقنامه، جلسه ای با حضور سران قوا و تیم مذاکره کننده نیزد رهبر معظم انقلاب تشکیل شد. رهبری در آن جلسه می گویند من فقیه هستم و سه با راین متن را خوانده ام و از این متن تثبیت حق غنی سازی هسته ای ملت ایران به دست نمی آید.»

بدون تردید صحبت های قدوسی، اهمیت قابل توجهی داشتند. اگر آنچه که او گفته بود صحت داشت، فاتحه توافقنامه ژنو از جانب ایران خوانده شده بود چرا که عالی ترین مقام سیاسی ایران و شماری دیگر از مقام های رده بالای کشور بر این توافقنامه خط بطلان کشیده بودند.

برای پیگیری صحت سخنان کریمی قدوسی که می توانست جریان پرونده هسته ای ایران را کاملا تغییر دهد، ابتدا با خود کریمی قدوسی تماس گرفتیم. او اما از فردای سخنرانی اش در مسجد صاحب الزمان ارتباطش با رسانه ها را کاملا مسدود کرده بود. به این ترتیب تا زمان نگارش این گزارش، تلاش های «حاشیه» برای گفتگو با کریمی قدوسی به ثمر ننشسته است. با این همه، به سراغ افراد مطلع و اخبار رسانه ها رفتیم تا مشخص کنیم که آیا واقعا چنین بدگمانی درباره توافقنامه ژنو میان مسوولان رده بالای کشور وجود دارد یا خیر.

۱۹۲۰ کجا بود؟

تقریبا دو ماه پیش، جواد کریمی قدوسی بانی تقدیم طرحی به مجلس شده بود که هدف از آن «الزام به حقوقهسته ای ملت» بود. قدوسی این طرح را با دستان خودش نوشته بود و به اداره قوانین مجلس داده بود تا روند تبدیل آن به قانون طی شود. طرح قدوسی سروصدای زیادی به همراه داشت، البته نه به این دلیل که طرح پیشنهادی او طرح راهگشایی بود بلکه به این دلیل ساده که قدوسی در تیتر و متن طرح اش یعنی برای دو بار به جای «ان پی تی» یا همان عنوان اختصاری «معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای» نوشته بود: «ام پی تی». به عبارتی دیگر، قدوسی راحت ترین واژه ای که به زبانش رسیده بود، بر کاغذ نوشته بود.

این البته آخرین گاف آقای نماینده نیست. او در سخنرانی اش در مسجد صاحب الزمان گفته بود که قطعنامه ۱۹۲۰ شورای امنیت، برنامه موشکی ایران را تحریم کرده است و تازه بعد از برنامه هسته ای باید در این رابطه هم امتیاز بدهیم.

ما به سراغ قطعنامه ۱۹۲۰ رفتیم تا ببینیم واقعا چنین چیزی صحت دارد یا خیر. با کمال تعجب قطعنامه ۱۹۲۰ نه تنها اشاره ای به برنامه موشیکی ایران ندارد که این قطعنامه، قطعنامه ای است که شورای امنیت درباره مسائل «صحرای غربی» صادر کرده است و کوچکترین ربطی به ایران ندارد.

آخر کار

در محفل مخالفان چه می گذرد؟

بدون تردید اظهارات کریمی قدوسی را باید تندترین اظهارنظر مخالف با اجرای توافقنامه هسته ای دانست. فراموش نکنید که وی عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس است و از نفوذ رسمی و قانونی خاصی برخوردار است. با این همه وقتی به سراغ کیفیت مخالفت او می رویم، مشخص می شود که نه تنها سخنان او را همکارانش تایید نمی کنند بلکه به نظر می رسد وی آشنایی اندکی با مسائلی دارد که با آنها مخالفت می کند. نمونه هایی چون «ام پی تی» و «قطعنامه ۱۹۲۰» دلایل کوچکی از اثبات ناآشنایی آقای نماینده با حوزه تخصصی اش است. به همین دلیل، تردیدها درباره انگیزه های مخالفت با توافقنامه ژنو افزایش می یابد.

به نظر می رسد، بیشتر از منافع ملی، منافع جناحی مبنای این مخالفت ها باشد. اتفاقا اظهارنظرهای عجولانه و غیرعلمی عمدتا بر سر منافع زودگذر حزبی شکل می گیرند. شاید ایرانی نداشته باشد آقای نماینده پیش از هر اظهارنظری نگاهی به شماره های قطعنامه تحریمی علیه کشور بیندازد. آن قطعنامه، قطعنامه ۱۹۲۹ بود و نه قطعنامه ۱۹۲۰.