به قلم بان کی مون دبیر کل سازمان ملل متحد حل مشکل دارفور

بان کی مون, دبیر کل سازمان ملل متحد پیرو اجلاس سالانه رهبران کشورهای صنعتی جهان در شهر هایلیگندام آلمان, مقاله ای با تاکید بر مشکلات دارفور سودان با عنوان «حل مشکل دارفور» به رشته تحریر درآورده است

بان کی مون، دبیر کل سازمان ملل متحد پیرو اجلاس سالانه رهبران کشورهای صنعتی جهان در شهر هایلیگندام آلمان، مقاله ای با تاکید بر مشکلات دارفور سودان با عنوان «حل مشکل دارفور» به رشته تحریر درآورده است.

در این مقاله می خوانیم: رهبران کشورهای صنعتی جهان دراجلاس سالانه خود در شهر هایلیگندام آلمان با یکدیگر ملاقات کردند. توانستیم به هدف فروتنانه ای که داریم یعنی ایجاد تحول در تغییرات آب و هوایی دست یابیم، توافقی که گازهای گل خانه ای را تا سال ۲۰۵۰ به نصف کاهش می دهد. آنچه مرا به ویژه خشود می کند این است که راه ها و ابزار انجام این کار به وسیله سازمان مورد مذاکره قرار خواهد گرفت و بهتر است که تضمین کنیم تلاش هایمان به گونه ای بی طرفانه تقویت کننده باشد.

این هفته مسیر توجیه جهانی تغییر کرد. دیپلماسی صبر موجب پیروزی دیگری شد که اگر چه از نظر گستردگی فروتنانه بوده ولی از نظر توان باقوه بسیار گسترده بوده است. آن برنامه ای بود که به وسیله عمر البشیر، رییس جمهور سودان پذیرفته شد که نهایتا موجب اعزام نیروهای حافظ صلح مشترک سازمان ملل و اتحادیه آفریقا به منطقه دارفور خواهد شد. این توافق نیز موجب خشنودی شخصی من شد.

اینجانب دارفور را به عنوان اولویت اصلی خود قرار دادم و تلاش قابل توجهی که غالبا به دور از نگاه مردم بود را برای رسیدن به هدف انجام دادم.

واضح است که ابهامات باقی مانده است. این توافق مانند سایر توافقات قبل از آن، ممکن است چند ماه پس از ورود سربازان جدید و مدتی مدید قبل از حضور کامل ۲۳ هزار نیرو در منطقه عقیم شود. در عین حال ممکن است نبرد با شدت کمتر و علی رغم درخواست های ما برای آتش بس همچان ادامه یابد. هنوز طی درگیری که در بحبوحه چهار سال سستی دیپلماتیک، جان ۲۰۰ هزار نفر را گرفت، این یک پیشرفت جالب است به ویژه آنکه تنها طی ۵ ماه به دست آمده است.

طبیعی به نظر می رسد به این دست آوردها به عنوان تحولاتی متمایز بنگریم. در واقع این است دست آوردها به یکدیگر مرتبط هستند. ما همواره به دارفور به عنوان مساله ای سیاسی و نظامی آسان یعنی درگیری قومی که اعراب مسلح به جنگ کشاورزان شورشی سیاه پوست رفته اند نگریسته ایم. اما چنانچه به ریشه های آن نگاه کنید، پویایی پیچیده تری یافته خواهد شد. به گزارش ایسکانیوز، در بین عوامل متنوع اجتماعی و سیاسی در مورد درگیری دارفور، این درگیری نخست از بحرانی اکولوژیکی آغاز شد که منشاء حداقل بخشی از آن به دلیل تحولات آب و هوایی بود.

دو دهه قبل بارش باران در جنوب سودان قطع شد. بر اساس آمار سازمان ملل میانگین رطوبت تا ۴۰ درصد طی دهه ۱۹۸۰ کاهش پیدا کرد. دانشمندان ابتدا این را رویداد عجیب ناخوشایند طبیعی قلمداد کردند. اما تحقیقات بعدی نشان داد که این پدیده به دلیل افزایش دما در اقیانوس هند است که موجب طوفان های فصلی نیز شده بود. بر اساس این یافته خشکسالی منطقه جنوب صحرای آفریقا تا اندازه ای مربوط به گرم شدن کره زمین است که انسان موجب آن بوده است.

این اتفاقی نیست که خشونت ها در دارفور درست در هنگام خشکسالی به وقوع پیوست. تا آن گاه گله داران بادیه نشنین عرب و کشاورزان ساکن منطقه در صلح و صفا زندگی می کردند. استفان فاریس در مقاله اخیر خود که در ماهنامه آتلانتیک چاپ شد به استقبال کشاورزان سیاه پوست از گله داران می پردازند در ایامی که از سرزمین های آنها عبور می کردند و شترهای خود را پرورش می دادند و در آب چاه ها با آنها سهیم می شدند. اما وقتی بارش باران قطع شد، کشاورزان دور مزرعه های خود را از ترس اینکه در اثر عبور گله ها تخریب شود، حصار کشیدند. برای نخستین بار تا آنجا که به یاد می آید، دیگر غذا و آب به اندازه کافی برای همه وجود نداشت. بنابراین جنگ آغاز شد و تا ۲۰۰۳ تبدیل به فاجعه تمام عیاری شد که ما امروز شاهد آن هستیم. اما مهم است به یاد بیاوریم چگونه آغاز شد زیرا علت آن کلیدی برای حل مشکلات آینده است.

نیروی حافظ صلح سازمان ملل به کاستن از خشونت کمک خواهد کرد و جریان کمک های انسان دوستانه را حفظ خواهد کرد که موجب نجات زندگی های بسیاری می شود. همانگونه که به رهبران شرکت کننده در اجلاس گروه هشت در آلمان تاکید کردم، این تنها گام نخست است. هر صلحی در دارفور باید بر اساس حل عوامل ریشه ای درگیری ها استوار باشد. ما باید امیدوار باشیم ۲ میلیون پناهنده به سرزمین خود بازگردند. باید بتوانیم روستاها را ایمن و خانه ها را بازسازی کنیم. اما با مساله اساسی پیچیده یعنی این واقعیت که دیگر هیچ زمین خوبی برای استفاده وجود ندارد چه باید کرد؟

راه حل سیاسی مورد نیاز است. یان الیاسون فرستاده ویژه اینجانب برای دارفور و سلیم احمد سلیم همتای وی از اتحادیه آفریقا روی نقشه راهی کار کرده اند که با گفتمان سیاسی بین رهبران شورشی و دولت آغاز می شود. گام های نخست برای این روند می تواند در این تابستان برداشته شود.

هر چند، نهایتاً راه حل واقعی برای مشکل دارفور نیازمند چیزی بیشتر است یعنی توسعه اقتصادی پایدار، هنوز مشخص نیست این توسعه باید چه شکلی داشته باشد اما باید هم اکنون در مورد آن بیاندیشیم. فن آوری های جدید می تواند کمک کند مانند حبوبات تغییر یافته ژنتیکی که در زمین های خشک بهتر عمل می آیند یا فن آوری های آبیاری و انبار آب جدید، پول برای ساخت جاده های جدید و زیرساخت ارتباطی، به انضمام بهداشت، آموزش، تاسیسات بهداشتی و تجدید ساخت اجتماعی مورد لزوم است. جامعه بین المللی ضرروری است این تلاش ها را سازماندهی کند و با دولت سودان و کارگزاری های کمک دهنده بین المللی و سازمان غیر دولتی که قهرمانانه مشغول فعالیت در منطقه اند، همکاری کند.

پاداش ها به خوبی فراتر از دارفور خواهند بود. جعفری ساکس اقتصاددان دانشگاه کلمبیا که یکی از مشاوران ارشد من است به این اشاره دارد که خشونت در سومالی به دلیل ترکیبی مشابه از امنیت ناپایدار غذایی و آب افزایش پیدا کرده است؛ مانند مشکلات ساحل عاجر و بورکینافاسو.

مناطق بسیار دیگری در جهان وجود داراد که در آن چنین مشکلاتی رخ می دهد و هر گونه راه حل مناسب در دارفور می تواند برای آنها نیز موثر باشد. ما به پیشرفت آهسته در عین حال پیوسته ای در هفته ها و ماه های اخیر دست یافته ایم. مردم دارفور برای مدتی متحمل رنج های بسیار شدند. اینک، کار واقعی آغاز می شود.