در انتخابات با روحیات فردی, یک انتخاب جمعی می کنیم

انتخابات هرچه که باشد, نمونه ای از تلاش ما برای زندگی فردی است اگر این گفته نقل به مضمون افلاطون را بپذیریم, بسیاری از مناسبات سیاسی از جمله انتخابات شورای شهر را می توانیم با وضعیت روحی و خاستگاه های فردی و اجتماعی افراد بررسی کنیم

انتخابات شوراهای شهر و روستا، به دو دلیل در بسیاری از موارد تابع ائتلاف ها و جمع ها و گروه ها می شود. در این موارد به جای انتخاب یک فرد، فهرستی از چند نامزد به توافق رسیده به عنوان لیست پیشنهادی ائتلاف مطرح می شود تا مردم بتوانند از میان ازدحام کاندیداهای مختلف- که در شهرهای بزرگ بعضا برای عموم ناشناخته هستند- به افرادی با سلایق نزدیک تر به خود رأی دهند. نظام رسیدن به چنین ائتلاف هایی گاه ساده – خصوصا در شهرهای کوچک- و گاه بسیار پیچیده است چراکه هر ائتلافی برای به دست آوردن مشارکت حداکثری مردم ناچار است که دست به انتخاب های جدی و با تأکید بر موضوعات کلیدی بزند. رسیدن به یک ائتلاف می تواند مردم متمایل به جریان مورد نظر را از اتلاف وقت، سردرگمی و اضطراب نجات دهد. در اینجا، مسئله این است که مردم برای همه کاندیداهای طیف نزدیک به خود احترام قائلند اما رأی خود را به فهرست ائتلافی می دهند به سه دلیل که عموما منشأ روانی دارد:

١-اعتماد به ریش سفیدها

٢-دوری از تنش های پس از اعلام نتایج

٣ دوری از تنش های گروهی با همفکران خود که رأی نیاورده یا در فهرست نبوده اند.

در این میان اما یک نکته را نباید نادیده گرفت، هر انتخابی که براساس فهرست ائتلافی صورت می گیرد (در مورد فهرست هایی که عموما به تأیید ریش سفیدان جریان های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی) می رسد این ظرفیت را برای فرد رأی دهنده به وجود می آورد که پس از رأی آوردن نامزدهای فهرست، از طریق همان ریش سفید از آنها طلب مطالبه کند.

عموما ائتلاف هایی که اخیرا در انتخابات پنجمین دوره شورای شهر صورت گرفت، فهرست هایی بدون ریش سفید به همراه داشت. این موضوع به خودی خود نشان دهنده افزایش روحیه کار گروهی نامزدها بوده و طبعا چه از نظر محیط زیستی و چه از نظر اثربخشی سیاسی قابل تقدیر است اما فهرستی که منبع و مرجع گزینش آنها، فردِ سرلیست است چطور می تواند برای رأی دهندگان فضای مطالبه گری را ایجاد کند؟ براساس دانش مشاوره ای، مطالبه گری جمعی و مطالبه گری فردی دو تفاوت مهم دارند. شما به عنوان شهروند یک کشور، پس از انتخاب رئیس جمهور، چه به او رأی داده باشید و چه نداده باشید، حق مطالبه گری دارید این موضوع اما در مورد مطالبه گری جمعی با چالش هایی همراه است. تعدد افرادی که به شوراهای شهر راه پیدا می کنند، مجال مطالبه فردی را از فردِ رأی دهنده می گیرد و به نوعی او را تحت این فشار قرار می دهد که « اگر به فرد یا افرادی که مرجعیتی فردی آنها را برای من گزینش نکرده رأی بدهم چه ضمانتی وجود دارد که آن افراد مطالبه گر مطالبات من باشند؟» چنین پرسش هایی صرفا پرسش های سیاسی نیستند، ما در نظام خانواده و تربیت هم با چنین سؤالاتی مواجه هستیم و شاید به همین دلیل است که از کودکی، سعی می کنیم نظام خانواده را براساس و حول محور یک فرد (پدر یا مادر) باور کنیم و در مراتب بعدی، خواهان این هستیم که پیوندهای خانوادگی و فامیلی ما با مرجعیت ریش سفید فامیل عمیق تر شود.

سیده اکرم میرزایی. مشاور و مدرس دانشگاه