دوشنبه, ۱۷ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 6 May, 2024
مجله ویستا

۸ بهمن ۱۳۵۷ ـ انتقاد تند و علنی شاه از «کارتر» ـ شاه «کارتر» را مسئول ناآرامی های ایران و ... اعلام کرد


مجله تایم در آخرین شماره ژانویه ۱۹۷۹ (بهمن ۱۳۵۷) خود نوشت: شاه که تهران را ترک گفته و در مصر بسر می برد گفته است کارتر (رئیس جمهور وقت آمریکا) بود که به او اشاره کرد اگر در برابر تظاهرکنندگان …

مجله تایم در آخرین شماره ژانویه ۱۹۷۹ (بهمن ۱۳۵۷) خود نوشت: شاه که تهران را ترک گفته و در مصر بسر می برد گفته است کارتر (رئیس جمهور وقت آمریکا) بود که به او اشاره کرد اگر در برابر تظاهرکنندگان و اعتصابات شدّت عمل نشان دهد نمی تواند روی حمایت آمریکا حساب کند. شاه افزوده بود مخالفان او که متوجه این قضیه شده بودند بر شدت مخالفت و تظاهرات خیابانی و اعتصابات افزودند و اکثریت ساکت و بی تفاوت جامعه را هم به حرکت درآوردند و امور کشور فلج شد. به نوشته تایم، شاه گفته بود: کارتر تصور می کند (می کرد) که دیگر نیازی نیست که ایران ژاندارم خلیج فارس باشد و این کار را ناوگان آمریکا بدون واسطه (بدون ایران) هم می تواند انجام دهد. به علاوه، شاه تنها عاملی در ایران نیست که بتوان به وجود او و به ویژه برای ایجاد سد در برابر گسترش نفوذ مسکو در آسیای غربی متکی بود و ....

شاه در مصاحبه دیگری کارتررا فاقد تفکر سیاسی و احاطه بر رویدادهای تاریخ حتی تاریخ قرون ۱۹ و ۲۰ خوانده و گفته بود کارتر به دلیل بی اطلاعی از اوضاع جهان، تحت تاثیر و نفوذ اطرافیانش است و کارهای او تحت تلقین دیگران برای آمریکا مشکلاتی خواهد آفرید که دهها سال ادامه خواهند داشت.

شاه پس از ترک ایران، یک بار هم گفته بود که کارتر مذاکرات محرمانه سران غرب در «گوادالوپ» را که قرار بود درباره چین و شوروی باشد به بحث درباره ناآرامی های ایران تبدیل کرده بود و نظر موافق شرکت کنندگان را به رفتن او! از ایران جلب کرده بود. شاه گفته بود که این اطلاعات را از منابع نزدیک به صدراعظم آلمان که در مذاکرات گوادالوپ شرکت کرده بود و نظر دیگری داشت به دست آورده بود و در این جلسات، ژیسکار دستن رئیس جمهور فرانسه از نظر کارتر حمایت کرده بود زیرا که فرانسه به ایران بدهکار بود و می خواست که به صورتی این پول را پس ندهد.

اصحاب نظر در تفسیر اظهارات شاه به مجله تایم که اواخر ژانویه ۱۹۷۹ انتشار یافت (پاراگراف اول این مطلب که در بالا آمده است) گفته بودند که اعتراف شاه به اینکه حرف شنو آمریکا بوده «تاریخ» اورا خرابتر کرده است. به باور این مفسزان، «تاریخ» که این اعترافات دیرهنگام شاه را ثبت خواهد کرد، آنها را دلیل دیگری بر وابسته بودن و عدم استقلال او بشمار خواهدآورد. شاه که سلطنت و هم حکومت می کرد باید فردی مستقل بود و بر پایه منافع کشور و خواست ملت عمل می کرد و بر سر این دو اصل معامله نمی کرد و آنها را وجه المصالحه قرار نمی داد. مقامی که «آریامهر» خطاب می شد نباید از بیگانه حرف شنوی می داشت و ....