دررفتگی فک علل و راه حل

وقتی دختر جوانی بودم, زیبایی مثال زدنی داشتم و دیگران مرتب از این ویژگی من تعریف می کردند شوهرم عاشق ظاهرم شده بود و من را زیباترین زن دنیا می نامید من هم از این اظهارات او به خودم بالیدم و بدون هیچ بررسی ای با او ازدواج کردم

اگر شما هم از آن دسته افراد ناشکری هستید که تمام معیارها و عوامل موثر در یک زندگی سالم و پر از خوشبختی را کنار گذاشته‌اید و وسواس‌گونه در تکاپوی رسیدن به ظاهر مدروزتر هستید و تنها سرمایه زندگی‌تان زیبایی ظاهری است، بهتر است با سوژه «میزگرد زیبایی» این هفته آشنا شوید؛ خانمی که فکش در رفته و ظاهر جدید او زندگی‌اش را خراب کرده است...

مشکل خانم یارمحمدی را به روایت خودشان و نظر کارشناسان «سلامت» را درباره مشکل ایشان در میزگرد این هفته خواهید خواند.

خانم یارمحمدی که مشکل فک دارد، می‌گوید:

نمی‌دانم فکم دررفته یا سکته کرده‌ام!

وقتی دختر جوانی بودم، زیبایی مثال‌زدنی داشتم و دیگران مرتب از این ویژگی من تعریف می‌کردند. شوهرم عاشق ظاهرم شده بود و من را زیباترین زن دنیا می‌نامید. من‌ هم از این اظهارات او به خودم بالیدم و بدون هیچ بررسی‌ای با او ازدواج کردم. در زندگی هر بار به مشکل برمی‌خوردیم، می‌گفتم او از من بهتر نمی‌یابد و غرور نعمت خانواده را از من گرفت و نگذاشت لحظه‌ای فکر کنم که اگر روزی این چهره دیگر جذاب نباشد، به چه جهنمی سقوط می‌کنم. چه جهنمی از این بدتر که همسرم می‌گوید وقتی من خانه‌ام از اتاق بیرون نیا چون از دیدن چهره‌ات وحشت می‌کنم. خیلی افسرده شده‌ام نه به دلیل آنچه راجع به زندگی‌ام گفتم، بلکه به خاطر اینکه دیگر نمی‌توانم فکم را سرجایش نگه دارم، دهانم بی‌اختیار باز می‌شود، زبانم ناگهان بیرون می‌آید، نمی‌توانم غذا را در دهانم نگه دارم و بجوم، خیلی تلاش می‌کنم اما نمی‌توانم چیزی بخورم. فکر کنم سکته کردم و اینطور شد. حدود ۱۵ کیلو وزن کم کرده‌ والان دچار سوءتغذیه هم شده‌ام. نمی‌دانم مشکلات عصبی باعث تغییر وضعیت فکم شده یا اصلا فکم دررفته؟ به دندان‌پزشک عمومی مراجعه کرده‌ام اما نتوانستند علت مشکلم را تشخیص دهند. همسرم برای تشخیص و درمان مشکلم هیچ حمایتی از من نمی‌کند. تنها دل‌خوشی‌ام، خواندن «سلامت» است و کمک خواستن از شما. مشکل مرا مطرح کنید.

● نگاه روانپزشک

زیبایی نسبی است

دکتر فربد فدایی

مدیرگروه روان‌پزشکی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی

بزرگی گفته مردان به این امید متاهل می‌شوند که زنشان تغییری نکند و زنان با این امید به خانه بخت می‌روند که شوهرشان تغییر کند و هر دو سرانجام ناامید می‌شوند. ازدواج باید بر پایه توجه به عوامل زیستی، روانی و اجتماعی باشد. زیبایی یک صفت نسبی است که معیارهای آن در طول زمان‌ها و مکان‌های مختلف، متفاوت هستند. زمانی که مهم‌ترین دغدغه انسان سیر کردن شکم بود، افراد فربه زیباتر انگاشته می‌شدند همان‌طور که شاهدیم مجسمه‌های به جای مانده از قرن‌های دور نشان‌دهنده خانم‌هایی چاق است در حالی که امروزه اندام ترکه‌ای یکی از مهم‌ترین معیارهای زیبایی به شمار می‌رود.

خانم یارمحمدی! حتما به روان‌پزشک مراجعه کنید و توصیه می‌کنم طرز نگاه غرب‌گرایانه نسبت به زیبایی را از خود دور کنید. از دیدگاه غرب، زنان مانند کالایی تلقی می‌شوند که هرچه بسته‌بندی آنها زیباتر و جذاب‌تر باشد، بیشتر مورد توجه‌اند. زیبایی ظاهری دقیقا مثل بسته‌بندی کالاست. بسته کالا هر چقدر هم زیبا و جذاب باشد، بالاخره کنار زده می‌شود و اگر داخل آن بسته با ارزش نباشد، خواستاری ندارد.

● نگاه متخصص تغذیه

شما به چاره‌جویی سریع

برای تغذیه نیاز دارید

دکتر احمدرضا درستی‌مطلق

دانشیار دانشگاه علوم‌پزشکی تهران

خانم یارمحمدی به دلیل افسردگی و نداشتن حامی در خانواده هنوز برای درمان اقدام نکرده‌اند و ممکن است هنگام تلاش برای بلع، غذا وارد نای ایشان شود که خطرناک و کشنده است. بهتر است این خانم با مراجعه به متخصص تغذیه، تغذیه با لوله را شروع کنند. لوله‌گذاری در بیمارستان یا در مطب متخصص تغذیه‌ای که این کار را بلد است، انجام می‌شود.

متخصص با قرار دادن لوله‌ای در بینی که از راه مری به معده می‌‌رسد، مواد غذایی فرموله شده آماده را به بدن بیمار می‌رساند و از آن به بعد اطرافیان می‌توانند سر ساعت مشخص در خانه مواد فرموله را به بیمار بدهند. تغذیه با فرموله‌های صنعتی این مزیت را دارند که از نظر میزان مواد مغذی بسیار دقیق و کافی‌‌اند و از طرفی کاملا استریل‌اند. اگر خانم یارمحمدی می‌توانند عضلات دهان و گلو را مهار کنند، عمل بلع برایشان خطرناک نیست و فقط نمی‌توانند غذا را بجوند پس بهتر است از رژیم غذایی مایع یا نیمه‌جامد بهره ببرند.

● نگاه متخصص جراحی فک‌ و ‌صورت

دکتر سیدمهدی جعفری ‌

استادیار دانشگاه علوم پزشکی تهران

چرا فک درمی‌رود؟

▪ آقای دکتر! چه عللی می‌توانند باعث دررفتگی فک شوند؟

دررفتگی فک به علت‌های گوناگونی رخ می‌دهد که مهم‌ترین آنها تغییر آناتومی این ناحیه است و از شایع‌ترین علل تغییر این ناحیه می‌توان به این موارد اشاره کرد: شل شدن لیگامان‌ها، تحلیل بخشی از استخوان فک یا خروج جزیی از مفصل به سمت جلوتر و بازنگشتن به حالت اولیه.

▪ آیا وضعیت سایر اعضای بدن هم می‌تواند باعث دررفتگی فک شود؟

بله، مثلا برخی بیماری‌های عصبی یا برخی داروهای تاثیرگذار بر سیستم عصبی مرکزی می‌توانند خاصیت ارتجاعی عضلات ناحیه مفصل فک را کاهش دهند. البته برخی بیماری‌های مربوط به اختلال سنتز پروتئین مسبب شل‌شدگی لیگامان‌ها هم می‌توانند فک را از حالت اولیه خارج کنند. سکته مغزی هم ممکن است باعث بروز این مشکل شود اما علتی کاملا ناشایع است.

▪ آیا شدت دررفتگی فک در همه بیماران یکسان است؟

نه، هنگام دررفتگی حاد، بخش کوچکی از غضروف خارج می‌شود و در ناحیه جلوتر گیر می‌کند و دهان بازمی‌ماند. برای درمان این مشکل، با روشی فک را سر جای خود برمی‌گردانیم اما افرادی که فکشان به‌طور مزمن هرازگاهی در می‌رود، معمولا درمی‌یابند که چطور خودشان می‌توانند به محض دررفتگی آن را جا بیندازند.

▪ برخی افراد هنگام خمیازه کشیدن، خندیدن یا حین یک جلسه درمانی طولانی‌مدت دندان‌پزشکی هم دچار دررفتگی فک می‌شوند؟

در ناحیه فک واکنشی وجود دارد که وقتی عضلات از حدی بیشتر کشیده شوند، حرکت آن را متوقف و از دررفتن فک جلوگیری می‌کنند. گاهی پس از کارهای درمانی دندان‌پزشکی که فرد باید دهان خود را به مدت طولانی باز نگه دارد، فرد بعد از اتمام کار حس می‌کند نمی‌تواند دهان خود را بیشتر از حدی باز کند. این مشکل در‌رفتگی فک نیست بلکه بافتی همبند که در ناحیه فک و کف جمجمه قرار دارد، از جای خود در رفته‌است که یا خودبه‌خود به حالت اول بازمی‌گردد یا دندان‌پزشک با روش‌هایی می‌تواند آن را اصلاح کند.

▪ حالا اگر به هر دلیلی (از نقص مادرزادی لیگامان‌ها گرفته تا اقدام?های دندان‌پزشکی) فک کسی در رفته باشد، درمان‌های موجود چه هستند؟

اگر فک خانم یارمحمدی در‌رفتگی حاد دارد، باید به متخصص مراجعه کنند تا فکشان را جا بیندازد و ببندد تا حرکتی نداشته باشد ولی اگر دررفتگی از نوع مزمن است، بهتر است بلافاصله جراحی انجام نشود زیرا اول باید بررسی شود که ایشان خودشان می‌توانند فک را جا بیندازند یا نه و اگر موفق نبودند، با روش‌هایی پزشک مشکل آناتومیک یا زمینه‌ای ایشان را برطرف می‌کند یعنی درمان ایشان بستگی به علت و تشخیص دارد. توصیه من به خانم یارمحمدی این است که ابتدا به جراح فک مراجعه کنند و شرح حال دقیق بدهند و مشاوره شوند. اگر جراح فک احتمال وجود مشکلی زمینه‌ای در سایر ارگان‌های بدن بدهد، ایشان را به دیگر متخصصان ارجاع می‌دهد.

● نگاه متخصص جراحی پلاستیک

دکتر صدراله معتمد ‌

استاد دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی

کدام فک به جراحی نیاز دارد؟

▪ فک چرا و چگونه در می‌رود؟

فک پایین با مفصل به استخوان‌های کناری متصل شده، بنابراین مثل مچ یا آرنج ممکن است در برود اما این مفاصل کمی شل هستند و درنتیجه اگر فشار یا ضربه‌ای شدید به آنها وارد شود، درمی‌‌روند. در برخی افراد هم وضعیت نامناسب اجزای ناحیه اتصال فک پایین به جمجمه فرد را مستعد دررفتگی می‌کند.

▪ با چه روشی می‌توان تشخیص داد فرد به جراحی فک نیاز دارد یا نه؟

اگر فرد یکی، دو بار خفیف دچار این مشکل شود و متخصص جراح بتواند با روشی سرپایی فک را جا بیندازد، درمانی جدی لازم نیست اما اگر فردی به‌طور مزمن دچار دررفتگی می‌‌شود، باید با روش‌های تشخیصی مانند سی‌تی‌اسکن و ام‌‌آر‌آی وضعیت فک را دقیق‌تر بررسی و برای تغییرهای موثر برنامه‌‌ریزی کنیم.

▪ آیا تمام جراحان می‌توانند این جراحی را انجام دهند؟

درمان این مشکل تبحر لازم دارد و بیمار حتما باید به جراح فکی که آناتومی و وضعیت این ناحیه مفصلی را خوب می‌شناسد، مراجعه کند.

▪ این روزها شاهدیم بسیاری از افراد برای زیباترشدن، اقدام به جراحی فک می‌کنند. در این باره چه نظری دارید؟

جراحی زیبایی فک برای افرادی که چانه بلند یا خیلی متمایل به جلو یا فک‌های برجسته?ای دارند یا در برخی افراد که فک بالایشان خیلی بزرگ و فک پایینشان کوچک است یا برعکس، انجام می‌شود. مهم‌ترین معیار جراح برای انجام جراحی فک، توازن وضعیت دندانی دو فک بالا و پایین بیمار است. تمام این مشکلات در عکس‌های دندان و معاینه‌های بالینی مشخص است و در صورت لزوم، جراح می‌تواند با توجه به وضعیت فک بالا یا پایین با عقب یا جلو بردن فک‌ها، توازن لازم را در ردیف‌های دندانی ایجاد کند اما افرادی که چنین مشکلاتی ندارند، نباید فقط به دلیل اینکه می‌خواهند بیشتر جلب توجه کنند، اصرار به انجام این جراحی داشته باشند.

▪ آیا بیماری که تحت جراحی فک قرار گرفته، می‌تواند بعد از جراحی راحت غذا بخورد؟

بیمارانی که جراحی فک داشته‌اند، مدتی فقط باید مایعات و انواع سوپ‌های صاف و نرم شده بخورند. پس از چند روز غذاهای نرم مانند پلو، تخم‌مرغ و دیگر موادغذایی‌ای که چندان نیاز به جویدن ندارند در اختیار بیمار قرار می‌گیرد و در مرحله بعد، مواد غذایی گوشتی له شده می‌‌تواند بخورد. درنهایت ظرف ۲ ماه بیمار می‌تواند مانند یک فرد عادی، غذا بخورد.

▪ توصیه شما به خانم یارمحمدی چیست؟

اول باید مشکلشان تشخیص داده شود و بعد از تشخیص به روش‌های درمانی متخصص اعتماد داشته باشند. مراجعه به یک روان‌شناس هم حتما در روند درمان بسیار موثر است.

● نگاه متخصص مغز و اعصاب

ضعف عضلانی

همیشه نشانه سکته نیست

دکترسید محمدعلی اکبریان‌نیا

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران

خانم یارمحمدی نگران‌اند مبادا دچار سکته مغزی شده و فکشان به این دلیل در رفته باشد. معمولا بسیاری از بیمارانی که به ما مراجعه می‌کنند، چنین تصوری دارند ولی سکته مغزی علایم مخصوص به خود را دارد و همین ‌که حس کنیم، بخشی از صورتمان کج شده یا در عضلات قسمتی از بدن ضعف حس کنیم الزاما سکته نکرده‌ایم. حتی گاهی نیمی از عضلات صورت فلج می‌شود که این یک نوع فلج عضلانی خاص است و هیچ ربطی به سکته ندارد. برای تشخیص سکته، متخصص اعصاب عضلات صورت و اندام‌های مختلف را بررسی می‌کند و تست‌های عصبی تشخیصی انجام می‌دهد. علاوه بر این، عوامل متعددی می‌توانند برخی از عضلات صورت را شل یا فلج کنند و قفل شدن دندان‌ها و اختلال حرکت فکی را پدید آورند. یکی از این عوامل، اختلالی است که بر عضلات تحت هدایت زوج پنجم اعصاب مغزی که مسوول جویدن هستند اثر می‌گذارد. برخی بیماری‌ها هم عضلات فک را تضعیف می‌کنند و اجازه نمی‌دهند عمل بلع و جویدن درست انجام شود. بیماری میاستینی‌گراو هم قدرت بستن دهان را از فرد می‌گیرد. برخی داروهای آرام بخش‌ هم می‌توانند بسته شدن و حرکت‌های فک را مختل ‌کنند. از سوی دیگر، ضعف عضلانی نیز به‌ندرت باعث در‌رفتگی فک می‌شود.

یاسمین ثریا

«میزگردزیبایی» درباره مشکل فک خانم یارمحمدی با حضور دکتر صدراله معتمد فوق‌تخصص جراحی پلاستیک دکتر مهدی جعفری متخصص جراحی فک و صورت

دکتر محمدعلی اکبریان‌نیا متخصص اعصاب دکتر احمدرضا درستی‌مطلق متخصص تغذیه

دکتر فربد فدایی روان‌پزشک