رابطه رخدادهای طبیعی عالم با اعمال ما

کشور را تقوا اداره می کند , مشکلات جامعه از بی تقوائی است منشأ بی تقوائی هم حبّ دنیاست که رأس کلّ خطیئه است ۱ حضور در نماز جماعت و جمعه برای تبیین این مطلب است که خ لاف ,راه نیست , بلکه چاه است

کشور را تقوا اداره می کند ، مشکلات جامعه از بی تقوائی است . منشأ بی تقوائی هم حبّ دنیاست که رأس کلّ خطیئه است (۱) حضور در نماز جماعت و جمعه برای تبیین این مطلب است که خ لاف ،راه نیست ، بلکه چاه است . کسی بخواهد از راه خ لاف به مقصد برسد ، زودتر از دیگران و بیشتر از دیگران به چالش و چاه گرفتار می شود . خاصیّت حضور در نمازهای جمعه این است . در خطبه اوّل گفتند تقوا، در خطبه دوّم گفتند تقوا ؛ همین است . مشکلات ما ، مشکلات بی تقوائی است .

این الگوی مصرف که مطرح شده است از بهترین راههای اصلاح یک کشور است .اصلاح الگوی مصرف ، هم در بخش (دفع) راه دارد ، هم در بخش (رفع) . یک وقت است کسی تلاش می کند جلوی اسراف ها و تبذیرها را بگیرد ؛ این کار خوبی است ، این رفع اسراف موجود، است . یک وقت کسی کاری می کند که اسراف پدید نیاید ! آن دفع اسرافی است که متوقّع است .

علت دور بودن ملّت صاحب معادن ، از رحمت خدا

این بیان نورانی حضرت امیرالمؤمنین که در بسیاری از کتابها همه ما خواندیم و شنیده ایم ، این است ؛ فرمود : کشوری که آب و خاک داشته باشد ، مع ذلک نیازمند به دیگران باشد ؛ خدا چنین کشوری و مردم چنین کشوری را از رحمت خود دور کند . من وجد ماءً و تراباً فافتقر فابعده الله (۲). این گرچه به حسب ظاهر نفرین است ، امّا در واقع خبر است . بعضی از جمله های خبریّه به داعی انشاء القاء می شوند ؛ بعضی از جمله هائی که به حسب ظاهر انشاء ند و موه م انشاء ند ، خبرند .

آن بیان نورانی حضرت سیّدالشهداء (ع) در دعای معروف عرفه که: عم یت ع یأ لا تراک ، معنایش این نیست که کور باد چشمی که تو را نمی بیند که نفرین باشد و انشاء ! معنایش خبر است ؛ کور است کسی که تو را نمی بیند . با صد هزار جلوه، برون آمدی که من باز تو را نبینم، می شود « کور » ! عم یت ع یأ لا تراک عل یها رقیباً (۳). اینجا فرمود : این ملّت از رحمت خدا دور است . این همه آبها هرز می رود ، این همه خاکها هرز می رود ، آنوقت ما باید گندم وارد کنیم ، مشکلات دیگر داشته باشیم ! فرمود : من وجد مآءً و تراباً فافتقر فابعده الله . این را مرحوم صاحب وسائل هم نقل کرده ، در بحث مکاسب محرّمه این روایت هم نقل کرده .

این مدیریت صحیح ، کارشناسی صحیح ، کیفیّت مهار کردن آبها، کیفیّت سد بستن ها ، کیفیّت شناخت و شناسائی زمین های بائر از غیر بائر ؛ این یک « اصلاح الگوی مصرف » است . که ما چگونه آبها را مصرف بکنیم ، خاکها را مصرف بکنیم

رابطه تنگاتنگ حوادث و رخدادهای طبیعی عالم

با اعمال خوب و بد ما

مطلب دیگر اینکه ما در این دعاهائی که می خوانیم ، این دعاها به ما درس زندگی یاد می دهد . یک وقت است دعا می کنیم : خدایا ! پدر و مادر ما را بیامرز ، آن یک دعاست ؛ یک وقتی دعاهائی راکه در صحیفه سجادیّه و امثال آن است می خوانیم. به ما می گوینداین چنین دعا کنید : خدایا ! توفیقی بده که فصول چهار گانه ما فصول چهار گانه باشد . اللّهمّ اجعل ش تاء نا ش تاءً ، و ربیعنا ربیعاً ، و خریفنا خریفاً. خدایا ! توفیقی بده که زمستان ما زمستان باشد ؛ این یعنی چی ؟! بهار ما بهار باشد .

ما اگر ؛ اوّلاً باور نکردیم به اینکه بین عمل ما و حوادث عالم رابطه تنگاتنگ است . ما خیال می کنیم ابر از مدیترانه حرکت می کند ، بعد تند باد می شود ، بعد یا باردار می شود ؛ یا می بارد ، یا نمی بارد . چه کار دارد به گناه و ثواب ما ! چون علوم را اسلامی نکردیم ، تحویل دانشگاه ندادیم ؛ ما این الّذ ین جعلوا القرآن ع ضین (۴) گرفتار همین ایم. ع ضه ، ع ضه یعنی پاره پاره . ما این مجموعه منسجم « جهان»، «انسان»، « پیوند انسان و جهان » ؛ این مجموعه را ع ضه ع ضه کردیم . گفتیم : اعمال ما چه ربطی به عالم دارد ، چه ربطی به باران دارد ، چه ربطی به فصول چهار گانه دارد !! خیر ؛ لو انّ اهل القری آمنوا و اتّقوا لفتحنا عل یه م برکات م ن السّماء و الأرض (۵)فرمود : شما آدم خوب باش ؛ زمستان تان زمستان ، بهارتان بهار می شود. اگرکج روی ، کج آیدت ؛ در آن صورت ما زمستان تان را بهار می کنیم ، بهارتان هم زمستان !!

ما هنوز نه آن درک را داریم ، نه باور کردیم . بالأخره انسان یا باید مؤمن باشد ، یا باید درسش را بخواند . ما نه آن است ، نه این ! می گوئیم: چه ارتباطی بین عمل ما و حوادث روزگاراست ! این دعاها یعنی چی ؟! خدایا ! زمستان ما را زمستان بکن ، تابستان ما را تابستان بکن یعنی چی ؟! و ذا اراد الله (سبحانه و تعالی) ب قوم خ یراً امطرهم ب اللّ یل ، و شمّسهم ب النّهار (۶) بین عمل ما و حوادث عالم رابطه تنگاتنگ است . ما که تافته جدا بافته از عالم نیستیم ! همانطوری که حوادث عالم در تصمیم گیری های ما مؤثر است ، اعمال ما هم در رخدادهای تلخ و شیرین عالم مؤثر است .

حرکت در مسیر درست ، راه رسیدن به برکات طبیعی

فرمود : مسیحی هستی ، باش ؛ یهودی هستی ، باش ؛ مسلمان هستی ، باش ؛ درست عمل بکن . اگر می خواهی بهارت بهار باشد ، عادل باش . اگر می خواهی زمستانت زمستان باشد ، بیراهه نرو . فرمود : آنها اگر اهل تورات باشند ، اهل انجیل باشند ، اهل قرآن باشند ، باید راه را درست بروند . وگرنه ما این باران را می گوئیم برود در دریا یا در کوهستانها ببارد ! جائی که باید لازم باشد ، نمی بارد . ما اینها را باور نکردیم ! بالأخره انسان یا باید مؤمن باشد ، به این قرآن ایمان داشته باشد ؛ یا از راه علمی این را تحصیل بکند .

وجود مبارک حضرت امیر ، فرمود : کشوری که آب و خاک به اندازه کافی دارد دائم گندم و برنج و ذرت وفلان شیء وارد می کند ، فابعده الله . این نماز جمعه ها برای اینکه ما این دعاها را عملی بکنیم. این دعاها را درک کنیم و پیاده کنیم . وگرنه چهار تا لامپ اضافه را خاموش بکنیم ، آن گوشه ای از این کارهاست ؛ الگوی مصرف در کارشناسی دقیق و عمیق است .

سخنرانی آیت الله جوادی آملی (دامت برکاته)

در خطبه دوّم نماز جمعه قم - ۲۱ / ۱ / ۱۳۸۸

(۱) برداشت از : کافی / ۲ / ۱۳۱

(۲) وسائل الشیعه / ۱۷ / ۴۱

(۳) بحار الأنوار / ۹۵ / صفحه ۲۲۶

(۴) حجر / ۹۱

(۵) اعراف / ۹۶

(۶) بحار الأنوار / ۵۵ / ۳۳۴