بدنامان تغییر اقلیم

یک بام و دو هوای کشورهای حوزه خلیج فارس

هفته گذشته کنفرانس تغییرات اقلیم سازمان ملل متحد در قطر برگزار شد. سال‌هاست که زمین بیمار و بیدار است. سال‌ها است که دانشمندان به خطرات افزایش دمای میانگین سیاره زمین اشاره می‌کنند و مدتی است که دانشمندان و محققان تحت فشارهای بسیار جدی و حتی خشن قرار گرفته‌اند تا در این باره سکوت کنند. بسیاری از کمپانی‌های نفتی و تولیدات انرژی بر سیاستمداران و مراکز علمی ‌فشار می‌آورند و موضوعی که به نظر می‌آمد در طی چند سال اخیر به یکی از مسایل اصلی و بحث‌برانگیز در همه مناظره‌های ملی و بین‌المللی سیاسی بدل شود، کم‌کم در حال فراموشی است.

فریادهایی که در قالب مقاله‌های علمی ‌از سوی جامعه علمی ‌کشیده می‌شود، سودی ندارد و پس از پیمان کیوتو شاید آخرین امیدواری بزرگ، اجلاس کپنهاگ بود که پس از نبود موفقیتش در به دست آوردن اجماع جهانی برای توافق‌نامه‌ای جدید برای محدود کردن تولید گازهای گلخانه‌ای عملا نقطه پایانی بر مباحثات داغ به شمار می‌رفت. هنوز هم گاهی صدایی از گرمایش زمین شنیده می‌شود، وقتی توفان سندی آمریکا را درنوردید همه به یاد گرمایش زمین افتادند و وقتی دانشمندان روند ذوب شدن صفحات یخی قطب جنوب و گرین‌لند را آشکار کردند فقط چند روزنامه‌‌ به آن پرداختند‌ اما در عمل هیچ عزم و اراده جهانی گویا برای حادترین مشکل پیش‌روی بشر وجود ندارد. در این بین گاهی سازمان‌های بین‌المللی با انتخاب‌های خود شرایط طعنه‌آمیزی را فراهم می‌کنند. میزبانی اجلاس تغییرات اقلیم از سوی قطر عملا به تمسخر گرفتن کل فرآیند تلاش‌ها برای نجات سیاره زمین و مبارزه با گرمایش زمین به شمار می‌رود. دلارهای نفتی قطر اینک باعث شده نه تنها بتواند میزبانی جام جهانی فوتبال را به دست آورد که میزبانی کنفرانسی را بر عهده گرفته که خود یکی از متهمین‌اش به شمار می‌رود.

قطر با توجه به جمعیت اندکی که دارد در فهرست‌های تولید‌کنندگان گازهای گلخانه‌ای جایگاه مهمی ‌را اشغال نمی‌کند. وقتی به این جدول نگاه می‌کنیم به ترتیب، چین، آمریکا، روسیه ، هندوستان، ژاپن‌، آلمان‌، انگلستان، کانادا، کره‌جنوبی‌، ایتالیا و ایران در راس آن قرار دارند اما اگر این جدول را بر مبنای سرانه تولید دی‌اکسید کربن به ازای هر شهروند تغییر دهید چهره دیگری خواهید یافت. جدول جدید به شما نشان می‌دهد که هر کشور تا چه حدی توانسته رفتارهای شهروندانش را بهبود بخشد و چقدر افراد یک کشور در تولید گرمایش زمین نقش دارند. در این جدول جدید به ترتیب قطر، کویت و امارات متحده‌ عربی در صدر قرار دارند.

اگرچه قطر ادعا می‌کند در زمینه انرژی‌های نو سرمایه‌گذاری کرده است اما سیاست‌های دولت و رفتارهای شهروندان این کشور در واقع بدترین الگوی ممکن برای زیستن در زمینی سالم را ارائه می‌دهند. این کشور با بهره گرفتن از امکان استفاده از انرژی خورشیدی هیچ تولید موثری از نیاز برق خود را از انرژی خورشیدی و سایر انرژی‌های جایگزین تولید نمی‌کند. هر شهروند قطری دو و نیم برابر متوسط یک شهروند آمریکایی و ۶/۷ برابر یک شهروند چینی انرژی مصرف می‌کند.

البته بخش عمده‌ای از این داستان طبیعی است. قطر بر مبنای درآمدهای نفتی ساخته شده و کسی انتظار ندارد دولت این کشور بخواهد جهان را تشویق به کاهش مصرف نفتی بکند که سرمایه اصلی آن به شمار می‌رود اما وقتی سازمان ملل میزبانی چنین نشستی را به این کشور می‌دهد این پیام در دل آن شنیده می‌شود که خطر برای زمین بسیار جدی‌تر است و دیگر حتی به ظواهر ساده نیز برای حفظ این سیاره توجه نمی‌شود.