بفرمایید سیستم حمل و نقل عمومی

بی شک دنیای امروز ما با سرعتی بیشتر از آنچه تصور می کنیم, در حال پیشرفت و توسعه است و روزی نیست که اخبار جدیدی درباره پیشرفت های به دست آمده در زمینه های مختلف و بخصوص دستیابی محققان به فناوری های نوین که سایه آن را بر ابعاد مختلف زندگی احساس می کنیم, اعلام نشود

بی‌شک دنیای امروز ما با سرعتی بیشتر از آنچه تصور می‌کنیم، در حال پیشرفت و توسعه است و روزی نیست که اخبار جدیدی درباره پیشرفت‌های به دست آمده در زمینه‌های مختلف و بخصوص دستیابی محققان به فناوری‌های نوین که سایه آن را بر ابعاد مختلف زندگی احساس می‌کنیم، اعلام نشود.

با این که در اغلب کشورها استفاده از فناوری‌های ارتباطی امکان عدم حضور افراد برای انجام کارهای مختلف را از طریق اینترنت یا دیگر فناوری‌های ارتباطی به وجود آورده است، اما همچنان در بسیاری از کشورها مانند کشور ما میزان عبور و مرور و رفت و آمد افراد در سطح شهرهای بزرگ در مقایسه با گذشته به میزان قابل توجهی افزایش یافته و به یکی از ضروریات زندگی شهروندی مبدل شده است.

افزایش تعداد اتومبیل‌های شخصی تا جایی صورت گرفته است که اغلب خانواده‌ها بیش از یک اتومبیل دارند و این به آن معناست که هر روز بیش از پیش، شاهد مشکلات ناشی از ناکارآمدی سیستم‌ها و زیرساخت‌های ترافیک در سطح شهرهای بزرگ خواهیم بود. شاید برایتان جالب باشد که در رده‌بندی کشورهای مختلف براساس سهمی که روش‌های جایگزین استفاده از اتومبیل‌های شخصی مانند سیستم‌های حمل و نقل عمومی، دوچرخه‌سواری یا حتی پیاده‌روی در نهادینه ساختن فرهنگ استفاده از امکانات عمومی در این کشورها داشته‌اند، کشورهای اروپایی مانند هلند، دانمارک، ایتالیا، فرانسه و ... رتبه‌های نخست این فهرست را به خود اختصاص داده‌اند و این در حالی است که این موضوع در کشورهای آسیایی کمتر مورد توجه بوده است. در اغلب کشورهای اروپایی وسایل حمل و نقل عمومی و حتی استفاده از دوچرخه از جایگاه بسیار مهمی در سفرهای درون‌شهری برخوردار است و معمولا در این کشورها سیستم‌های حمل و نقل ریلی مناطق وسیعی از محدوده ترافیکی شهرها را تحت پوشش قرار می‌دهند.

البته باید پذیرفت که اطلاع‌رسانی و همچنین زمان‌بندی دقیق از جمله عوامل مهمی هستند که نقش بسیار مهمی در گسترش کاربرد سیستم‌های حمل و نقل شهری در این کشورها داشته‌اند و به این ترتیب از آنجا که همه قطارها و اتوبوس‌ها بموقع در ایستگاه مستقر می‌شوند و در ساعت مشخصی ایستگاه را ترک و در ایستگاه بعدی توقف می‌کنند، افراد می‌توانند براساس یک برنامه زمان‌بندی شده مشخص از اتوبوس یا مترو استفاده کنند و سر ساعت مشخصی به مقصد مورد نظرشان برسند.

● دوچرخه؛ جایگزینی مناسب

شاید شنیده باشید که آمریکایی‌‌ها از جمله افرادی هستند که بیش از دیگر مردم دنیا به داشتن خودروی شخصی علاقه‌مند هستند، اما نتایج به دست آمده از بررسی‌هایی که بتازگی در این زمینه انجام شده حاکی است در سال‌های اخیر به موجب اجرای طرح‌های حمایتی دولتی شاهد تغییرات قابل توجهی در گسترش سیستم حمل و نقل عمومی و استفاده از دوچرخه در کشور آمریکا بوده‌ایم.

تا سال ۲۰۱۰ میلادی تعداد افرادی که در سطح کشور آمریکا از دوچرخه به عنوان وسیله‌ای برای حمل و نقل درون‌شهری استفاده می‌کردند، به بیش از ۳ برابر افزایش یافته است که این موضوع نقش موثری در کاهش آلودگی هوا و همچنین کاهش حجم ترافیک درون‌شهری داشته است. طرح ترویج دوچرخه در سیستم حمل و نقل عمومی از جمله طرح‌هایی است که اجرای آن در بسیاری از کشورها در سطح دنیا مورد توجه قرار گرفته است و به نظر می‌رسد این فرهنگ در سیاست‌های مختلف کشور آمریکا در حال نهادینه شدن است و حتی چین که از ۲۰ سال پیش عنوان سرزمین دوچرخه را از آن خود کرده است. البته استفاده از دوچرخه در کشورهای اروپایی و آمریکایی به عنوان یکی از بهترین راهکارها برای رهایی از ترافیک خیابان‌ها، کمک به کاهش آلودگی هوا و همچنین کاهش هزینه حمل و نقل شناخته شده است و تنها کشورهای آسیایی و بویژه کشورهای حوزه خاورمیانه‌اند که از این قاعده مستثنا هستند و تاکنون هیچ اقدام مناسبی در جهت ترویج این فرهنگ در این کشورها انجام نشده است.البته در کشور ما اجرای این طرح که در نقاط محدودی از شهر تهران مورد توجه قرار گرفته بود، در مراحل اولیه متوقف شد.

● شهرهایی بزرگ و بدون ترافیک

شاید این طور تصور کنید که حل بحران ترافیک در شهرهای بزرگ و پرجمعیت، رویایی دور از انتظار و دست‌نیافتنی است، اما در بسیاری از شهرهای بزرگ مانند شهر شانگهای در کشور چین با این که از شهرهای بزرگ و پرجمعیت هستند تردد وسایل نقلیه با ایجاد کمترین بار ترافیکی انجام می‌شود؛ چرا که در این شهرها اغلب مردم به رغم داشتن خودروی شخصی از دوچرخه، موتورسیکلت و وسایل حمل و نقل عمومی مانند مترو و اتوبوس استفاده می‌کنند و با این که بیش از ۲۰ میلیون نفر ساکن شهر شانگهای هستند، ترافیک و آلودگی هوا ـ که از معضلات شهرهای بزرگ و پرجمعیت کشورهاست - در این شهر معنی ندارد.

نکته: در استرالیا برای افزایش میزان علاقه‌مندی افراد به استفاده از سیستم‌های حمل و نقل عمومی، اتوبوس‌هایی با قابلیت اتصال به‌اینترنت به ناوگان حمل و نقل شهری افزوده شده است

در استرالیا نیز برای افزایش میزان علاقه‌مندی افراد به استفاده از سیستم‌های حمل و نقل عمومی اتوبوس‌هایی با قابلیت اتصال به اینترنت، به ناوگان حمل و نقل شهری افزوده شده است؛ بنابراین افرادی که از اتوبوس برای رسیدن به مقصد مورد نظر خود استفاده می‌کنند، می‌توانند تا زمان رسیدن به مقصد، گشتی در دنیای اینترنت بزنند یا حتی انجام بازی‌های آنلاین ویدئویی راتجربه کنند. علاوه بر این، راه‌اندازی این اتوبوس‌ها در سیستم حمل و نقل عمومی دسترسی به آخرین اخبار و اطلاعات خبرگزاری‌ها و روزنامه‌های الکترونیکی و اینترنتی را نیز امکان‌پذیر می‌سازد.

● شهرهای برتر دنیا

اگر بخواهیم شهرهای بزرگ دنیا را از نظر استفاده از سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی رتبه‌بندی کنیم، شهر مسکو در رتبه نخست این فهرست قرار خواهد گرفت که شاید علت اصلی آن، این است که در این شهر، حرکت همه وسایل حمل‌ونقل عمومی براساس یک برنامه‌ زمان‌بندی شده مشخص و بدون تاخیر انجام می‌شود. متروی شهر مسکو در هر روز هفته جابه‌جایی بیش از ۸ میلیون مسافر را در این شهر به عهده دارد و شاید بتوان گفت متروی شهر مسکو از شلوغ‌ترین متروها در سطح دنیاست.

شهر پاریس دومین شهری است که می‌توان در این رتبه‌بندی از آن نام برد. این شهر قدمتی طولانی در استفاده از قطار شهری به عنوان سیستم حمل‌ونقل عمومی دارد و مترو پاریس به عنوان بهترین قطار شهری از نظر پوشش شهری در سطح دنیا شناخته شده که وجود ایستگاه‌های متعدد مترو در این شهر امکان استفاده از مترو برای رسیدن به نقاط مختلف در این شهر را امکان‌پذیر ساخته است. متروی شهر لندن از قدیمی‌ترین خطوط مترو است که برای نخستین بار به عنوان یک سیستم حمل‌ونقل عمومی جدید در سطح دنیا راه‌اندازی شد و این در حالی است که پیش از راه‌اندازی مترو نیز اتوبوس‌های قرمز دو طبقه که از ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد شهر لندن به شمار می‌روند جابه‌جایی مسافران را در سفرهای درون‌شهری به عهده داشتند و از این رو، سیستم حمل‌ونقل عمومی لندن به عنوان یکی از بهترین و کاربردی‌ترین سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی شناخته شده؛ به گونه‌ای که این سیستم توانسته است تمامی نواحی شهری و حتی حومه شهر لندن را نیز تحت پوشش قرار دهد. در کشور آمریکا نیز شهر نیویورک یکی از برترین شهرها از نظر استفاده از سیستم حمل‌ونقل عمومی است.

در نیویورک سیستم حمل‌ونقل عمومی شامل مجموعه‌ای از کشتی‌های مسافربری، اتوبوس و مترو است و تنها شهر آمریکاست که بیش از نیمی از ساکنان آن خودروی شخصی ندارند و برای همه سفرهای درون‌شهری خود از حمل‌ونقل عمومی استفاده می‌کنند و بالاخره شهر توکیوی ژاپن دارای یکی از پیچیده‌ترین سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی در سطح دنیاست. میزان ترددهای شهری در شهر توکیو با کل ترددهای شهری در سیستم حمل‌ونقل در کل کشورهای آمریکا و کانادا برابری می‌کند و بی‌شک همه شهروندان ملزم هستند برای رسیدن به مقصد مورد نظرشان از سیستم حمل‌ونقل عمومی استفاده کنند چراکه استفاده از خودرو‌های شخصی با توجه به شلوغی و ازدحام این شهر بامحدودیت‌های بسیاری مواجه خواهد بود.

فرانک فراهانی