«بگو به من، ولی نه دروغ»؛ نگاهی به دو عنصر «چرا و چگونه» در خبرنویسی - کمبود روزنامه نگار اینوستیگیتیو در روزنامه ها

«بگو به من، ولی نه دروغ» عنوان کتاب تازه ای به زبان انگلیسی است که در دسامبر ۲۰۰۴ در زمینه خبرنویسی در ۶۵۵ صفحه انتشار یافته است. جان پیلجر روزنامه نگار با تجربه که این کتاب را ادیت …

«بگو به من، ولی نه دروغ» عنوان کتاب تازه ای به زبان انگلیسی است که در دسامبر ۲۰۰۴ در زمینه خبرنویسی در ۶۵۵ صفحه انتشار یافته است. جان پیلجر روزنامه نگار با تجربه که این کتاب را ادیت کرده است در مقدمه آن نوشته است: هر خبر دارای شش عنصر است از این قرار: «کی(اصحاب خبر)، کی (زمان وقوع)، کجا (محل وقوع)، چی (نوع رویداد)، چرا و چگونه (چرا و به چه دلیل روی داد و سبب چه بود). در دو - سه دهه اخیر دیده شده که چهار عنصر اول در عموم اخبار مطابق واقع نوشته می شود ولی در بیشتر خبرها، دو عنصر آخر (چرا و چگونه) کامل و یا اینکه درست نوشته نشده است. ضعف خبرنگار و یا وجود سانسور در یک جامعه را از همین دو عنصر می شود به دست آورد و استنباط کرد. طبق اصول روزنامه نگاری، دبیر میز؛ کاپی ادیتور، و بالاخره سردبیر اجرایی و یا معاونش نباید اجازه انتشار چنین خبرهای ناقصی را بدهند باید آن را و حتی با اخم و تشر به خبرنگار مربوط بازگردانند تا تکمیل کند، ولی همانها هم اگر دو عنصر چرا و چگونه (حادثه اتفاق افتاد و یا تصمیمم گرفته شد و انتصاب صورت گرفت و ...) نادرست و به دروغ ذکر شده باشد نمی توانند در آن لحظات ضرب الاجل متوجه شوند. شاید خبرنگار هم نداند که منبع خبر سرش کلاه گذارده و چرا و چگونه نادرستی به او داده است. جامعه (مخاطبان)، این عذر رسانه را نمی پذیرند و حقایق را می جویند. در این وضعیت، روزنامه نگار اینوستیگیتیو (در فارسی واژه معادل ندارد) به چرا و چگونه ی داده شده در خبر تردید می کند و همانند کارآگاه پلیس به جستجو می پردازد، خطر می کند و حقیقت را هر چه که باشد کشف و به اطلاع مردم می رساند.

پیلجر اشاره کرده است که برخی از رسانه ها فاقد روزنامه نگار و میز اینوستیگیتیو هستند که ضعف بزرگی است و در این وضعیت باید گفت که وای به حال آن جامعه.