حمله به کوه مشکلات

تلاش برای تقویت احساسات مثبت, توان تحمل دشواری ها را بیشتر می کند

جری وایت، فارغ‌التحصیل دانشکده نظامی در یکی از ماموریت‌هایش روی مین رفت و هر دو پای خود را از دست داد.

خانواده و دوستانش بسیار نگرانش بودند و نمی دانستند او نسبت به وضع جدیدش چه واکنشی نشان خواهد داد، اما پس از مدتی او را دیدند که وارد گروه مبارزه با مین گذاری شد و تا آنجا پیش رفت که جایزه صلح نوبل ۱۹۹۷ را دریافت کرد.

تبدیل شدن وایت از یک شخص قربانی به فعالی سیاسی و اجتماعی، ویژگی یک فرد انعطاف پذیر است. این گونه افراد در مواجهه با بدبختی، مصیبت، تراژدی و تهدید، خود را بسرعت با وضع موجود وفق می دهند و راهی برای نجات می یابند.

توانایی مقابله با اندوه، خشم و ترس برای گرفتار نشدن در دام اضطراب و افسردگی، بسیار ضروری است. گرچه وجود احساسات منفی بسیار طبیعی است، اما اگر به آن توجه نشود، دردسرساز است و می تواند تفکر روشن و تصمیم گیری منطقی ما را به خطر اندازد.

افراد برای این که بتوانند رویداد بدی را تحمل کنند، از دو ترفند مهم ارزیابی دوباره شناختی و تفکر عمیق استفاده می کنند. با کمک ترفند ارزیابی دوباره، آنها با دیدی تازه به یک رویداد منفی می نگرند تا بتوانند از زهر آن بکاهند. مثلا اگر شغلی را از دست بدهند، آن را فرصتی تازه برای یافتن شغلی بهتر و آشنا شدن با افراد دیگر می بینند و با خود می اندیشند از این تجربه چه می توانند بیاموزند. این نحوه برخورد با مصائب، آنها را قوی تر، عاقل تر و منعطف تر می کند و حتی ممکن است احتمالات آینده را بهتر پیش بینی کنند. درواقع با این ترفند می توانند با افکار منفی اضطراب آور مقابله و دیدگاه های مثبت را جایگزین آنها کنند.ترفند دیگر کنترل عواطف مضطرب کننده به کارگیری تفکر عمیق است. آنها با این روش می آموزند به جای سیر در گذشته یا نگرانی درباره آینده، هوشیارانه در زمان حال زندگی کنند. درواقع یاد می گیرند چگونه بدون قضاوت به رویدادی بنگرند. تفکر عمیق به فرد در منعطف بودن کمک می کند و او می تواند در برابر افسردگی، اضطراب و نگرانی، روحیه خود را نبازد و قوی برخورد کند.افراد با دو ترفند فوق می توانند بر احساساتشان مسلط شوند و روحیه مثبت خود را حفظ کنند و خشم، انزجار و ترس را سریع تر از خود دور کنند.

● نیمه پر لیوان

تلاشی خالصانه برای تقویت احساسات مثبت می تواند توانایی فرد را در برابر هر نوع بلایی حفظ کند. او با افزایش دید مثبت، احساسات منفی را از خود دور می کند. درواقع افرادی که می توانند بخش خوش بینی شان را بیش از بدبینی فعال کنند، کمتر دچار بیماری می شوند و حتی عمری طولانی خواهند داشت. سلامت بدن به فرد در تنظیم واکنش هایش در برابر اضطراب، کمک فراوانی می کند. احساسات منفی موجب افزایش هیجان روحی می شود و معمولا توجه فرد را از مسائلی که برای حیاتش ضروری است، دور می کند. همچنین احساسات مثبت از هیجان های غیرضروری می کاهد و فرد را خلاق تر می کند؛ به طوری که او می تواند در برابر استرس و مصیبت، واکنش منعطفی از خود بروز دهد.

البته اگر از خوش بینی صحبت می کنیم، منظور نوع واقعی آن است، نه خوش بینی ظاهری خوش آب و رنگ. خوش بینی واقعی آن است که فرد به طور کل موارد منفی را از ذهن خود پاک می کند. افرادی که بیش از اندازه به خوشی ها فکر می کنند، معمولا اوضاع نگران کننده و خطرناک را دست کم می گیرند. خوش بین واقعی احساسات منفی غیرضروری را فیلتر می کند، اما به موارد بدی که احتمال دارد فرد را گرفتار مشکلات و فلاکت کند، کاملا توجه دارد و با دیدی روشن به مقابله با آنها می پردازد.

● واکنش استرس

فعالیت فیزیکی می تواند مقدار انعطاف پذیری افراد را افزایش دهد و آنها را در برابر اثرات منفی اضطراب آور محافظت کند. رفتارهایی چون ترس مبالغه آمیز و انزوا و تمایل به مصرف مواد مخدر در افرادی که ورزش می کنند، بندرت دیده می شود. ورزش های هوازی از علائم افسردگی و نگرانی بیش از حد بسرعت می کاهد و به فرد کمک می کند، بهتر تمرکز و تصمیم گیری کند و همچنین حافظه خوبی داشته باشد. این موارد برای داشتن واکنش مناسب در برابر مشکلات و انعطاف پذیر بودن بسیار ضروری است. روان شناسان می گویند، دست کم هفته ای یک ساعت و ۱۵ دقیقه انجام دادن ورزش های هوازی مثل شنا، دو یا پیاده روی بسیار مفید است.

روان شناسان از ترفندی که واکسن استرس نام دارد، سخن می گویند. این واکسن براساس روشی است که در آن، فرد را به طور عمد بتدریج با مشکلات مختلف روبه رو و او را وادار می کند با این مشکلات دست و پنجه نرم کند. بعد از مدتی فرد می آموزد با استرس بالای خود چگونه برخورد و آن را کنترل کند. این نوع واکسن که فرد را بتدریج در معرض مشکلات سخت و سخت تر قرار می دهد، به گونه ای عمل می کند که انعطاف فیزیکی، احساسی و شناختی او را بالا می برد.

مثلا وقتی فردی هنگام اولین سخنرانی بشدت دچار ترس و اضطراب می شود، پس از چند بار قرار گرفتن در چنین شرایطی به مرور می تواند با اضطراب کنار آید و آن را کنترل کند. ابتدا در برابر تعداد افراد کمی صحبت می کند و کم کم در برابر افراد بیشتر بدون نگرانی سخنرانی می کند.

برای تحمل بیشتر، فرد باید اندک اندک در مواجهه با مشکلات سخت قرار بگیرد و بر میزان تحملش بیفزاید. این وضع باید بیشتر از استرس های معمول روزمره باشد. خلبان ها، آتش نشان ها، پلیس ها و سربازان در موقعیت های واقعی با این روش، آهسته آهسته بر مهارت های فیزیکی، شناختی و احساسی شان می افزایند.

● ارتباط با دوستان، کاهش استرس

روش بسیار موثر برای افزایش انعطاف پذیری، تقویت روابط فرد با دیگران است؛ زیرا حمایت اجتماعی می تواند واکنش بدن نسبت به استرس را سرکوب کرده، موجب بالا رفتن شهامت فرد در شرایط سخت و عذاب آور شود. همیشه حمایت دوستان، بهترین کمک به فرد برای از سر گذراندن مشکلات و سختی هاست.

قدرت پشتیبانی از سوی دیگران از آنجا ناشی می شود که اعتماد به نفس فرد را افزایش می دهد و شبکه ای مطمئن برای مواقعی است که جلوی سقوط فرد به ورطه نابودی را بگیرد. دوستان به فرد کمک می کنند باور کند می تواند بر مشکلات غلبه کند. در نتیجه او متمایل می شود داوطلبانه به حل مشکلش بپردازد، نه این که از روبه رو شدن با آن بهراسد.

● فراتر از دوست

در دایره اجتماعی تان، کسانی را می یابید که از سختی ها و مصائب زندگی شان بسرعت گذر کرده اند. می توانید از آنها بیاموزید و همچنین از آنها کمک بخواهید. اگر شغلتان را از دست داده اید، از دوستان و آشنایان بخواهید برایتان شغلی پیدا کنند یا وقتی غمی بزرگ بر دلتان می نشیند، به جای گوشه نشینی از دیگران کمک بخواهید یا فقط از آنها بخواهید مدتی کنارتان باشند تا کم کم شهامتتان را به دست آورید. جری وایت، نمونه ای برجسته از یک فرد انعطاف پذیر است. او مدتی به وضع خود فکر کرد و سپس از دست دادن پای خود را فرصتی برای انجام دادن کاری جدید دانست. او با کسانی که مثل او فکر می کردند، گروهی تشکیل داد و دست به فعالیت علیه مین گذاری زد و با استفاده از ارزیابی دوباره و متفکرانه، حمایت اجتماعی و مهارت در حل مشکل، تراژدی زندگی اش را به ماموریتی پر از امید و زندگی تبدیل کرد.

ScientificAmerican

مترجم: نادیا زکالوند