گوشه ای از تاثیرات فضای سبز بر زندگی شهری

انسان از نظر زیستی بخشی از طبیعت محسوب می‌شود و از نظر روانی نیز به دلایل مختلف و متعددی تمایل به ارتباط با آن را دارد که مهمترین این دلایل آرامشی است که هنگام قرار گرفتن در محیط …

انسان از نظر زیستی بخشی از طبیعت محسوب می‌شود و از نظر روانی نیز به دلایل مختلف و متعددی تمایل به ارتباط با آن را دارد که مهمترین این دلایل آرامشی است که هنگام قرار گرفتن در محیط ‌های طبیعی و مواجهه با مناظر طبیعی احساس می‌کند که این مسئله نیز ریشه در علل متعددی دارد که در بحث‌های روانشناسانه و روانکاوانه بسیار به آن‌ها پرداخته می‌شود که از آن جمله می‌توان به اثرات روانی ناشی از ترکیب رنگ‌ها، شکل ظاهری اجسام طبیعی و ترکیب ساختاری مناظر طبیعی و ... اشاره کرد.

در زندگی از نوع شهر نشینی فضاهای سبز وسیع علاوه بر دلایل عمومی مذکور، از جهت دیگری نیز آرامش‌بخش هستند. این فضاها به دلیل ویژگی اکوسیستمی خاصشان نوعی بیکرانگی را به ذهن متبادر می کنند و بدین وسیله، هر چند به صورت موقت امکان احساس رهایی از تجربه‌ی محصور بودن جسمی و روحی که ناشی از ساختار فیزیکی شهر و خانه ها و اماکن موجود در آن و شکل زندگی شهری است را برای فرد شهرنشین فراهم می‌کنند . نمونه چنین فضاهایی، پارک‌ها هستند ؛ البته ویژگی فوق صرفاً درمورد بوستان‌ها و پارک‌های بزرگ مصداق دارد و پارک‌های کوچک فاقد چنین کارکردی هستند و به دلیل اینکه از هر نقطه از آن‌ها فضای شهری به راحتی قابل رویت است شاید حتی آنچنان احساس بودن در فضای طبیعی را نیز القا نکند.

در مباحث سوسیوبیولوژیک نیز به بررسی علل علاقه و تعلق خاطر انسان‌ها به چنین فضاهایی پرداخته می‌شود که یکی از بحث‌های جالب در این خصوص توسط ادوارد ویلسون زیست شناس برجسته معاصر مطرح شده است. وی عنوان می‌کند که انسان نیز مانند هر موجود دیگری تمایل به انتخاب زیستگاهش را دارد و براساس مجموعه‌ای از علایق و بیزاری‌ها به سمت زیستگاه خاصی کشیده می‌شود . مطابق با این نظر انسان به زیستگاهی علاقه دارد که آخرین مراحل تکاملش در آن صورت گرفته است که این زیستگاه منطقه‌ای است که اکولوژیست‌ها آن را «ساوان» می‌نامند یعنی محلی که در آن درختان با فاصله از هم قرار گرفته‌اند و بین آن‌ها را گیاهان علفی می‌پوشاند و گاهی کپه‌هایی از بیشه‌های کوچک و متراکم نیز در آن ها دیده می‌شود. به عقیده‌ی ویلسون این نوع زیستگاه تأثیر عمیقی بر علایق، ترس‌ها، بیزاری‌ها و تمایلات انسان‌ها دارد بطوریکه آن‌ها در مواجهه با هر زیستگاهی و البته در صورت امکان سعی می‌کنند آن را مطابق با این نوع زیستگاه بازسازی کنند مثلاً اگر انسان‌ها وارد منطقه‌ای با درختان انبوه شوند شروع به قطع آن‌ها کرده و اگر وارد چمنزارهای یکدست شوند شروع به کاشت درخت می‌کنند تا حدی که در هر دو حالت دوباره ساوان شکل بگیرد و در این مورد به عقیده‌ی وی بهترین نمونه بازنمود این میل در مدل زندگی شهری پارک‌ها هستند که انسان ‌ها در آنها بصورت ناخودآگاه ساوان را بازسازی می‌کنند .

http://morour.persianblog.ir/۱۳۸۶/۱۰/

نویسنده: مریم بحرینی