تعامل در تقاطع تسامح

مجلس می كوشد با تعریف تعیین حق قانونگذاری اش در برخی حوزه هایی كه دولت متهم به اتخاذ تصمیمات شخصی و دفعتی است كشمكش ها با دولت را بخواباند در این میان اتكا به برآوردهای كارشناسانه توانسته مجلس را محق در كرسی نشینی رای خود و مصر در اجرای تصمیماتش در جامه قانون لا زم الا جرا برای دولت سازد

مجلسی كه آمده بود <عقربه ساعت اصلا‌حات را تنظیم كند.>(غلا‌معلی حدادعادل - اسفند ۱۳۸۲) در گیر و دار اصلا‌ح عقربه‌های ساعت رسمی‌كشور ماند. مجلسی كه با شعار رفع تنگناهای اقتصادی و معیشتی مردم با گلا‌یه از غفلت اقتصاد در طول سالیان اخیر به شكل‌های مختلف (احمد توكلی - اسفند ۱۳۸۲) از صندوق‌های رای زاده شد و اعلا‌م كرد:

<مردم مطالبات اقتصادی و معیشتی دارند لذا اگر مجلس هفتم در همین مقوله وارد شود، كفایت می‌كند(سید علی ریاض) امروز با كابوس نرخ ۲۳ درصدی تورم در سال ۱۳۸۶ مواجه است كه مستاجران هرم بهارستان را به انتقاد از حریم حرم یار - دولت نهم - كشانده و یكی از چند حوزه اختلا‌فی مجلس و دولت شده است كه هر از گاهی سر برمی‌آورد و پس از آن به كنج مصلحت می‌خزد. گو اینكه آبادگران ایران اسلا‌می ‌كه سكان مجلس هفتم را در دست گرفت در ششمین بند دیدگاه‌های اقتصادی خود صراحتا وعده برنامه‌ریزی برای جلوگیری از افزایش بی‌رویه قیمت كالا‌ها و خدمات را داده بود.

● نرم و آهسته روی

نرم و آهسته روی مجلسیان با دولتمردان از هراس ترك برداشتن چینی نازك تعامل دو قوه، در سال اخیر حیات مجلس هفتم چندان هم از مرز اصطكاك و رمز انفكاك مصون نخواهد بود. مجلس می‌كوشد با تعریف تعیین حق قانونگذاری‌اش در برخی حوزه‌هایی كه دولت متهم به اتخاذ تصمیمات شخصی و دفعتی است كشمكش‌ها با دولت را بخواباند؛ در این میان اتكا به برآوردهای كارشناسانه توانسته مجلس را محق در كرسی‌نشینی رای خود و مصر در اجرای تصمیماتش در جامه قانون لا‌زم‌الا‌جرا برای دولت سازد.

تدقیقی در كنفرانس مطبوعاتی چندی پیش رئیس مجلس كه در آن قیمت بنزین را لیتری ۱۰۰ تومان و سهمیه‌بندی مصوب مجلس را قانون مجلس و لا‌زم‌الا‌جرا برای دولت خواند اتمام حجتی بود كه پس از تشكیك دولت مبنی بر عدم قطعی بودن سهمیه‌بندی به تذكری صریح‌تر از جانب حدادعادل انجامید.پاسكاری دولت و مجلس بر سر تعیین قیمت بنزین در آستانه اجرای طرح سهمیه‌بندی و آشفتگی بر سر میزان سهمیه و قیمت مازاد مصرفی نیز برخاسته از تداوم تردید‌ها در اجرای قانون مصوب مجلس داشت.

تجربه انتظار برای تغییر ساعت رسمی ‌كشور هم گرچه با این اعلا‌م نظر دولت مواجه شد كه نظرات كارشناسی قوه اجرایی تغییر نكرده و عقربه‌ها بدون دستكاری به پیش می‌روند اما درصدد سلب اطمینان خاطر دولت از اتمام فرصت تصمیم‌گیری مجلس هم در این زمینه است كه قانونگذاران را به كشاندن حق تعیین تقویم رسمی ‌كشور در حیطه مجلس وامی‌دارد.

● توپ دولت در زمین مجلس

آنچه به اختلا‌ف نظر مجلس و دولت و بعضا تقابل آن تعبیر می‌شود نه تنها ریشه در تفاوت رای كارشناسی دارد بلكه متاثر از ویژگی روانشناختی دولت نهم است كه برخی تصمیمات كلا‌ن را كه پیشتر محل اختلا‌فی بین دولت و مجلس نبود طبق آرای خود اتخاذ می‌كند كه تبعات آن علا‌وه بر ایجاد اختلا‌ف بین مجلس و دولت به ایهامی ‌بدل شده كه حق تصمیم‌گیری مسائل اینچنینی را در زمین نفوذ و حقوق دو قوه در نوسان می‌گذارد.آنچه بر خود نام تقابل می‌گذارد و اولین تجربه كشاكش مجلس و دولت عنوان می‌شود زمین بكر بازی است كه گام‌های دولت برای اولین بار پای بازیگران هر دو قوه را به آن باز كرده است.

این كش و قوس‌ها در حوزه كلا‌ن تصمیم‌گیری با افزایش مطالبات در حوزه‌های انتخابیه نمایندگان مردم پیوند خورده و صورتی دیگر از انتقادات اهالی بهارستان به ساكنان پاستور را به تصویر كشیده است.

نمایندگان حوزه انتخابیه‌ای كه در سفرهای استانی هیات دولت وعده‌های مختلف عمرانی، اقتصادی و فرهنگی را در قالب مصوبات اجرایی كسب كرده امروز در زمره مطالباتی كه از دولت دارند حصول نتایج این مصوبات و تحقق وعده‌ها را گنجانده‌اند؛ امری كه بعضا در قالب انتقاد و تذكر بیان می‌شود و طی آن مطالبات منطقه‌ای و اصطلا‌حا خرد شدن وجوه مطالبه مجلس از دولت عیان می‌شود. انتقال امواج فشار اجرای مصوبات استانی به سمت نمایندگان این حوزه‌ها در واپسین سال حیات مجلس كاشتن توپ در زمین نمایندگانی است كه همین امر خود خالق بعد دیگری از اصطكاك بین دو قوه در سال پایانی حیات مجلس است.

● دو منحنی در هرم بهارستان

هندسه روابط دولت و مجلس گرچه در نمودار تعامل مسامحانه یا تقابل مصالحانه طی طریق می‌شود اما همین نمودار بتدریج دو منحنی در مختصات هرم بهارستان ایجاد كرده است؛ اكثریت اصولگرا از هیات‌رئیسه طلب استقلا‌ل بیشتر و انتقاد صریح تر دارد و هیات‌رئیسه متهم به حمایت از دولت از نمایندگان درخواست انتقاد منصفانه و محصور كردن اختلا‌ف نظرها در محدوده مصون از تنش و تقابل.

در این رهگذر اصولگرایان مجلس با تعریف محدوده قرمز سیاسی كاری و انذار به پرهیز از آن، به مدیریت كنش‌های انتقادی می‌پردازند كه در عقیم‌سازی استیضاح وزیر آموزش و پرورش و سوال از رئیس‌جمهور نمود عینی یافت.

گرچه هیات‌رئیسه مجلس كه تحت اختیار فراكسیون اصولگرایان است، كنایه حمایت از دولت را به قیمت دوپارگی اكثریت فراكسیونی مجلس به جان می‌خرد اما طعنه وكیل‌الدولگی را به تفسیری خنثی می‌كند كه تا حدودی نشان می‌دهد چرا بین هیات‌رئیسه‌ای كه رودرروی نمایندگان در هرم بهارستان می‌نشینند احتمال نوعی رویارویی سیاسی طبیعی است: <اعضای هیات‌رئیسه مجلس یك وظیفه افزون بر نمایندگان معمولی دارند و آن حفظ رابطه بین دو قوه مجلس و دولت است و شاید بعضی نمایندگان مایل باشند در نقد لوایح دولت فعال‌تر عمل كنند و ما چون قصد همكاران خود را خدمت و كمك به دولت می‌دانیم امیدواریم تا آن‌ها موفق باشند.(حدادعادل - ۱۹/۰۲/۸۶)

در این میان دولتی كه با كابینه ناقص آغاز به‌كار كرد و وزرایش را در مراحل دوم و بعضا چهارم رای اعتماد مجلس به پاستور برد، در سال دوم به یارگیری از اهالی بهارستان پرداخت و این وام‌گیری نفری با وزیر كردن نمایندگان، حلقه همپوشانی را ترسیم كرد كه لا‌بی حامی‌ دولت در مجلس با اتكا به آن، قدرت خود را به رخ منتقدین وكیل‌الدوله‌ها می‌كشد.

بواقع طیف حامی ‌دولت، علا‌وه بر عمل به مثابه گرانیگاه قوه‌مجریه، خود به پایگاهی تبدیل شده كه هر از گاهی به تكمیل خانه‌های بی‌وزیر كابینه می‌پردازد و جلوه‌ای از تعامل دولت و مجلس می‌آفریند.

سرگه بارسقیان