تشخیص افتراقی و پیامدهای نشانگان «اقتصاد سلامت»

نظرخواهی از پزشکان در خصوص مشکلات اقتصادی سیستم بهداشت و درمان کشور

همکاران با بیان نظرات خود راجع به مشکلات اقتصادی سیستم بهداشت و درمان کشور ما را این هفته نیز یاری داده‌اند. در ادامه نظرات آنان را با هم می‌خوانیم.

▪ دکتراشتری پور

دکتر فرزاد اشتری‌پور، متخصص تغذیه درخصوص مشکل اصلی اقتصاد سلامت می‌گوید: «امروز بیمه‌ها سهم بسیار اندکی از هزینه‌های درمانی را پرداخت می‌کنند و به همین دلیل بیشتر بیمارانی که به لحاظ درآمدی در بخش مرفه جامعه قرار ندارند، با مشکلات زیادی روبه‌رو می‌شوند.»

وی ادامه می‌دهد: «هزینه بالای درمان، داروها، بستری شدن در بخش خصوصی، انجام آزمایشات و مواردی از این دست موجب شده که امروز بیماران کم درآمد کشور برای حل مشکلات جسمی قدیمی خود و یا بیماری‌هایی که هنوز به مرز بحران نرسیده است، سراغ درمان و پزشک نروند و این واقعا جای تأسف دارد.»

وی ادامه داد: «دولت هم در این مورد بی‌تقصیر نیست، حذف یارانه شوینده‌ها که ارتباط مستقیم با بهداشت و سلامت جامعه دارد و مواردی از این قبیل نیز امروز بار مضاعفی را بر دوش قشر ضعیف و کم‌درآمد جامعه نگذاشته است.»

دکتر صادقیاندکتر جاوید صادقیان، جراح و متخصص گوش و حلق و بینی است. وی اعتقاد دارد که امروز سقف سرانه سلامت بسیار ناچیز است. وی درباره مشکل اقتصادی سلامت می‌گوید: «بچه‌ها برای درمان‌های سرپایی و بستری شدن بیمار پوشش مناسبی را ارایه نمی‌کنند و این مساله موجب شده است که بیماران، پزشکان و حتی بیمارستان‌ها دل‌خوشی از بیمه و تامین اجتماعی نداشته باشند.»

این پزشک بیمارستان ادامه می‌دهد: «ناچیز بودن تعرفه‌ها و عدم وصول به موقع حق‌الزحمه و ویزیت پزشکان مشکلات بسیاری را ایجاد کرده است و درنهایت، موجب شده که پزشکان راغب به کار کردن با بیمه نباشند، به طور مثال، بیمه برای عمل جراحی لوزه ۷۰ هزار تومان به پزشک معالج می‌دهد و معمولا این مبلغ سه تا شش ماه بعد وصول خواهد شد، در حالی که حق‌الزحمه یک پزشک به صورت آزاد در حدود ۴۰۰ هزار تومان است. این موضوع سبب می‌شود که پزشک به بیمار خود دروغ بگوید و در وضعیتی که بیمارش به عمل جراحی نیاز دارد ولی شرایط وخیمی ندارد، برای بیمار انجام جراحی را تجویز نکند.»

وی در خاتمه اظهار می‌کند: «وزارت بهداشت و وزارت رفاه و تامین اجتماعی ناهماهنگ هستند و متاسفانه دود این ماجرا به چشم پزشک و بیمار می‌رود.»

▪ دکتر مشتاقی

دکتر اکبر مشتاقی، جراح عمومی، می‌گوید: «متاسفانه دولت و سیستم‌های اجرایی سلامت جامعه، اعتبارات موجود را در زمان و فضایی که لازم است هزینه نمی‌کنند.»

وی اضافه می‌کند: «افرادی که در امور اجرایی سلامت فعالیت می‌کنند، کمتر به بیماران کم درآمد و پزشکان بیمارستان‌ها فکر می‌کنند و متاسفانه سرانه سلامت جامعه نیز بسیار محدود و اندک است، تمام این موارد دست در دست هم می‌دهند تا در نهایت مشکلات مالی و اقتصادی سلامت را ایجاد کنند.»

این جراح عمومی اضافه می‌کند: «نباید فراموش کنیم که دولت امروز آن طور که باید سرانه درمان را در اولویت‌ قرار نمی‌دهد و با فراموش کردن بحث مهم سلامت این بخش را با کمبود اعتبار مواجه کرده است.»

وی ادامه می‌دهد: «دلیل اصلی ارجاع کردن بیماران به مطب از سوی پزشکان و گرفتن هزینه‌های خارج از تعرفه از بیمار نیز همین مسایل است اما واقعا صحیح نیست که بیمار و پزشک رو در رو درباره مسایل مالی و حق‌الزحمه گفتگو کنند و این در شأن یک پزشک و فرد تحصیل‌کرده جامعه نیست. این مشکلی است که مسوولان باید به آن رسیدگی کنند.»

▪ دکتر سادات منصوری

دکتر سید مجید‌ سادات منصوری، فوق‌تخصص جراحی‌های پیشرفته لاپاراسکوپی می‌گوید:‌ «از آنجایی که رسیدگی مردم به سلامت با درآمدزایی و داشتن بضاعت کافی ارتباط مستقیم دارد، باید شرایطی فراهم شود تا تعداد درمانگاه‌ها و بیمارستان‌ها دولتی و طرف قرارداد با بیمه افزایش یافته و خدمات درمانی سهل‌الوصول‌تر شود.»

وی اضافه کرد: «بیمارانی که نیازمند رسیدگی و پیگیری‌های روزمره هستند، مانند بیماران خاص، دیابتی‌ها و بیماران سرطانی باید از طریق انجمن مربوطه حمایت شوند ضمن اینکه دولت نیز باید برای این بیماران یارانه‌هایی را در نظر بگیرد، چرا که هزینه دارو و درمان‌های این نوع بیماری‌ها بسیار بالا بود و با توجه به سهم اندک بیمه در این درمان‌ها، بیشتر بیماران با مشکل هزینه‌های درمانی مواجه هستند.»

وی اضافه می‌کند: «البته تعرفه‌های پزشکی ایران نیز واقعا عجیب و غیرواقعی است، تعرفه امسال پزشکان دقیقا با تعرفه سال ۱۹۸۵ کالیفرنیا مطابقت دارد و این مساله نیز در نهایت موجب از بین رفتن روابط پزشک و بیمار شده و فضای معنوی کمک و همیاری به بیمار را به فضای مادی و اخذ پول بیشتر تبدیل می‌کند، وقتی یک پزشک نتواند هزینه‌های جاری خود را با این تعرفه‌ها تامین کند،‌ کار کردن با بیمه را فراموش کرده و ویزیت‌های بسیار بالاتری را به بیمار پیشنهاد خواهد کرد. این مورد سرانجام هم به ضرر بیمار و هم به ضرر پزشک تمام خواهد شد، چرا که پزشک کار فراقانونی انجام داده و بیمار مجبور به پرداخت هزینه درمانی بیشتر شده است.»

این جراح در پایان می‌گوید: «در کشورهای پیشرفته، به طور مثال هزینه کشیدن ناخن بیمار ۴۰۰ دلار می‌شود و تمام این هزینه‌ از سوی اداره بیمه پرداخت می‌شود اما متاسفانه چنین قانونی در ایران حاکم نیست.»

▪ دکتر میرزا محمود

دکتر سیامک میرزامحمود، متخصص آسیب‌شناسی معتقد است که ناعادلانه بودن تعرفه‌های پزشکی در ایران، مهم‌ترین معضل اقتصادی سلامت جامعه است.

وی می‌گوید: «ایران در مقایسه با کشورهای دیگر جهان و حتی در قیاس با کشورهای جهان سوم، تعرفه‌های بسیار ناچیزی برای قشر پزشکان دارد. این قشر از جامعه که سال‌ها برای تحصیل و ارتقای سطح دانش خود متحمل سختی و مشقت شده‌اند، نه تنها امروز از درآمد چندانی برخوردار نیستند بلکه باید با تعرفه‌ها چند سال قبل کشورهای همسایه هزینه‌های امروز جامعه خود را پرداخت کنند.»

متخصص آسیب‌شناسی ادامه می‌دهد: «این مشکل حل نخواهد شد، مگر اینکه تعرفه‌ها واقعی شده و به صورت عادلانه تعیین شود. با واقعی نبودن تعرفه‌ها، پزشکان آن طور که باید خدمات مناسب به بیمار ارایه نخواهند کرد و این موضوع به طور مستقیم به سلامت جامعه لطمه خواهد زد. ضمن اینکه بیماران در نهایت برای دریافت سرویس‌دهی مناسب به بخش خصوصی مراجعه خواهند کرد و این راه‌حل مناسبی برای مشکلات اقتصادی سلامت نیست.»دکترضابط

دکتر ناهید ضابط، متخصص گوارش و کبد و در شهرستان رشت در حال فعالیت است. وی هزینه نکردن دولت در بخش آموزش سلامت را یکی از مشکلات اقتصادی سلامت می‌داند.

این متخصص گوارش و کبد در این خصوص می‌گوید: «در کشوری زندگی می‌کنیم که بیشتر افراد آن را قشر جوان تشکیل داده است، برای حفظ سلامت این افراد و در کل جامعه آیا نیازی به ارایه آموزش‌های لازم در حوزه سلامت و آشناسازی جوانان با بیماری‌های مهلک نیست؟»

وی ادامه می‌‌دهد: «هیچ هزینه و اعتباری برای این مساله مهم پایه‌ریزی نشده است و اغلب اعتبارات صرف چیزهایی می‌شود که ارزش چندانی ندارد. این در حالی است که با ارایه آموزش‌های کافی می‌تواند از بروز بیماری‌ها و در آخر هزینه کردن برای درمان جلوگیری کند.»

دکتر ضابط اضافه می‌کند: «دیگر مشکل اقتصادی سلامت این است که هزینه‌های درمانی بسیار بالا و از سوی دیگر سرانه دولت بسیار ناچیز است. بیمه‌ها نیز زیر بار پرداخت درصد بیشتر برای درمان بیماران نمی‌روند و درنهایت، آوار هزینه‌ها فقط بر سر بیماران فرود می‌آید.»

▪ دکتر علی‌محمدی

دکتر آرین علی‌محمدی، پزشک عمومی است. از نظر وی، پزشکان با مشغله ‌کار بسیار بالا، از درآمد بسیار ناچیز برخوردار هستند و این موضوع به مهم‌ترین انگیزه این قشر از جامعه پزشکی برای ادامه تحصیل و گرفتن تخصص تبدیل شده است. وی ادامه می‌دهد: «۶۰ درصد از جامعه پزشکی را پزشکان عمومی تشکیل داده‌اند، تعرفه‌های پزشکی خصوصا برای پزشکان عمومی ناچیز است و این در حالی است که یک پزشک نیز همچون دیگر اقشار جامعه با هزینه‌های بسیار بالا، تورم و مسایل مالی روبه‌رو است.» دکتر علی‌محمدی ادامه می‌دهد: «فقدان درآمدزایی در شغل پزشکی امروز دانشجویان این رشته را نیز دلزده کرده است.» متاسفانه در جامعه ما وقتی به آرایشگر مراجعه می‌کنیم هزینه‌ای نزدیک به تعرفه یک پزشک عمومی را پرداخت می‌کنیم. واقعا در شان یک پزشک که ۲۰ سال تحصیل کرده است، نیست که چنین درآمد ناچیزی داشته باشد.»

▪ دکترشادمان

دکتر فتاح شادمان، متخصص اطفال به مشکل سرانه درمان اشاره می‌کند و می‌گوید: «نمی‌توان با سرانه ۵۵۰۰ تومانی سلامت جامعه را تضمین کرد.»

وی اضافه می‌کند: «فقدان حمایت مناسب از سوی بیمه‌های تامین اجتماعی و بیمه‌های مکمل، سرانه ناچیز دولت و هزینه‌های گزاف زندگی در شهرهای بزرگ ایران دست به دست داده تا مشکلات اقتصادی سلامت را ایجاد کند.»

دکتر شادمان که در شهرستان مهاباد استان آذربایجان غربی مشغول فعالیت است می‌گوید: «در مهاباد تعرفه یک متخصص هفت هزار تومان تعریف شده است، واقعا این پزشک که باید هزینه مطب را نیز پرداخت کند، می‌تواند از پس خرج و مخارج زندگی برآید؟»

وی در پایان می‌گوید: «بیمار هم با مشکلات اقتصادی سلامت دست به گریبان است، هر ماه پول را برای ادامه اعتبار بیمه‌های گوناگون پرداخت می‌کند اما زمان بستری در بیمارستان یا درمان بیماری که می‌رسد درصد ناچیزی از هزینه‌ها به وسیله اداره‌های بیمه پرداخت می‌شود.»

▪ دکترکمیلی

دکتر منوچهر کمیلی، جراح استخوان و مفاصل سهم اندک بیمه را مهم‌ترین مشکل اقتصادی نظام سلامت می‌داند.

وی در این خصوص می‌گوید: «اگر بیمه توانایی پرداخت ۳۰ درصدی هزینه‌های درمان را ندارد باید به شکل اصولی سهم خود را پرداخت کند. برای مثال، درمان‌های سرپایی را از سبد حمایتی خود خارج کرده و در عوض در درمان‌های پرهزینه‌ای همچون عمل‌های جراحی برای بیماران قلبی که شایع‌ترین بیماری در ایران است را افزایش ‌دهد.»

وی ادامه می‌دهد: «وقتی مردم نتوانند هزینه‌های درمانی خود پرداخت کنند، کمتر به پزشکان مراجعه می‌کنند و درنهایت تا قدیمی شدن دردها و بیماری‌های خود پا به بیمارستان‌ها نمی‌گذارند. با این اوصاف هم درمان سخت‌تر خواهد شد و هم هزینه‌های درمانی افزایش خواهد یافت.»دکترفتوحی

دکتر مهرنوش فتوحی دندانپزشک است، وی اعتقاد دارد مشکل اصلی نظام سلامت به دولت، نظام پزشکی، سازمان تامین اجتماعی و در کل سازمان‌های مجری سلامت بازمی‌گردد.

وی در این خصوص می‌گوید: «بودجه در نظر گرفته شده برای سلامت جامعه متناسب با نیازهای جامعه نیست و این مساله موضوعی است که باید در مجلس حل و فصل شود.»

دکتر فتوحی ادامه می‌دهد: «پایین بودن بودجه درمانی کشور باعث تعرفه‌های ناچیز و همین‌طور خدمات ضعیف از سوی پزشکان می‌شود که نه تنها به بیمار بلکه در نهایت به سلامت کشور لطمه می‌زند.»

وی اضافه می‌کند: «پایین بودن بودجه درمانی کشور اجازه نمی‌دهد که بحث سلامت و درمان بیماری‌ها به حد استانداردهای جهانی نزدیک شود.»

این دندانپزشک اظهار می‌کند: «در بحث دندانپزشکی به دلیل عدم تعهد بیمه‌ها و همین‌طور بالا بودن هزینه‌های درمان مردم کمتر به فکر دندان‌های پوسیده و درمان آنها هستند و متاسفانه کار به جایی رسیده که کشیدن دندان راه‌کاری است که مردم مجبور به انتخاب آن شده‌اند.»

افسانه حسن‌زاده