مکزیک

چشم انداز عمومی پس از رشد نسبتا کم اقتصاد مکزیک در سال ۲۰۰۳, رشد اقتصادی در نیمه نخست سال ۲۰۰۴ حدود ۸ ۳ درصد افزایش وهمه بخش های عمده اقتصاد مکزیک, به ویژه بخش نفت گسترش یافته است

چشم انداز عمومی پس از رشد نسبتا کم اقتصاد مکزیک در سال ۲۰۰۳، رشد اقتصادی در نیمه نخست سال ۲۰۰۴ حدود ۸/۳ درصد افزایش وهمه بخش های عمده اقتصاد مکزیک، به ویژه بخش نفت گسترش یافته است. با افزایش صادرات به ایالات متحده آمریکا، انتقال وجوه و گسترش اعتبارات مصرف کننده و سرمایه گذاری های مالی دولت در بخش نفت، تقاضای داخلی نیز افزایش یافت. وابستگی دولت مکزیک به درآمدهای نفتی در بلندمدت می تواند به صورت یک معضل مطرح شود، به ویژه اگر درآمدها نتواند به افزایش مخارج در بهداشت، آموزش و بهبود استانداردهای زندگی اختصاص یابد.

به علاوه، وزیرانرژی مکزیک معتقداست که اقتصاد مکزیک برای کمتر کردن وابستگی دولت به درآمدهای این شرکت ملی نفت مکزیک، به اصلاحات نیازمند است. در مکزیک، درآمدهای غیر نفتی، تنها ۱۲ درصدتولید ناخالص(GDP) را تشکیل می دهد.

▪ وضعیت کشور استقلال: ۱۶ سپتامبر۱۸۱۰ جمعیت(۲۰۰۳): ۹/۱۰۲ میلیون نفر

▪ موقعیت و وسعت: آمریکای جنوبی، ۷۶۲۰۰۰ مایل مربع

▪ شهرهای اصلی: مکزیکوسیتی، گوادالاجا را، مانتری و پوبلا تولید

▪ ناخالص داخلی اسمی(۲۰۰۳): ۱/۶۲۶ میلیارد دلار نرخ رشد تولید

▪ ناخالص داخلی حقیقی(۲۰۰۳): ۳/۱ درصد، (۲۰۰۴): ۴ درصد، (برآورد۲۰۰۵): ۷/۳ درصد

▪ مهم ترین شریکان تجاری: ایالات متحده آمریکا، کانادا، ژاپن، آلمان و انگلستان

▪ صادرات کالا(۲۰۰۳): ۹/۱۶۴ میلیارد دلار واردات کالا(۲۰۰۳): ۶/۱۷۰ میلیارد دلار تراز تجاری (۲۰۰۳): ۷/۵ میلیارد دلار

▪ محصولا ت عمده صادراتی: فرآورده های نفتی و محصولات کشاورزی maquiladoras مقاصد عمده صادراتی(۲۰۰۳): ایالات متحده آمریکا(۷۷ درصد)، کانادا(۵ درصد)، ژاپن(یك درصد)

▪ محصولات عمده وارداتی: تولیدات برای maquiladoras، کالاهای مصرفی، کالاهای سرمایه ای، مواد خام و کالاهای واسطه ای مبداهای عمده وارداتی(۲۰۰۳): ایالات متحده آمریکا(۶۳ درصد)، ژاپن(۵ درصد)، آلمان(۴ درصد)، کانادا(۳ درصد)

▪ ذخایر نفت اثبات شده(۲۰۰۴): ۷/۱۵ میلیارد

▪ بشکه تولید نفت(۲۰۰۳): ۸/۳ میلیون بشکه در روز که ۳۷/۳ میلیون بشکه در روز نفت خام است.

▪ مصرف نفت(۲۰۰۳): ۵۲/۲ میلیون بشکه در روز

▪ خالص صادرات نفت(۲۰۰۳): ۷۸/۱ میلیون بشکه در روز ظرفیت پالایش نفت خام(۲۰۰۴): ۷۳/۱ میلیون بشکه در روز

▪ ذخایر گاز طبیعی(۲۰۰۴): ۸/۴۲۴ میلیارد مترمکعب

▪ تولید گاز طبیعی(۲۰۰۴): ۶۶/۳۷ میلیارد مترمکعب مصرف گاز طبیعی(۲۰۰۲): ۵/۴۲ میلیارد مترمکعب

▪ خالص واردات گاز طبیعی(۲۰۰۲): ۶۵/۷ میلیارد مترمکعب

▪ ذخایر زغال سنگ تجدید پذیر(۲۰۰۲): ۳/۱ میلیارد تن تولید زغال سنگ(۲۰۰۲): ۱/۱۲ میلیون تن مصرف زغال سنگ(۲۰۰۲): ۸/۱۳ میلیون تن

▪ خالص واردات زغال سنگ(۲۰۰۲): ۷/۱ میلیون تن

▪ ظرفیت تولید برق(۲۰۰۲): ۳/۴۲ گیگاوات

▪ خالص تولید برق(۲۰۰۲): ۶/۱۹۸ میلیارد کیلووات، ۸۱ درصد گرمایی، ۱۲ درصد آب، ۵/۴ درصد اتمی، ۵/۲ درصد، دیگر انرژی خالص مصرف برق(۲۰۰۲): ۷/۱۸۶ میلیارد کیلو وات

● نفت

مکزیک سومین دارنده ذخایر نفت خام اثبات شده در نیمکره غربی پس از ونزوئلا و ایالات متحده آمریکا است. در سپتامبر ۲۰۰۲، پمکس ذخایر نفت خام اثبات شده مكزیك را حدود۶/۱۲ میلیارد بشکه برآورد کرده كه این میزان در برآورد اخیر پمكس، به ۷/۱۵ میلیون بشكه افزایش یافته است؛ در حالی که به گزارش وزیرانرژی مكزیك، در ژوئن ۲۰۰۴ میزان ذخایر اثبات شده این كشور۹/۱۸میلیارد بشکه بوده است.

درسال ۲۰۰۴ انتظار می رود که نسبت جانشینی ذخایر مکزیک در مقایسه با سال ۲۰۰۳، کاهش یابد. الیزوندو، وزیر انرژی مكزیك پیش تراظهار داشته است که این كشور می باید در روند سرمایه گذاری ۲۰ سال گذشته خود بازنگری کند، در غیر این صورت پس از سال ۲۰۱۳ نفت کمتری صادر خواهد کرد. برای پرهیز از این موضوع، وی از ۱۳۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری در بخش نفت مکزیک در۱۰ سال آینده و اجازه سرمایه گذاری خارجی، طرفداری کرده است.

برآورد تولید نفت مکزیک در سال ۲۰۰۳، روزانه ۴/۳ میلیون بشکه بود. این مسئله به طورعمده ناشی از تولید بیشتر از میدان های نفت تازه احیا شده مکزیک نظیر کانتارل است. با وجود سقوط تولید نفت خام نروژ در سه ماه نخست سال ۲۰۰۴، تولید گاز مایع طبیعی، حدود ۶ درصد افزایش داشته است.

در سال ۲۰۰۳، مکزیک ۰۲/۲ میلیون بشکه در روز نفت خام مصرف وحدود ۷۸/۱ میلیون بشکه در روز صادركرد. خرید ایالات متحده آمریکا از این میزان صادرات حدود ۶/۱میلیون بشکه در روز بود که مکزیک را در جایگاه سومین عرضه کننده بزرگ مواد نفتی به آمریکا، پس از کانادا و عربستان سعودی قرار داد. به گزارش پمکس، صادرات نفت خام مکزیک از ژانویه تا آگوست ۲۰۰۴ به طور متوسط ۸۳/۱ میلیون بشکه در روز بود که ۸۸ درصد به آمریکا، ۱۰ درصد به اروپا و ۲ درصد به خاور دور صادرشد. کل ارزش صادرات نفت خام این کشور ۲/۱۳ میلیارد دلار بود.

پمکس، مالکیت شش پالایشگاه داخل مکزیک و اداره ۵۰ درصد پالایشگاه «دیرپارک» تگزاس را برعهده دارد. با واگذار کردن کل ظرفیت ۷۵/۱ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۰۳، دولت برنامه اصلاح بلند مدت برای هرشش پالایشگاه را با هزینه ۹/۳ میلیارد دلار آغاز کرد، که این برنامه نه تنها افزایش ظرفیت پالایشگاه که بهبود کیفیت گازوییل تولیدی از طریق کاهش دادن میزان گوگرد و سرب بود. تاکنون کار روی چهار پالایشگاه مادرو، سالامانکا، تولا وکادریتا کامل شده است. پمکس اکنون در نظر دارد برای بالا بردن درجه پالایشگاه مینا تیتلان، تولید بهینه فرآورده و دو برابر کردن ظرفیت تا سال ۲۰۰۸ به میزان ۳۲۸ هزار بشکه در روز، ۴/۲ میلیارد دلار هزینه کند.

● گاز طبیعی

به گزارش نشریه «نفت و گاز»، ذخایر گاز طبیعی اثبات شده مکزیک، ۸/۴۲۴ میلیارد متر مکعب است. همچنین به گزارش دبیرخانه انرژی مکزیک، حدود ۵۹ درصد از ذخایر گاز طبیعی مکزیک در شمال این کشور واقع شده اند. با وجود ذخایرفراوان گاز طبیعی مکزیک، تقاضای گاز طبیعی این کشوردر دهه گذشته از میزان تولید آن بیشتر بوده است. در سال ۲۰۰۲ تولید گاز طبیعی مکزیک ۶۶/۳۷ میلیارد مترمکعب بود، درحالی که میزان تقاضا ۵/۴۲ میلیارد مترمکعب جهش داشت. داده های پمکس نشان می دهد تولید داخلی در سال ۲۰۰۳ در مقایسه با سال ۲۰۰۲ کمتر از ۲ درصد افزایش یافت. همچنین متوسط تولید روزانه برای نه ماه نخست سال ۲۰۰۴ در مقایسه با سال ۲۰۰۳ ، کمتر از ۲ درصد بالا رفت . اما براساس داده های مشابه، فروش گاز طبیعی در سال ۲۰۰۳، درمقایسه با سال ۲۰۰۲، حدود ۸ درصد و متوسط فروش روزانه نه ماه نخست سال ۲۰۰۴ در مقایسه با سال ۲۰۰۳، حدود ۵ درصد افزایش یافت.

● وابستگی عمده دریافتی دولت

در سال ۲۰۰۳ ، حدود یک سوم بودجه دولت فدرال مکزیک بردرآمد پمکس تکیه داشت و بیش از ۸ درصد درآمد پمکس برای پوشش بدهی حقوق دولتی استفاده شد. پمکس همچنین از نوسان های قیمت جهانی نفت، تأثیر می پذیرد. برای مثال، درسال ۱۹۹۸، قیمت های نفتی پایین به در آمدهای پایین ترپمکس و پرداخت مالیات کمتر به دولت مکزیک منجرشد. درپاسخ، دولت مکزیک، هزینه بودجه فدرال را وضع کردکه نتیجه آن کاهش۱۱ درصدی در بودجه هزینه های سرمایه ای بود. حتی اکنون با قیمت های نفتی بالا، به علت مالیات دولت بردرآمدهای بزرگ، راهبرد بودجه ای پمکس سود اندكی دارد.

● افزایش تولید

پمکس برنامه ریزی کرده است تولید نفت خام را به ۴ میلیون بشکه در روز افزایش دهد و ۷۵ درصد جانشینی ذخایر را تا سال ۲۰۰۶ به دست آورد؛ ازاین رو پمکس برآورد کرده که نیازمند ایجاد هزینه های سرمایه ای به میزان ۳/۴۵ میلیارد دلار در اکتشاف و تولید در طول پنج سال آینده، به علاوه ۱/۱۶ میلیارد دلار در بهبود پالایشگاه در۱۰سال آینده است، تا رشد تقاضای بازار نفت بین المللی و داخلی تامین شود.

خلیج كمپچ، تکیه گاه اصلی صنعت نفت این کشور است که در سال ۲۰۰۲ حدود ۶۷ درصدازنفت خام این کشور را تولید کرد.

▪ نفت این منطقه ازسه میدان بزرگ نفتی تولید می شود:

کانتارل، کو- مالوپ – زاوپ و اک بالام. همچنین مکزیک دو درجه مهم نفت خام سنگین تولید می کند. میدان هایی که این درجه ها را تولید می کنند، در شمال مکزیک، واقع شده اند. براساس آمار پمکس، تولید نفت خام سنگین کاهشی سریع در آغاز سال ۲۰۰۴ را از سر گذرانده است. در دسامبر ۲۰۰۳، ۴۳۰ هزار بشکه در روز تولید شد، حال آن که در ژانویه ۲۰۰۴، این میزان به ۱۲۰ هزار بشکه در روز کاهش یافت.

بزرگ ترین جهش در مصرف گاز طبیعی در بخش برق بوده است. تقاضای گاز این بخش از ۱۲ میلیون مترمکعب درروز در سال ۱۹۹۳ به ۷/۴۲ میلیون متر مکعب در سال ۲۰۰۲ رسیده است.

افزایش تقاضا سبب شده است که واردات گاز طبیعی مکزیک بیش از واردات ایالات متحده آمریکا باشد. به گزارش دبیرخانه انرژی مكزیک، تقاضای گاز طبیعی مکزیک به ۲۵۲ میلیارد متر مکعب در سال ۲۰۱۰ خواهد رسید. گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریكا، نرخ رشد کمتر در حدود ۱۴/۴۸ میلیارد مترمکعب تا سال ۲۰۱۰ را نشان می دهد.

● گاز طبیعی مایع (ال.ان.جی)

مکزیک تاكنون طرح هایی برای توسعه واردات ال.ان.جی داشته است. بیشترتسهیلات پیشنهاد شده نزدیک مرز مکزیک و ایالات متحده آمریکادر باجا کالیفرنیا واقع شده اند و بازارهای شمال مکزیک و جنوب ایالات متحده آمریکا را تامین می کنند. این منطقه بر مبنای انتظار افزایش تقاضای برق در شمال مکزیک و مجاورت با مرز آمریکا، رقابتی ترین ناحیه برای ال.ان.جی است.

● ساحل شرقی

رویال داچ شل و توتال به منظور ظرفیت ال.ان.جی درساحل شرقی مکزیک سرمایه گذاری مشترك دارند. در نوامبر ۲۰۰۴، میتسویی ژاپن، اعلام كردکه در حال انعقاد قرارداد برای کسب ۲۵ درصد این پروژه از شل است؛ بنابراین دارایی شل، به ۵۰ درصد کاهش می یابدو توتال و میتسویی هر کدام یک سهم ۲۵ درصدی به دست خواهند آورد.

● ساحل غربی

انرژی سمپرا و شل، در دسامبر ۲۰۰۴، طرح ادغام پروژه ال.ان.جی پیشنهاد شده در مرز مکزیک و آمریکا را منتشركردند. این طرح در اکتبر ۲۰۰۴ نهایی شد. شل و سمپرا، به توافق رسیدند هر شرکت نیمی از همه امکانات نخستین کارخانه و همین طور نیمی از امکانات اضافی آینده را کسب كند.

همچنین دردسامبر۲۰۰۳، سمپرایک معامله برای خرید روزانه ۵۰۰ میلیون mcfd ال.ان.جی تانگو بی. پی را در پاپوا غربی و اندونزی به مدت ۲۰ سال پس ازسال ۲۰۰۷امضا كرد.

● افزایش فعالیت های اکتشافی

پمکس برآن است تا سرمایه بیشتری را در اکتشاف و توسعه ذخایر جدید گاز طبیعی اختصاص دهد تا بتواند افزایش واردات را تعدیل کند. پمکس در فوریه ۲۰۰۴، اعلام كرد که۲/۱ میلیارد دلار برای اکتشاف و تولید گاز طبیعی در ایالت وراکروز (veracruz) سرمایه گذاری کرده است. هدف این سرمایه گذاری افزایش تولید از اکتشاف های جدید است.

گزینه دیگری که پمکس به آن توجه كرده، توسعه منابع هیدروکربن زیرآب است. پمکس امیدوار است که برای فعالیت درمحیط های عمیق آب چاره جویی كند، زیرا فعالیت مکزیک برتولیدات سطحی آب متمرکز است.

● زغال سنگ

ذخایر زغال سنگ بازیافتی مکزیک حدود ۳/۱ میلیارد تن است که بیش از ۷۰ درصد آن زغال سنگ خشک و قیردار و تنها کمتر از ۳۰ درصد آن زغال سنگ قهو ه ای است. بیشترذخایر زغال سنگ این کشور درکواهویلا در شمال این کشور واقع شده اند. در پنج سال گذشته تولید زغال سنگ ثابت باقی مانده و تقریباً برای تولید فولاد و برق به کار رفته است. در سال ۲۰۰۳ نیروگاه های زغال سنگ سوز حدود ۸/۱۵ درصد برق مکزیک را تامین کرد. زغال سنگ مکزیک خاکستر زیادی دارد و بنابراین با زغال سنگ وارداتی با خاکستر کم ترکیب می شود. هزینه تولید زغال سنگ بومی بالاتر از زغال سنگ وارداتی است.

● برق

در سال ۲۰۰۲، ظرفیت تولید برق مکزیک ۳/۴۲ گیگاوات بود. در همین سال کشور مکزیک یک برآورد ۶/۱۹۸ میلیاردکیلو وات ساعت از برق به دست آورد، که تولید برق گرمایی حدود ۸۱ درصد محاسبه شد. به گزارش سنر، کل ظرفیت برق از می ۲۰۰۴، ۷/۵۰ گیگا وات بود. نیروگاه های نفت سوز، بزرگ ترین سهم را در تولید برق گرمایی مکزیک به عهده دارند، اما تعدادی از این نیروگاه ها به نیروگاه های گاز سوزتبدیل شده اند. تنها ۶ درصد از ظرفیت تولید برق این كشور زغال سنگ سوز است. پیش بینی شده است تا سال ۲۰۱۲ گاز طبیعی حدود ۶۳ درصد برق مکزیک را تولید کند، در حالی که انتظار می رود سهم سوخت نفت به ۲/۲۴ درصد کاهش یابد، در سال ۲۰۰۲، کل تولید برق آبی مكزیك به میزان ۱۲ درصد، اتمی ۵/۴ درصد و زمین گرمایی ۵/۲ درصد محاسبه شده اند.

از دهه گذشته تقاضای برق مکزیک، پیوسته افزایش یافته است. به گزارش سنر ۹۵ درصد از جمعیت این کشور به برق دسترسی دارند. سنر پیش بینی کرده است میزان تقاضا ۳/۶ درصد در۱۰ سال آینده رشد یابد. طبق برآوردها ی دولت، لازم است کشور حدود ۵۱ میلیارد دلار دردهه آینده سرمایه گذاری کند تا رشد تقاضای برق کشور را تامین کند.

● محیط زیست

از آنجا که مکزیک تنها ۵/۱ درصد از کل انرژی جهان مربوط به انتشار دی اكسیدکربن، تولید می کند، این کشورسهم منطقه ای عمده ای را همراه با برزیل، آرژانتین، ونزوئلا، کلمبیا و شیمی دارد. شدت دی اکسیدکربن مکزیک در مقایسه با دیگر کشورهای آمریکای مرکزی و جن بی بالاست. مصرف سرانه انرژی و انتشار دی اکسیدکربن نیز در مقایسه با دیگر کشورهای منطقه بالاست، اما در مقایسه با اعضای سازمان همكاری اقتصادی و توسعه(OECD)پایین است.