نگاهی به مباحث حقوقی بی بی سی فارسی, سیاستگزاریها و فیلترینگ

مطلب زیر پس از معرفی مختصر بخش جهانی بی بی سی, رادیو و وب سایت فارسی, به بررسی سیاستگذاری ها و جنبه های حقوقی و حریم خصوصی افراد, مقررات انعکاس نظرات خوانندگان, حقوق مولف و همچنین مقررات انضباطی در وب سایت خبری آن پرداخته و در نهایت به مساله فیلتر شدن وب سایت فارسی بی بی سی در ایران و مسایل حقوقی مرتبط با فیلترینگ اشاره دارد

بی بی سی همواره می گوید حقیقت و بی طرفی مهمترین عوامل برای ما هستند. سیاست، دولت ها، رژیم ها... اینها برای ما مهم نیست، بلکه تنها موضوع اخبار برای ما مهم است. مطلب زیر پس از معرفی مختصر بخش جهانی بی بی سی، رادیو و وب سایت فارسی، به بررسی سیاستگذاری ها و جنبه های حقوقی و حریم خصوصی افراد، مقررات انعكاس نظرات خوانندگان، حقوق مولف و همچنین مقررات انضباطی در وب سایت خبری آن پرداخته و در نهایت به مساله فیلتر شدن وب سایت فارسی بی بی سی در ایران و مسایل حقوقی مرتبط با فیلترینگ اشاره دارد.

● مقدمه:

بی‌بی‌سی (BBC) کلمه‌ای برگرفته شده از مخفف واژه انگلیسی British Broadcasting Corporation می‌‌باشد. بی بی سی، به عنوان یک سازمان خبری که در اصل به زبان انگلیسی و در داخل بریتانیا فعالیت می کند، در واقع مجموعه بزرگی است که هدف رسمی آن، "غنی ساختن زندگی مردم با برنامه ها و خدمات عالی در راستای اطلاع رسانی، آموزش و سرگرم ساختن آنها" تعریف شده است.

بی بی سی رسانه های مختلفی شامل رادیو، اینترنت و تلویزیون دارد. یکی از بخش های به نسبت کوچکتر بی بی سی، سرویس جهانی است که به بیش از ۴۰ زبان برنامه رادیویی تولید می کند و وب سایت خبری دارد. رادیو و وب سایت فارسی، یکی از آنهاست.

● بخش جهانی رادیو بی بی سی

بخش جهانی رادیو بی بی سی به عنوان یک رسانه جهانی در سرتاسر دنیا بیش ۱۵۰ میلیون شنونده دارد و ماهانه بیش از ۷۵ میلیون بار به سایت های اینترنتی آن مراجعه می شود.

محبوبیت بخش جهانی بی بی سی بیشتر به دلیل گزارش های همه جانبه از رخدادها و پرداختن به کنه مسایل جهانی است که به همین دلیل جوایز بین المللی زیادی نیز به دست آورده است. برنامه های رادیو بی بی سی به ۴۳ زبان پخش می شود و همه این برنامه ها از طریق اینترنت با امکان پخش صدا قابل دسترسی است.

خبرهای بین المللی در مرکز کار بخش جهانی بی بی سی قرار دارد. علاوه بر برنامه سازان خبره که در ۴۳ بخش در بخش جهانی بی بی سی فعالند، ۲۵۰ خبرنگار نیز به طور شبانه روزی مهمترین تحولات بین المللی تاتیر گذار در زندگی مردم را به این ۴۳ زبان، به دنیا ارائه می کنند.

تنوع برنامه ها یکی دیگر از عوامل موفقیت بخش جهانی بی بی سی است. برنامه سازان بی بی سی به همه ۴۳ زبان، علاوه بر خبرها و تحولات روزانه، آمیزه با نشاطی از موسیقی و هنر و برنامه های مستند علمی، نمایشنامه و مطالب ورزشی را به شنوندگان ارائه می دهند.

برنامه های بی بی سی را می توان در سراسر جهان روی امواج کوتاه، متوسط و در بعضی کشورها روی موج "اف ام" شنید. این برنامه ها را دربعضی از کشورها می توان توسط شبکه های ماهواره ای و دیجیتال و اینترنت نیز دریافت کرد.

کوتاه ترین راه برای دسترسی به اطلاعات در باره برنامه های بی بی سی سایت چند زبانی آن در این آدرس است: bbcworldservice.com بی بی سی جهت ارائه اخبار دقیق و منصفانه دارای موازین مشخص ویرایشی است.

● رادیو فارسی بی بی سی

بخش فارسی بی بی سی در ۲۹ دسامبر سال ۱۹۴۰ میلادی (دی ۱۳۱۹) کار خود را با یک ساعت برنامه در هفته آغاز کرد. از همان ابتدا صدای فارسی بی بی سی در میان فارسی زبانان شنوندگان بسیار یافت. امروز بخش فارسی بی بی سی هر هفته بیش از ۹۰ ساعت برنامه به زبان فارسی دارد که در صدر آن اخبار و گزارش های خبری درباره تحولات جهان، ایران و منطقه است. بخش فارسی بی بی سی نه تنها در کشورهای فارسی زبان یعنی ایران، افغانستان و تاجیکستان بلکه در سایر جمهوریهای آسیای میانه و قفقاز و در کشورهای حوزه خلیج فارس و اروپای غربی نیز شنوندگان فراوان دارد.

برنامه های بخش فارسی رادیوی بی بی سی علاوه بر برنامه های خبری بامدادی، نیمروزی، مجله آسیای میانه و جام جهان نما، شامل برنامه های تفریحی "روز هفتم" و "موسیقی افغانی" است که پخش آنها از مدتها پیش آغاز شده است. اخیرا برنامه تفریحی دیگری نیز زیر عنوان برنامه تفریحی تاجیکی آغاز شده است که آمیزه ای است از تازه های جهان هنر اروپا و آسیای میانه.

برنامه های بخش فارسی بی بی سی علاوه بر امواج متوسط و کوتاه، هر روز از موج "اف ام در کابل و مزار شریف نیز پخش می شود.

● سایت فارسی بی بی سی

سایت فارسی بی بی سی (bbcpersian.com) در ماه مه ۲۰۰۱ راه اندازی شد. این سایت در ۹ صفحه جداگانه شامل صفحه نخست (خبرهای جهان، ایران و منطقه)، صفحه ایران، افغانستان، تاجیکستان، جهان، فرهنگ و هنر، دانش و فن، اقتصاد و بازرگانی، نگاه ژرف، جدیدترین اخبار، تصاویر، گزارشها و تحلیلها را در این زمینه ها به کاربران ارائه می دهد. افزون بر این، صفحه آموزش زبان انگلیسی، برای علاقمندان به آموزش زبان از طریق اخبار راه اندازی شده و صفحه صدای شما نیز تریبونی برای اظهار نظرهای کاربران درباره مسائل گوناگون است.

همچنین برنامه های فارسی رادیو بی بی سی (از جمله بامدادی، نیمروزی، شامگاهی، آسیای میانه و روز هفتم) نیز به صورت زنده بر روی سایت فارسی قابل دریافت است. سایت فارسی بی بی سی که نخستین سایت خبری فارسی زبان از نوع خود است توانسته پرطرفدار ترین سایت اینترنتی در بخش زبانهای خارجی بی بی سی باشد. میزان مراجعه به آن از سایتهای بی بی سی به زبانهای عربی، اسپانیولی، پرتغالی و چینی که بیش از زبان فارسی در جهان رواج دارند بمراتب بیشتر است.

بخش خبری انگلیسی بی بی سی در تهران یک خبرنگار دارد، ولی بخش فارسی دفتری در ایران ندارد.

از اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۵ بود که وبلاگ بی بی سی با هدف ارتباط صمیمانه تر تهیه کنندگان و خبرنگاران فارسی زبان بی بی سی با مخاطبان خود راه اندازی شد. مطالبی که عمدتا نگاهی از داخل و بیرون به بی بی سی دارد و بعضا به تجربه های خبرنگاران آن می پردازد. مطلب زیر از مواردی است که در وبلاگ بی بی سی آمده است.

● آموزش خبرنگاران در بی بی سی

آنچه در رسانه ای مثل بی بی سی مهم است، مسئله آموزش در حین خدمت است. گاهی چندان جدی تلقی نمی شود مثل آموزش سالانه مقابله با آتش ویا دوره های جالبی مثل: آموزش وضعیت اسرائیل و فلسطین با فیلم و متن و سوال و جواب. برای خبرنگارانی که جزء تیم ویدئو هستند دوره هایی نرم افزاری نیز گذاشته می شود.مانند: تدوین اپل ، فاینال کات پرو

بسیاری از دوره های آموزشی بی بی سی، جنبه های دیگری از کار در این رسانه را هدف قرار می دهند. یکی از چیزهایی که بی بی سی را پویا و حرفه ای نگاه داشته دوره های آموزشی است.

جالب است کسانی که در این بخش آموزش بی بی سی کار می کنند خود قبلا بعنوان تولیدکننده رادیو یا آن لاین یا مسئول فنی کار کرده اند و هر چند وقت یک بار با افراد دیگر عوض می شوند و به این ترتیب از دور ماندنشان از شرایط واقعی کار اجتناب می شود. ضمن اینکه علم و تجربه شان را به روز می کنند.

سیاستگذاری های بی بی سی

۱) طبق سیاست های بی بی سی، نژاد و قومیت افراد، عاملی در استخدام آنها به شمار نمی آید. به عنوان مثال کارکنان بخش فارسی و پشتوی بی بی سی هم ، از همه مناطق می آیند، از ایران، افغانستان، تاجیکستان، پاکستان و همچنین سایر کشورها. به ویژه کسانی که در قسمت مربوط به ایران کار می کنند از همه قسمت های آن کشور هستند. در استخدام افراد تنها تجربه و توانایی های آنان در نظر گرفته می شود.

۲) اخبار، گزارشها و پوشش خبری بی بی سی در راستای حمایت از اقدامات یا هدف های خاص و به ویژه به طرفداری از دولت ها نیست.

۳) بی بی سی خبری خارج از یافته های خبرنگاران خود را گزارش نمی کند، مگر آنکه توسط دو منبع مستقل تایید شده باشد.

۴) پوشش خبری بی بی سی بر اساس این عامل است که آیا یک رویداد، ارزش خبری دارد و آیا اطلاعات مربوطه از آن واقعه دقیق است یا نه؟ و سعی بر این است که به اخبار منحصر پایتخت پرداخته نشود و بر اساس اهمیت خبری، گزارش آن تهیه می شود.

۵) کار در بی بی سی، تاثیر گذاری روی افکار عمومی نیست. فقط اخبار و اطلاعات را به کسانی که علاقمند به شنیدن یا خواندن آن اخبار هستند عرضه می شود. بی بی سی تاکید دارد تلاش بر این است که بی طرف و منصفانه خبر تهیه شود و در پی متقاعد کردن هیچکس در مورد هیچ موضوعی نخواهیم بود.

۶) راز موفقیت بی بی سی، گرایش سازش ناپذیر به ارزش های جهانی، یعنی حقیقت، بی طرفی و دقت در ارائه خبر است. بی بی سی به طور کلی خود را ملزم به استفاده از منابع لازم برای گردآوری اخبار صحیح با کیفیت عالی می داند. با وجود دفاتر و گزارشگرانی که بی بی سی در سرتاسر جهان دارد، تهیه گزارش ها از پشت میز صورت نمی گیرد، بلکه گزارش ها از محل وقوع حوادث تهیه و ارسال می شوند.

● بی طرفی در بی بی سی

▪ بی بی سی در تعریف بی طرفی برای سازمان خود آورده است:

ـ رعایت کامل بی طرفی اساس کار بی بی سی است.

ـ بی طرفی ارزشی بنیادی است و هیچ حوزه برنامه ریزی از رعایت آن مستثنی نیست. همه برنامه ها و سرویس های بی بی سی باید برای حقیقت، از خود سعه صدر، دید باز، عدالت، انصاف و احترام نشان دهند.

ـ بی بی سی به تهیه برنامه هایی با تنوع فراوان که طیف کامل منافع، باورها و دیدگاه های مخاطبان را منعکس کند، متعهد است.

ـ بی بی سی در همه برنامه ها و خدماتش، نسبت به مخاطبان داخلی و بین المللی بی طرفی کامل را رعایت می کند.

ـ در نیل به "بی طرفی کامل" هستیم. منظور از "کامل" رعایت بی طرفی کافی یا مناسب با ماهیت موضوع و نوع برنامه است.

در توافق ضمیمه منشور بی بی سی تصریح شده است که این شرکت باید با مسایل جنجالی چه در برنامه های خبری و چه در سایر برنامه های مربوط به مسایل سیاست عمومی یا بحث سیاسی یا صنعتی با بی طرفی و دقت کامل برخورد کند.

● شبکه ای تلویزیونی بی بی سی به زبان فارسی

بی بی سی سابقه طولانی در پخش برنامه رادیویی به زبان فارسی دارد یعنی مدت ۶۵ سال، شمار شنوندگان این برنامه قابل توجه است و تقاضا برای رسانه ای جدید وجود دارد ولی واقعیت این است که اگر قرار باشد این رسانه تأثیر زیاد داشته باشد لازم است تلویزیون نیز در کنار آن قرار گیرد.

در اکتبر سال ۲۰۰۶ (مهر ۱۳۸۵) اعلام شد که تلویزیون بی بی سی به زبان فارسی در اوائل سال ۲۰۰۸ (زمستان ۱۳۸۷)کار خود را آغاز می کند. طرح راه اندازی این شبکه تلویزیونی را مدیران ارشد بی بی سی پایه گذاری کرده و به تأیید هیئت امنا و وزارت خارجه بریتانیا رسانده اند.

در شروع کار، این تلویزیون روزانه هشت ساعت برنامه خواهد داشت که عصرها به وقت ایران خواهد بود و محتوای برنامه ها با برنامه پخش عربی اندکی تفاوت خواهد داشت.

برنامه های تلویزیون فارسی بی بی سی شامل اخبار، تحلیل، گفتگو و مناظره و برنامه های مستند و فرهنگی و در مواردی برنامه های تلویزیونی به زبان انگلیسی با زیرنویس فارسی پخش می شود.

منبع تأمین کننده بودجه سرویس جهانی، دولت بریتانیا خواهد بود و البته این باید به تاییدشان برسد. تلویزیون فارسی بی بی سی در سیاستهای خبری خود کاملاً مستقل از دولت بریتانیا عمل خواهد کرد. نایجل چپمن مدیر سرویس جهانی بی بی سی تاکید می کند: " اینکه آنها این بودجه را تأمین می کنند به این معنی نیست که از استقلال سرویس جهانی کاسته شود، همان طور که رادیوی بخش فارسی و نیز سایت اینترنتی بخش فارسی استقلال خود را دارد، همان استقلالی که سایر بخش های سرویس جهانی بی بی سی از آن برخوردارند." بودجه سالیانه اختصاص یافته برای اجرای این موضوع، پانزده میلیون پوند برای راه اندازی و اداره این شبکه تلویزیونی است.

حسین امامی

۱- http://۲۱۲.۵۸.۲۲۴.۸۹/persian/institutional/aboutus.shtml

http://www.bbc.co.uk/blogs/persian- ۲

۳- http://www.bbctraining.com

۴- http://www.apple.com

۵- http://www.apple.com/finalcutpro

۶- منبع: اعلامیه هیات گردانندگان بی بی سی ـ ترجمه علی ایثاری کسمایی- http://mahmoodspace.blogfa.com/post-۱۷۶.aspx

۷-http://۲۱۲.۵۸.۲۲۴.۸۹/persian/iran/story/۲۰۰۶/۱۰/۰۶۱۰۱۰_la-nh-chapman.shtml

۸- همان منبع

۹-

http://۲۱۲.۵۸.۲۲۴.۸۹/persian/iran/story/۲۰۰۶/۱۰/۰۶۱۰۱۰_mf_tv.shtml

۱۰- http://www.bbc.co.uk/privacy

۱۱- the Data Protection Act ۱۹۹۸

۱۲- http://www.bbc.co.uk/guidelines/editorialguidelines

۱۳- http://۲۱۲.۵۸.۲۲۴.۸۹/persian/institutional/copyright.shtml

۱۴- http://۲۱۲.۵۸.۲۲۴.۸۹/persian/iran/story/۲۰۰۶/۰۱/۰۶۰۱۲۷_mf_he_chapman.shtml

۱۵- http://www.rsf.org/article.php۳?id_article=۱۶۲۹۷

نوامبر ۲۰۰۵ -

۱۶- http://۲۱۲.۵۸.۲۲۴.۸۹/persian/news/story/۲۰۰۵/۱۱/۰۵۱۱۱۶_fb_ebadi_wsis.shtml

سایر منابع

وب سایت فارسی بی بی سی www.bbc.co.uk/persian

وب سایت انگلیسی بی بی سی www.bbcworldservice.com

http://www.bbc.co.uk/blogs/persian

http://۲۱۲.۵۸.۲۲۴.۸۹/persian/iran/story/۲۰۰۶/۰۱/۰۶۰۱۲۴_mf_bbc_block.shtml http://www.bbc.net.uk/persian/institutional/js_rules.shtml

http://۲۱۲.۵۸.۲۲۴.۸۹/persian/interactivity/guest/story/۲۰۰۵/۱۲/۰۵۱۲۱۳_andres.shtml http://۲۱۲.۵۸.۲۲۴.۸۹/persian/iran/story/۲۰۰۶/۰۱/۰۶۰۱۲۵_si-bbcpersian.shtml

http://www.bbc.co.uk/privacy/

http://www.bbc.co.uk/terms/

---