فراموشم نكن تا می توانی

تعدیل وزن, كاهش استرس, تنظیم رژیم غذایی متعادل و مناسب و ورزش, از مهم ترین نكاتی است كه یك زن قبل از بارداری باید رعایت كند

مدتی بود كه زندگی برایشان یكنواخت شده بود. دو سال از ازدواجشان می‌گذشت و خدا را شكر توانسته بودند به زندگی مشتركشان سر و سامانی بدهند. فكر كردند كه دیگر زمان آن رسیده تا زندگی‌شان را از این یكنواختی دربیاورند و با ورود یك بچه به آن معنای دیگری بدهند. تصمیم گرفتند كه بچه‌دار شوند. آنها می‌دانستند كه بچه‌دار شدن علاوه بر یك شادی وصف‌ناپذیر آن، ممكن است دردسرهایی هم داشته باشد. برای همین اول باید شرایط و لوازم را فراهم می‌كردند و به قول معروف، آمادگی بچه‌دارشدن را پیدا ‌كرده و بعد اقدام می‌كردند اما این آمادگی چه بود و برای اینكه بچه‌ای خوب و سالم و سلامت داشته باشند، باید چه می‌كردند؟

خوب است بدانیم كه بچه‌دار شدن تنها باردار شدن و به دنیا آوردن بچه نیست. كودكی كه پا به این دنیا می‌گذارد، حقوقی دارد كه باید رعایت بشود. وظیفه پدر و مادر است كه محیطی سرشار از مهر و محبت برایش فراهم كنند، ازنظر اقتصادی در سطحی باشند تا امكانات اولیه را تهیه كنند و از همه مهم‌تر، خودشان از سلامت كافی برخوردار باشند تا بتوانند یك كودك را در كمال آرامش و سلامت پرورش بدهند. در این مقاله می‌خواهیم شما را با رژیم غذایی سالمی كه تاثیر به سزایی روی سلامت جنین دارد، آشنا كنیم.

یك مادر برای اینكه فرزندی سالم به‌دنیا بیاورد، در درجه اول خودش باید در شرایط روحی و جسمی مناسبی باشد. تعدیل وزن، كاهش استرس، تنظیم رژیم غذایی متعادل و مناسب و ورزش، از مهم‌ترین نكاتی است كه یك زن قبل از بارداری باید رعایت كند. داشتن پدر و مادری سالم، یكی از بزرگ‌ترین حقوق كودك است و پدر و مادر باید قبل از تصمیم‌گیری برای بچه‌دارشدن، به این فكر باشند.

● چهار نكته غذایی برای یك بارداری سالم

▪ رژیم غذایی را به وضع بهتری تغییر دهید:

اگر عادت به بدخوردن یا خوردن غذاهای ناسالم دارید، هرچه زودتر این عادات را ترك كنید. ممكن است خیلی از غذاهای چرب و چاق‌كننده و ناسالم را دوست‌ داشته باشید، اما این خودخواهی است اگر بعد از باردارشدن نیز همچنان به همان شیوه غذا بخورید. باید بدانید هر چیزی كه می‌خورید، روی رشد جنین‌تان هم اثر می‌گذارد و ممكن است برایش ضرر داشته باشد. همچنان‌كه ساختار بدن جنین در حال شكل‌گیری است، سلول‌های مغزی او در حال رشد و تكثیر هستند و استخوان‌ها و ساختار بدن او نیز در حال تركیب‌بندی است. نیاز مادر هم در این شرایط به مواد مغذی و ویتامین‌ها، چند برابر می‌شود. بنابراین قبل از اقدام به باردارشدن، حتما روی رژیم غذایی‌تان دقت داشته باشید.

چه برای مرد و چه برای زن، غذا و باردارشدن اهمیت زیادی دارد. برای اینكه شانس باروری افزایش پیدا كند و برای داشتن یك نوزاد سالم، رژیم غذایی نقش بسیار مهمی دارد.

از این رو محققان توصیه می‌كنند كه روزانه چند وعده میوه‌، سبزی و حبوبات بخورید. غذاهای سرشار از كلسیم مثل ماست و دوغ و پنیر و مخصوصا شیر ضروری است.

ویتامین C و اسیدفولیك، ویتامین E و روی برای شكل‌گیری اسپرم‌های سالم بسیار مهم است. دریافت‌نكردن مواد غذایی كافی می‌تواند روی زمان قاعدگی شما تاثیر بگذارد و حدس‌زدن زمان تخم‌گذاری را برایتان مشكل كند. اگر وزنتان زیاد است و یا چاق هستید قبل از تصمیم‌گیری برای بچه‌دار شدن، وزنتان را به حد ایده‌آل برسانید.

▪ از این چند مورد اجتناب كنید:

اگر عادت به خوردن چیپس، پفك، غذاهای آماده و گوشت‌های فرآیندشده مثل سوسیس، كالباس و سس و غذاهای چرب و شور دارید، این عادات را كنار بگذارید. به هیچ عنوان الكل مصرف نكنید. سرخود دارو نخورید و اگر سیگار می‌كشید، سیگارتان را ترك كنید. زیاد قهوه ننوشید. در صورتی كه به چای علاقه دارید، سعی كنید چای كم‌رنگ مصرف كنید. مقدار كم قهوه ممكن است ضرری نداشته باشد اما مصرف بیش از دو فنجان آن روی قدرت باروری تاثیر می‌گذارد.

اگرچه ماهی همیشه به مادران باردار و زنانی كه در دوران باروری هستند توصیه شده است، اما در نظر داشته باشید كه نوع خوب و مرغوب آن را انتخاب كنید چون بعضی از انواع ماهی‌ها حاوی جیوه زیادی است و این می‌تواند برای جنین خطرناك باشد. جیوه می‌تواند در بدن تجمع پیدا كند و حتی تا یك سال در بدن بماند. بهتر است هفته‌ای دو بار ماهی، آن هم از نوع بی‌ضرر مثل سالمون قزل‌آ‌لا و تونا استفاده كنید.

باید از مصرف گوشت ماهی فرآیند شده، دودی و نمك‌سود شده در تمام دوران بارداری و سه ماه قبل از آن خودداری كنید.

▪ از مولتی‌ویتامین استفاده كنید:

اگرچه ویتامین‌ها در همه انواع مواد غذایی یافت می‌شوند اما بسیاری از محققان توصیه می‌كنند زنانی كه می‌خواهند باردار شوند، در كنار داشتن یك رژیم غذایی سالم، باید مولتی ویتامین مصرف كنند.

اگرچه ممكن است مصرف این ویتامین‌ها با وجود مشغله‌های كاری و یا مراقبت از سایر كودكان در خانه به فراموشی سپرده شود اما دانستن این نكته كه ویتامین‌های قبل از بارداری مانند اسیدفولیك و سایر ویتامین‌ها شانس تولد نوزاد سالم را افزایش می‌دهند و از بروز بسیاری از بیماری‌ها در جنین جلوگیری می‌كنند، می‌تواند دقتمان را در دریافت این مكمل های غذایی كمی افزایش بدهد. حتی مصرف این ویتامین‌ها، شانس باروری را در زوجین بیشتر می‌كند.

به‌خاطر داشته باشید كه بهتر است این ویتامین‌ها با مشورت پزشك مصرف شوند. پس حتما قبل از اقدام به باردارشدن،‌ نزد پزشك بروید و از توصیه‌های او بهره‌مند شوید.

▪ حداقل ۴۰۰ میكروگرم اسید فولیك مصرف كنید:

با مراجعه به پزشك و توضیح اینكه قصد بچه‌دار شدن دارید، حتما این دارو را برایتان تجویز می‌كند. این ویتامین خطر نقایص لوله‌های عصبی را كه به بروز بیماری اسپانیا بیفیدا منجر می‌شود، در جنین كاهش می‌دهد. حتی موجب می‌شود كه احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی، سكته، سرطان و دیابت در كودك بسیار كمتر شود.

براساس تحقیقات دانشمندان آمریكایی، همه زنان در دوره بارداری باید این ویتامین را مصرف كنند. در صورتی كه در خانواده شما كودكی با نقایص عصبی به‌دنیا آمده باشد یا دچار صرع و سایر مشكلات عصبی باشد، پزشك حتما توصیه می‌كند تا از این ویتامین بیشتر مصرف كنید.

بهتر است رژیم غذایی خود را طوری انتخاب كنید كه در آن غذاهای حاوی فولات مانند سبزی‌های برگ‌سبز مثل اسفناج، مركبات، خشكبار و گردو و حبوبات زیاد داشته باشد. غلات و نان را هم حتما در رژیم خود بگنجانید. سعی كنید سبزی‌ها را بدون آب و یا با بخار بپزید تا ویتامین‌های آن حفظ شود.‌

● آمادگی روحی قبل از بارداری

▪ قبل از تصمیم‌گیری برای بچه‌دار‌شدن، باید ازنظر روحی هم آماده شوید، یعنی شرایط روحی و روانی خود را طوری تغییر دهید كه پذیرای یك نوزاد تازه باشید و به خوبی بتوانید از او مراقبت كنید. قبل از تصمیم‌گیری، به همه ابعاد بیندیشید. اینكه آیا می‌توانید علاوه بر همسر، از كس دیگر مانند مادر و بستگان برای كمك به خود یاری بجویید.

▪ اگر شاغل هستید، مرخصی‌های خود را طوری طرح‌ریزی كنید تا آنها بعد از زایمان باشد و شما بتوانید بهتر از فرزند تازه متولد شده و خودتان مراقبت كنید.

▪ تحرك داشته باشید و ورزش كنید: وزن خود را قبل از بارداری به حد تعادل برسانید. روزانه حداقل نیم‌ساعت ورزش كنید. پیاده‌روی بهترین و كم‌هزینه‌ترین ورزش برای دوران قبل از بارداری و حتی دوران بارداری است. با رعایت رژیم غذایی متعادل و انجام فعالیت‌های ورزشی، بارداری سالمی خواهید داشت.

▪ اضافه وزن و چاقی موجب می‌شود تا بارداری با عوارض زیاد و زایمانی سخت داشته باشید و این طبعا روی جنین و سلامت او نیز تاثیر‌گذار است. به‌خاطر داشته باشید كه احتمال تولد نوزادی با وزن كم هنگام تولد و حتی زایمان زودرس در زنان چاق بیشتر از سایر زنان است. به محض اینكه تصمیم گرفتید باردار شوید، یك برنامه منظم برای تغذیه و فعالیت خود درنظر بگیرید. لازم نیست برای باردارشدن و داشتن بدنی سالم، زیاد غذا بخورید.

▪ تنها خوردن غذاهای كم‌چرب كه سرشار از فیبر، سبزی‌ و میوه‌ است تمامی مواد غذایی لازم را به بدن در حال شكل‌گیری جنین شما می‌رساند. اگر دچار اضافه وزن هستید كافی است تنها چیزی كمتر از یك كیلوگرم در هفته كم كنید. كاهش وزن به‌صورت سریع و رژیم گرفتن ناگهانی قبل از بارداری موجب تهی‌شدن بدن از مواد مغذی و ویتامین‌ها می‌شود و شما را دچار خستگی كرده و روش خوبی برای شروع یك بارداری نیست.

‌مژگان كریمی