سلامت مهم‌ترین «سین» هفت‌سین

در دید و بازدیدهای ایام عید، مصرف انواع خوراکی‌ها و به ویژه تنقلات مرسوم است. انواع مغزها از قبیل پسته، بادام، فندق، تخمه، بادام‌زمینی و بادام هندی از تنقلاتی هستند که از زمان‌های …

در دید و بازدیدهای ایام عید، مصرف انواع خوراکی‌ها و به ویژه تنقلات مرسوم است. انواع مغزها از قبیل پسته، بادام، فندق، تخمه، بادام‌زمینی و بادام هندی از تنقلاتی هستند که از زمان‌های قدیم استفاده از آنها در میهمانی‌ها شایع بوده و هنوز هم رایج است. یکی از این تنقلات، آجیل است که در زیر به توضیح آن می‌پردازیم.‏

مغز ها یا آجیل

‏«مغزها» که اصطلاحاً آنها را «آجیل» می‌نامند، مواد غذایی مفیدی هستند که حاوی مواد مغذی ضروری برای سلامت انسان است و می‌تواند قسمتی از نیازهای تغذیه‌ای افراد را برآورده کند. ‏

مغزها از منابع غنی پروتئین گیاهی هستند. چنانچه مغزها را با یکی دیگر از پروتئین‌های گیاهی مانند حبوب یا غلات مصرف کنیم، پروتئین آنها کامل می‌شود و از ارزش تغدیه‌ای ‌بالایی برخوردار خواهند شد؛ مثلاً استفاده از آجیل با گندم یا نخود بو داده موجب افزایش کیفیت پروتئین آنها می‌شود.

انواع مغزها از منابع خوب ویتامین‌های گروه ‏B‏ محسوب می‌شوند و با مصرف آنها می‌توانیم قسمتی از نیازهای خود را به این دسته از ویتامین‌ها برآورده سازیم. ویتامین‌های گروه ‏B‏ در فعالیت و سلامت سیستم عصبی و نیز در سلامت، طراوت و شادابی پوست موثر است.

مغزها حاوی مقادیر مناسبی «روی» هستند. «روی» از املاحی است که در رشد کودکان و نوجوانان، افزایش قدرت ایمنی بدن و سلامت و شادابی پوست، موها و ناخن‌ها تاثیر مهمی‌ دارد.

ماده معدنی دیگری که در مغزها به میزان مناسب وجود دارد «آهن» است. آهن از املاحی است که در تنفس سلولی دخالت دارد و در کمبود آن، اکسیژن به میزان کافی به سلول‌ها نمی‌رسد. این ماده مغذی همچنین در خون‌سازی موثر است و چنان چه به میزان کافی در غذا موجود نباشد، شخص دچار کم‌خونی خواهد شد. ضمنا آهن در قدرت ایمنی موثر است و کمبود آن موجب آسیب‌پذیری در برابر بیماری‌ها می‌شود. ‏

لازم به ذکر است که جذب آهن موجود در مغزها (آهن گیاهی) کمتر از جذب آهن موجود در منابع حیوانی ( شامل انواع گوشت، تخم مرغ و جگر و قلوه) است، بنابراین چنان چه انواع آجیل همراه یک منبع غنی ویتامین ‏C‏ مانند مرکبات استفاده شود، جذب آهن موجود در آن افزایش می‌یابد. به این ترتیب مصرف آجیل برای انسان مفید است (البته میزان آهن آن از گوشت بسیار کمتر است).

حال این سؤال پیش می‌آید که آیا ما می‌توانیم در ایام نوروز به هر میزانی که تمایل داریم آجیل میل کنیم؟

مغزها چنان چه به طور صحیح مورد استفاده قرار نگیرند، می‌توانند به سلامت شخص لطمه بزنند.

با آنکه چربی موجود در مغزها جز چربی‌های مفید است، ولی افراط در مصرف آن باعث چاقی می‌شود. هم چنین باعث کور شدن اشتها و احساس سیری و مانع مصرف غذای اصلی به میزان کافی می‌شود. هم چنین چنان چه آجیل حاوی نمک باشد مصرف آن به سلامت انسان لطمه می‌زند و موجب افزایش فشار خون و اختلالات قلبی- عروقی می‌شود. ‏

افراط در مصرف آجیل به علت دارا بودن چربی زیاد، می‌تواند موجب اختلالات گوارشی و احساس سنگینی در دستگاه گوارش نیز شود. هم چنین مصرف مقدار زیاد آجیل در بعضی افراد باعث ایجاد جوش در پوست می‌شود. پس چنان چه مواد غذایی به طور صحیح مورد استفاده قرار نگیرند یا در مصرف آنها رعایت اعتدال نشود، می‌توانند موجب بروز اختلالات مختلف در انسان شوند.

میوه‌ها

یکی دیگر از مواد غذایی که مصرف آن در ایام نوروز متداول است، میوه است. در میهمانی‌ها و دید و بازدیدهای عید، مصرف میوه به خصوص انواع مرکبات (پرتقال، نارنگی، لیموشیرین، گریپ فروت) رواج زیادی دارد. خوشبختانه میوه‌های زمستانی مانند مرکبات و کیوی از منابع غنی ویتامین ‏C‏ محسوب می‌شوند. ویتامین ‏C‏ در افزایش قدرت ایمنی بدن و ترمیم زخم‌ها موثر است، همچنین در سلامت لثه‌ها و استحکام دندان‌ها، استخوان‌ها و سلامت و شادابی پوست تاثیر دارد. بنابراین مصرف این قبیل میوه‌ها می‌تواند به حفظ سلامت انسان کمک کند. ضمنا میوه‌ها، حاوی مقداری ویتامین‌های گروه ‏B‏ نیز هستند.‏

چنانچه در ایام نوروز در خارج از خانه، مثلاً در میهمانی یا رستوران، غذا می‌خوریم باید به تمیز و بهداشتی بودن آن اطمینان کامل داشته باشیم. در غیر این صورت بهتر است از مصرف سبزی و سالاد در خارج از خانه پرهیز کنیم.‏

برلیانت بزرگمهر

مشاور تغذیه و رژیم درمانی