تحصیلکردگان زیر تیغ بیکاری

دولت یازدهم همزمان با آغاز به کار خود, نسبت به یکی از مهم ترین معضلات اقتصادی اجتماعی پیش روی خود یعنی شاخص بیکاری آگاهی داشت, معضلی که این روزها مردان دولت یازدهم از رییس گرفته تا وزیر نسبت به آن هشدار داده و از آن به عنوان بحران بزرگی پیش روی کشور یاد کرده اند

دولت یازدهم همزمان با آغاز به کار خود، نسبت به یکی از مهم‌ترین معضلات اقتصادی- اجتماعی پیش روی خود یعنی شاخص بیکاری آگاهی داشت، معضلی که این روزها مردان دولت یازدهم از رییس گرفته تا وزیر نسبت به آن هشدار داده و از آن به عنوان بحران بزرگی پیش روی کشور یاد کرده‌اند.

ابعاد این بحران زمانی حایز اهمیت‌تر می‌شود که دامنه نرخ بیکاری در میان قشر تحصیلکرده و جامعه فارغ‌التحصیلان رو به افزایش می‌گذارد، جامعه‌یی که طبق اظهارات وزیر کار، در حال حاضر چیزی در حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر از آن بیکار هستند که این تعداد حدودا ۴۳ درصد فارغ‌التحصیلان دانشگاهی را شامل می‌شود. اما این نگرانی تنها به وزیر کار محدود نشده تا آنجا که رییس‌جمهور نیز طی اظهاراتی ضمن ابراز نگرانی خود از پدیده بیکاری جوانان تحصیلکرده، عنوان کرده؛ تا زمانی که مشکل بیکاری در کشور حل و فصل نشود، هیچ یک از تصمیمات فرهنگی امکان تحقق نخواهد داشت.

در حالی که دولت نهم و دهم همواره از اشتغالزایی و کاهش نرخ بیکاری به عنوان یکی از مهم‌ترین اولویت‌های اقتصادی خود یاد کرده و آن را در لابه‌لای شعارهای مختلف خود می‌گنجاند، اقتصادی را تحویل دولتمردان یازدهم داد که با انواع معضلات به ویژه در حوزه بیکاری روبه‌رو بود. طبق آخرین گزارش مرکز آمار، نرخ بیکاری سال ۹۱ برابر با ۲/۱۲ درصد اعلام شد، نرخی که با اعداد هدفگذاری شده در قالب برنامه پنجم و وعده‌های داده شده از سوی دولت فاصله داشت. به هر حال اگر معیار را برمبنای همان نرخ بیکاری ۲/۱۲ درصدی اعلام شده از سوی مرکز آمار قرار دهیم، باید عنوان کرد که دولت جدید با تحویل گرفتن مدیریت کشور، راه بس دشواری تنها در همین حوزه پیش رو دارد، موضوعی که اخیرا بار دیگر از سوی رییس‌جمهور و وزیر کار با تاکید بر بیکاری قشر تحصیلکرده و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی به آن اشاره شده است.

حسن روحانی در ماه‌های اخیر و در خلال اعلام برنامه‌های خود، بارها و بارها بر لزوم تدوین یک برنامه دقیق و عملیاتی برای پایان دادن به بیکاری قشر تحصیلکرده تاکید کرده بود، رویکردی که بار دیگر مورد تاکید وی قرار گرفته است. طی روزهای اخیر، رییس‌جمهور ضمن آنکه از بیکاری جوانان به عنوان یک معضل داخلی یاد کرده است، متذکر شده که امروز باید توجه به آموزش و پرورش و مدارس را در وهله اول و رسیدگی به وضعیت بیکاری کشور را در مرحله دوم از اولویت‌های کاری درباره تدوین سند مهندسی فرهنگی کشور قرار دهیم. به اعتقاد روحانی؛ تا زمانی که مشکل بیکاری در کشور حل و فصل نشود، هیچ یک از تصمیمات فرهنگی امکان تحقق نخواهد داشت و این در حالی است که ما در کشور با پدیده بیکاری جوانان تحصیلکرده نیز روبه‌رو هستیم.

● بیکاری ۴۳ درصد فارغ‌التحصیلان دانشگاهی

بدون شک امروز وضعیت بیکاری، در راس دغدغه‌های دولت به ویژه مسوولان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی قرار گرفته است. اظهارات اخیر علی ربیعی نیز به نوبه خود دال بر همین امر است. وی با اذعان به اینکه هم‌اکنون با بحران بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی روبه‌رو هستیم، آخرین نرخ بیکاری این گروه در کشور را ۴۳ درصد اعلام کرده است. براین اساس از حدود سه میلیون نفر بیکار اعلام شده در پایان سال ۹۱، چیزی حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر آنها را جوانان فارغ‌التحصیل دانشگاهی تشکیل می‌دهند.

البته پیش از این در مهر ماه سال گذشته، «عبدالرضا شیخ الاسلامی»، وزیر کار دولت دهم، طی اظهاراتی نرخ بیکاری در میان فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و دارندگان مدارک دانشگاهی را ۲۰ درصد اعلام کرده بود. البته وی در اظهارات خود توپ را به زمین نظام آموزشی انداخته و گفته بود؛ این نرخ بیکاری در میان فارغ‌التحصیلان به علت ضعف نظام آموزشی کشور است که محفوظات را به مهارت تبدیل نکرده است. در آن زمان نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان چیزی حدود یک میلیون نفر اعلام شده بود. اما علی ربیعی، وزیر کار دولت یازدهم در جریان گفته‌های اخیر خود، بر لزوم نهادینه شدن کارآفرینی در جامعه تاکید و تصریح کرد: سواد با تحصیل متفاوت است و معتقدم سواد جامع‌تر است؛ تا زمانی که زندگی و جامعه با ارز گره بخورد، خلاقیت و کارآفرینی ایجاد نمی‌شود و باید این دو مقوله را از یکدیگر جدا کنیم تا بتوان کارآفرینی را نهادینه کرد.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با تاکید بر ضرورت تغییر نگرش‌ها به کار و عناوین آن گفت: عده‌یی، برخی مشاغل را زشت می‌دانند و می‌خواهند در شغل‌هایی قرار بگیرند که عناوین آنها خوب باشد در صورتی که هدف ما ارزش گذاشتن به مشاغل و فرهنگ‌سازی کارآفرینی است.

وی اضافه کرد: کارگر به کسی گفته می‌شود که در مسیر اشتغال قرار می‌گیرد و در بخش‌های مختلف ارزش و شأن والایی در جامعه دارد که براین اساس باید به او احترام گذاشت.

به اعتقاد ربیعی، پول پاشیدن روی زمین خلاقیت نیست. فرهنگ جامعه باید به سمتی برود که نوآور و خلاق باشد و کارآفرین در آن مورد احترام و شایسته شمرده شود. وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در ادامه به تشکیل جلسه شورایعالی اشتغال دولت یازدهم اشاره و خاطرنشان کرد: در این جلسه گزارشی از مرکز آمار ایران ارائه و سیاست‌های اشتغال کشور مرور شد. در این جلسه مقرر شد تا در جلسه آینده شورا، سیاست‌های اشتغال تهیه و تدوین و اهداف این بخش اجرایی شود.

طبق آمارهای موجود در فاصله سال‌های ۸۴ تا ۹۱ از مجموع ۶/۲ تا ۳ میلیون بیکار کشور، ۷/۱ تا حدود ۲/۲ میلیون نفر در سنین ۱۵ تا ۲۹ سال قرار داشته‌اند. به عبارت دیگر، کشور در ۸ سال گذشته در پیک تقاضای کارجویان برای کار قرار داشته که با تداوم تقاضا برای ورود به بازار کار، پیش بینی می‌شود این روند تداوم خواهد یافت.