عربستان معادلات بازی عراق را به هم می ریزد

سعود الفیصل در پاسخ به این که آیا کسی از ایران نیز برای نشست پیشنهادی ملک عبدالله شرکت می کند یا خیر, گفت «از هیچ کشور غیر عربی برای شرکت در این نشست, دعوت نخواهد شد »

سعود الفیصل در پاسخ به این که آیا کسی از ایران نیز برای نشست پیشنهادی ملک عبدالله شرکت می‌کند یا خیر، گفت: «از هیچ کشور غیر عربی برای شرکت در این نشست، دعوت نخواهد شد.»

روز یک‌شنبه در عراق اتفاق عجیبی افتاد. اتفاقی که اگر آن را کنار دیگر تحولات منطقه‌ای و بحران‌های سیاسی عراق بگذاریم، می‌تواند نتایج شگفتی به ما بدهد. البته آن چه بیش از این شگفتی اهمیت دارد، هشداری است که اسکلت عراق را به طور کامل می‌لرزاند و در این جا است که باید گفت، اگر دولت عراق نهایتا تا چند روز دیگر تشکیل نشود، معلوم نیست چه آینده سیاهی در انتظار عراق خواهد بود.

روز شنبه ملک عبدالله، پادشاه عربستان سعودی از جریان‌های سیاسی عراق خواست که همگی به ریاض بیایند و تکلیف دولت آینده عراق را روشن کنند. این در حالی است که چند روز قبل از آن مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق پیشنهاد مشابهی را به رهبران غیر کرد عراقی داده بود که میهمان او در اربیل باشند که به دلیل شروط نوری مالکی این نشست که قرار بود سه‌شنبه هفته گذشته برگزار شود روز به روز به تعویق افتاد. اما مسعود بارزانی از تلاش‌های خود ناامید نشد و دائما رایزنی می‌کرد که هر چه سریع‌تر این نشست برگزار شود. در چنین وضعیتی پیشنهاد پادشاه عربستان مطرح شد که طبیعی بود با دلخوری کردها مواجه شود که شد. کردها رسما اعلام کردند که این دعوت تمام تلاش‌ها را بر باد می‌دهد و مضافا بر آن موضوع تشکیل دولت را از حدود مرزهای داخلی به خارج می‌کشاند. ائتلاف دولت قانون به ریاست نوری مالکی نیز مخالفت خود را با پیشنهاد پادشاه عربستان اعلام کرد. اما در مقابل العراقیه از آن استقبال کرد و عمده رهبران سنی آن اعلام آمادگی کردند که در کنفرانس ریاض شرکت کنند. جریان صدر نیز این دعوت را حرکتی مثبت تلقی کرد و گفت که نباید این گونه برداشت شود که چنین دعوتی دخالت در امور داخلی عراق است. مجلس اعلای اسلامی عراق نیز از این پیشنهاد استقبال کرد و عادل عبدالمهدی در بیانیه‌ای از این اقدام پادشاه عربستان تجلیل کرد.

اما این فقط یک بعد از دعوت پادشاه عربستان است. از روز شنبه تا روز دوشنبه دو اتفاق هم‌زمان رخ داد. اتفاق نخست، انفجارهای خونین در بغداد و گروگانگیری در کلیسای مسیحیان بغداد بود که به مرگ دست کم ۳۷ تن انجامید و ۵۶ تن دیگر را زخمی کرد. این حادثه ناقوس مرگ را در عراق مجددا به صدا در آورد. البته به نظر می‌رسد غیر از این که به دولتمردان عراقی هشدار می‌دهد که اگر بیش از این دیر بجنبند دیو تروریسم مجددا بیدار می‌شود و عراقی که اکنون کلی به خصوص در زمینه خدمات‌رسانی عقب است از این هم عقب‌تر خواهد رفت هشدار دیگری نیز در خود نهفته دارد. اگر اکنون در امور داخلی عراق ادعا می‌شود که کشورهای همسایه دخالت دارند، با این اتفاق و احتمالا اتفاقات مشابهی که می‌تواند در همین راستا در روزهای آینده رخ دهد، این گونه استنباط می‌شود که تلاش‌هایی وجود دارد که بازیگران تازه‌ای برای عراق تعریف شوند. بازیگرانی که این بار عربی هستند و در راس آنها عربستان سعودی ایستاده است.

اتفاق دوم، اظهارات سعود الفیصل، وزیر امور خارجه عربستان سعودی بود. روز دوشنبه سعود الفیصل، وزیر امور خارجه عراق با شرکت در یک کنفرانس خبری به تشریح جزئیات پیشنهاد پادشاه عربستان پرداخت و گفت: «اگر در ریاض ثابت شود که مالکی مورد حمایت همگان است ما نیز از نخست‌وزیری او حمایت می‌کنیم.»

اما ظاهرا این صحبت بیشتر جنبه تعارف داشت تا حقیقت. چرا که سعود الفیصل در پاسخ به این پرسش که برخی جریان‌های سیاسی عراق از جمله برخی از اعضای ائتلاف العراقیه از عربستان خواسته‌اند که نماینده‌ای از ایران نیز در نشست پیشنهادی ملک عبدالله شرکت کند، آیا شما از ایران کسی را دعوت می کنید، گفت: «از هیچ کشور غیر عربی برای شرکت در این نشست، دعوت نخواهد شد.»

اظهارات فیصل به خوبی نشان می‌دهد که عربستان به دنبال بازی تازه‌ای در عراق است. بازی‌‌ای که در رقابت با ایران حذف تهران از این معادله مد نظر است. به اعتقاد عربستانی‌ها از آن جا که مجلس اعلای اسلامی عراق و جریان صدر دو تشکل مهم شیعی از پیشنهاد پادشاه عربستان استقبال کرده‌اند و از سویی با توجه به این که این دو تشکل به خصوص مجلس اعلا به ائتلاف العراقیه نزدیک شده‌اند، می‌توان جریانی تشکیل داد که در برابر نوری مالکی بایستد و در نهایت لباس نخست‌وزیری را از تن او در بیاورد.

عربستانی‌ها معتقدند ایران قصد دارد، مهره‌های عربستان سعودی را از دولت آینده عراق حفظ کند، در مقابل این تلاش چرا نباید آنها دولتی تشکیل دهند که مهره‌های صرفا ایرانی حضور نداشته باشند. عربستان می‌خواهد برای این که ایران را زیاد هم خشمگین نکند دولتی تشکیل دهد که حداقل مهره‌های مشترک ایران و عربستان حضور داشته باشند. از این رو در برابر دولت مالکی از دولتی به ریاست عادل عبدالمهدی و ریاست جمهوری ایاد علاوی و ریاست پارلمان کردها حمایت می‌کند.

روابط مالکی با عربستان به هیچ وجه حسنه نیست حتی گفته می‌شود تحت فشار ایران وی سفر خود به ریاض و دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس را نیز لغو کرده است.

عربستان ابزارهای فشار خود را نیز به رخ کشیده، ابزارهایی که در گذشته نیز استفاده می‌شده، حمایت غیر مستقیم از جریان‌های سنی مخرب برای فشار به دولت مرکزی برای کسب امتیاز به نفع سنی‌ها.

با توجه با این شرایط می‌توان گفت، بازی تازه‌ای در عربستان شکل گرفته که با توجه به خشونتی که علیه مسیحیان به وجود آمده می‌تواند سازمان ملل را به بهانه حقوق بشر به نفع مسیحیان و به دنبال آن به نفع جریان مخالف مالکی وارد میدان کند.

نویسنده: سیدعلی - موسوی خلخالی

منبع: سایت - دیپلماسی ایرانی - تاریخ شمسی نشر ۱۰/۸/۱۳۸۹