آخرین شماره از بیستمین سال جهان کتاب منتشر شد

روابط عمومی

در ابتدای این شماره، مقاله‌ای می‌خوانیم با عنوان «وقتی کتاب‌ها لباس پلوخوری به تن می‌کنند!» با ترجمة یاسمن مَـنو که گزارشی است از حال و هوای کتابفروشی‌های فرانسه در روزهای پایانی سال میلادی و آغاز سال نو برای جذب مشتری بیشتر و فروش بالاتر و سود افزون‌تر. انواع ابتکارها، برنامه‌ریزی‌های گوناگون و تدبیرهای مختلف ناشران و کتابفروشان فرانسوی در این نوشته شرح داده شده است.

«درس املاء» عنوان نامة دیگری از پراگ است به قلم پرویز دوائی. روایت دلپذیری است از ساعتی همنشینی نویسنده با دوست برازنده‌ای از اهل آن دیار و آموختن املاء نام او به خط فارسی. در میان نوشتن هر حرف، سخن‌ها به میان می‌آید، با گذری به تهران سال‌های دهة 1320 و خاطرات کودکی و تحصیل در «مدرسة ادب» در خیابان پشت مدرسة سپهسالار... .

در ادامه، کامیار عابدی مقاله‌ای دارد با عنوان «اسماعیل شاهرودی: شاعر نیمایی» به مناسبت نودمین زادروز شاعر. این نوشته مروری دارد بر زندگی و آثار شاهرودی و همچنین تحلیلی از شعرهای وی به دست می‌دهد و نمونه‌هایی از آراء او دربارة شعر را بازگو می‌کند.

«میلان کوندرا: در جست‌وجوی شوخی» نقدی است بر آخرین رمان این نویسندة هشتاد و شش سالة چک، جشنوارة پوچی [که در ایران با نام جشن بی‌معنایی ترجمه و منتشر شده است] نوشتة پُل ویلسن و ترجمة گلی امامی. در این مقاله ضمن مرور اجمالیِ رمان‌های مطرح کوندرا و ارزش‌های ادبی آن‌ها، اثر اخیر او موشکافانه بررسی می‌شود: «با وجود سَبُکی مستتر در عنوان کتاب، جشنوارة پوچی از عجیب‌ترین و غمبارترین ترکیباتی است که کوندرا تاکنون نوشته.  کتاب که فقط اندکی بیش از صد صفحه است، به دشواری می‌تواند رمان تلقی شود. با وجود این، همچنان سعی می‌کند به گونه‌ای رفتار کند که گویی رمان است: سرشار از شخصیت‌هایی که به‌ناچار درست شخصیت‌سازی نشده‌اند؛ پی‌رنگ‌های بالقوه‌ای که مطرح می‌شوند و بعد سردستی رها می‌شوند؛ و قولِ تم‌هایی که داده می‌شوند و سپس ترک می‌شوند...»

«کامو از دید و زبان ایریس رادیش» نقدی است از احمد سمیعی (گیلانی) بر کتاب کامو: آرمان سادگی (نوشتة رادیش و ترجمة مهشید میرمعزّی).

فرّخ امیرفریار نگاهی دارد به کتاب در حال و هوای جوانی (یادداشت‌های روزانة شاهرخ مسکوب) که در لندن به چاپ رسیده است. او در مقالة خود با عنوان «خوشه‌های خشم و عاطفه!» می‌نویسد: « مسکوب شخص حساس و عصبی‌ای است، خودش هم به آن مُقر است، اما این یادداشت‌ها علی‌رغم غیرسیاسی بودنشان مینیاتوری از طرز فکر روشنفکران آن زمان است که همه چیز از نظرشان سیاه بود. حتی وقتی که با بورسی 8 ماهه به سفر اروپا می‌رود باز غُر می‌زند و چندان اظهار رضایت نمی‌کند. آیا در چنین دیدگاه‌هایی نمی‌توان ریشه‌هایی از رشد و نمو گرایش به انقلاب دید که شاید بعدها افرادی چون خود مسکوب را هم مبهوت کرد![...] امّا یادداشت‌های او دربارة این مسائل بخش کوچکی از کتاب را شامل می‌شود. بخش عمدة کتاب شرح ماجراهای عاطفی و دلدادگی‌‌های اوست که اتفاقاً این‌ها هم خیلی خوب روحیة او را نشان می‌دهد که رفتارش در این زمینه در نیمه‌راه عمر شبیه نوجوانان و جوانان است!»

در ادامه، مقالة «خشونت» از معصومه علی‌اکبری به بررسی کتاب خشونت و اندیشه‌هایی دربارة سیاست و انقلاب (نوشتة هانا آرنت و ترجمة عزت‌الله فولادوند) اختصاص دارد. مجید رُهبانی در نوشته‌ای با عنوان «تکاپوی دشوار در مسیر ناهموار» کتاب هنر دیپلماسی و روزنامه‌نگاری تخصصی (به کوشش مریم مهدوی اصل) را بررسی کرده است. کتاب از جمله درنگی دارد بر سیر پرماجرای پروندة هسته‌ای ایران، چگونگی پدید آمدن بحران، و مذاکرات دیپلماتیک اخیر از زبان برخی از دست‌درکاران پرونده و کارشناسان حقوق بین‌الملل و روابط بین‌الملل.

محمدرحیم اخوّت در مقاله‌ای با عنوان «معنای زندگی» به نقد رمان ناتور بی‌تاج و تخت (نوشتة زهرا نصر) پرداخته است.

کتاب بود و نمود سخن (تألیف احمد کریمی حکاک) را عبدالرسول شاکری و رمان دفتر بزرگ (نوشتة آگوتا کریستوف، ترجمة اصغر نوری) را احسان عابدی معرفی کرده‌اند. همچنین چند کتاب دربارة تاریخ، جغرافیا، ادبیات و مشاهیر گیلان به کوتاهی معرفی شده‌اند که همگی را نشر ایلیا در رشت منتشر ساخته است. مجموعة «مشاهیر کتاب‌شناسی معاصر ایران» و «مشاهیر نشر کتاب ایران» نیز به اجمال معرفی شده‌اند.

«جاسوسی که مرا می‌خواست» عنوان نوشته‌ای است از جان لوکاره به ترجمة سعید پزشک که حکایت ساخته شدن فیلمی سینمایی از اثر معروف لوکاره را باز می‌گوید: فیلم «جاسوسی که از سردسیر آمد» با بازی ریچارد برتُن و کارگردانی مارتین ریت. این نوشته حکایتی طنز‌آمیز و خواندنی دارد از چگونگی تولید فیلم از یک رمان مطرح جاسوسی، در فضای دوران جنگ سرد [این رمان به همین نام و با ترجمة فرزاد فربُد امسال به چاپ سوم رسید]. کشاکش‌های کارگردان فیلم که روشنفکری چپ‌گرا و منتقد وضع موجود است با بازیگری سرشناس و پرآوازه و لحظات بحرانی و دشوار همکاری آن دو از جمله بخش‌های خواندنی این نوشته است.

«طنز تلخ» نوشتة ماکس فریش و ترجمة قاسم نورمحمدی داستان کوتاهی است که به وقایعی در نیمة قرن بیستم اشاره دارد. مترجم در معرفی این اثر نوشته است: «با پيروزی نيروهای متفقين بر آلمان فاشيستی و ورود ارتش سرخ به پراگ، بِنِش، سياستمدار نامدار چک و اسلواکی، که  قبل از جنگ نيز رئيس جمهوری آن کشور بود، در رأس دولتی ائتلافی قرار گرفت که همة نيروهای مقاومت ضدفاشيستی از جمله حزب کمونيست چک و اسلواکی را در بر می‌گرفت. اما از همان ابتدا ترکيب شکنندة اين ائتلاف برای همگان محسوس بود... ماکس فريش که حوادث چک و اسلواکی را به‌دقت دنبال می‌کرد و در آغاز سال 1948 مدتی هم در پراگ به سر برده بود... درصدد برآمد که به اين رويداد  پاسخی ادبی دهد. در ابتدا نوشتة کوتاه «طنز تلخ» را  نوشت و چند سال بعد اين نوشته دستمايه‌ای شد برای نگارش نمايشنامة «بيدرمن و آتش‌افروزان». این نمايشنامه همچنين تمثيلی است برای آلمان فاشيستی و روی کار آمدن آدولف هيتلر...»

پنجمین قسمتِ «نام‌های آثار ادبی از کجا آمده‌اند؟» نوشتة گری دکستر، ترجمة پرتو شریعتمداری به سرمنشاء نام‌‌های سه اثر مشهور می‌پردازد: 1984/ جورج اوروِل؛ اتاق/ هارولد پینتِر؛ در جست‌وجوی زمان از دست ‌رفته/ مارسل پروست.

چهارمین قسمتِ «کتاب‌های پرفروش» از فرّخ امیرفریار به بررسی مجموع شمارگان ده رمان و مجموعه داستان فریبا وفی اختصاص دارد.

زري نعيمي در «هزار و يك داستان» این شماره، اين كتاب‌ها را نقد و بررسي كرده است: از اعماق/ یاسمن شکرگزار؛ آسمان ارغوانی بود/ ناصر یوسفی؛ آمین می‌آورم/ امیر خداوردی؛ ترکش لغزنده/ آیت دولتشاهی؛ زنگ هفتم/ محمدمنصور هاشمی.

سايه اقتصادي‌نيا «وقت شعر» را به آخرین قسمتِ «حیات شعر امروز فارسی در ایالات متحدة امریکا» اختصاص داده است. این قسمت به دو شاعر فقید ایرانی و نمونه‌هایی از سروده‌هایشان اختصاص دارد: منصور خاکسار و فرامرز سلیمانی.

            در بخش «معرفي كوتاه»، شش كتاب به اجمال بررسي شده‌ است: تحقیق در مجالس تفسیری فضل بن محب نیشابوری و ابیات فارسی او/ به کوشش محمد افشین‌وفایی و جواد بشری؛ تنبیه‌النائمین: نمودی از گفت‌وگوها و مناظرات ازلیان و بهائیان/ عزّیه خانم نوری، به کوشش سیّد مقداد نبوی؛ سال‌های نفرین شده: یادداشت‌های تبعید به دِیر زور 1914 تا 1919م/ یرواند اوتیان، ترجمة روبرت صافاریان؛ نهضت میهن‌پرستان ارسبارن/ بهزاد مرادخانی؛ کلید/ جفری آرچر، ترجمة لیلا میرزای شیرازی؛ دنیای شیرین بچه‌داری/ ورنس پرنو، ترجمة لی‌لا سازگار. 

فرخ اميرفريار در «تازه‌هاي بازار كتاب» به معرفي كتاب‌هاي تازه انتشار يافته پرداخته است.

نوشته‌ای از نصرالله کسرائیان در شمارة گذشتة جهان‌کتاب (با عنوان «موقعی که از ایرانی بودن خودم خجالت کشیدم...») چندین بازتاب‌ داشته است. در این شماره یادداشت‌های سه صاحب‌نظر در این باره را می‌خوانیم: علی‌اکبر قزوینی، محمدعلی مرادی و مهدی جامی.

پایان‌بخش واپسین شمارة سال بیستم جهان‌کتاب، «کافه کلّه قند» به قلم فاضل ترکمن است که این بار برخی از  نویسندگان و ناشران را دستمایة طنز خود ساخته است.