اعلامیه دوستدار غیبی

۱۷ خرداد ۱۲۸۵
خیلی از مشروطه طلبان، مشروطه طلبی را نه از روی آگاهی و آزادیخواهی بلكه به این خاطر حمایت كردند كه دیگر منافع خود را در حكومت استبدادی در خطر می دیدند و یا ادامه …

۱۷ خرداد ۱۲۸۵

خیلی از مشروطه طلبان، مشروطه طلبی را نه از روی آگاهی و آزادیخواهی بلكه به این خاطر حمایت كردند كه دیگر منافع خود را در حكومت استبدادی در خطر می دیدند و یا ادامه حكومت قبلی را با منافع خود در تضاد می دیدند. شاید یكی از این افراد مشیرالدوله اولین صدراعظم ایران بعد از مشروطه باشد. مشیرالدوله كه وزیر خارجه عین الدوله بود بعد از جریان زیر به شدت از عین الدوله كینه به دل گرفت، تا جایی كه به گفته ابراهیم صفایی مبلغ ده هزار تومان برای كمك به آقایان و مخالفان عین الدوله توسط مشیرالملك برای سیدعبدالله بهبهانی فرستاد. واقعه چنین بود كه: در صفر ۱۳۲۴ كه پرنس ارفع الدوله سفیر ایران در عثمانی به تهران احضار شد، شاه و عین الدوله با هدف اینكه مقداری از ثروت پرنس را كه از رشوه های روسیه و عثمانی به دست آورده بود از او بگیرند وی را به تهران فراخواندند. پرنس ارفع الدوله در چنین روزی به تهران رسید. عین الدوله برای او پیغام فرستاده و وی را تهدید به عزل و بیكاری كرد. وی كه حاضر نبود سفارت در استانبول را با هیچ مقامی معاوضه كند پیشنهاد نمود یكصد هزار تومان بدهد و مقام وزارت خارجه را كه دست مشیرالدوله بود به دست آورد و یا پنجاه هزار تومان بدهد و به استانبول برگردد. عین الدوله درخواست پرنس را برای مشیرالدوله فرستاد و نظریه او را خواست و این به آن معنی بود كه اگر وزارت خارجه را می خواهی باید مبلغ یكصد هزار تومان را برای نگه داشتن این پست بدهی. او نیز با تشویق پسرانش كه به او گفته بودند: «اگر این پول را بدهی تا ارفع الدوله وزیر نشود نصف این پول را از خود ارفع كه سفیر در استانبول است خواهیم گرفت.» مشیرالدوله بالاخره این مبلغ را تهیه كرده و توسط فرزندانش مشیرالملك و موتمن الملك برای عین الدوله می فرستد. عین الدوله از روی زیركی فرزندان عین الدوله را بسیار مهربانی می كند و حتی سهم بیست هزار تومان خود از این پول را به آنها بر می گرداند. وقتی فرزندان جریان كار را برای پدر تعریف می كنند، مشیرالدوله می گوید: «او گمان اینقدر پول برای ما نداشت، حالا كه به این آسانی ۸۰ هزار تومان از ما گرفت فردا بهانه دیگری می جوید و بعد از این یك شاهی هم صاحب نخواهید بود.» به همین مناسبت كسی كه وزیر خارجه عین الدوله بود ادامه حكومت عین الدوله را به حال منافع خود مضر می دید و البته به خاطر تشویق های پسرانش كه مقداری آزادیخواهی در وجودشان بود به كمك مشروطه خواهان شتافت و برای درهم شكستن قدرت عین الدوله هزینه های بسیار كرد