جمعه, ۲۱ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 10 May, 2024
زن,ریحانه است
برخلاف تصور عموم خداوند متعال عنایات خاصهای نسبت به زن دارد. از جمله:
۱) «زن بهتر از مرد میتواند راه دل را بپیماید و راه دل زودتر از راه عقل به منزل منتهی میشود.»(۱)
«گذشته از اینکه تسبیح گفتن با تربت حسینی صلواتالله علیه فضیلت فراوانی دارد دستور آمده است که زنان با سر انگشتاننشان تسبیح بگویند زیرا این سر انگشتان در قیامت مسئول واقع خواهند شد. این یک عنایتی از سوی خداوند نسبت به زن است تا انگشت او نیز عبادت کند. البته چنین نیست که اگر مرد با سر انگشتانش تسبیح بگوید مقبول نیست ولی دستوری به آن وارد نشده است.»(۲)
۲) «خداوند متعال زن را شش سال زودتر از مرد به حضور پذیرفته است. (البته اگر آن ایامی را که زن از انجام نماز محروم است با این شش سال جبران کند مشکلی در پیش ندارد.)»(۳)
۳) «وظایف و دستورات و راهنماییهایی در ظرف سی ماه برای زن مقرر شده است «و حمله و فصاله ثلاثون شهرا». حداقل دوران حمل شش ماه و اکثر آن نه ماه میباشد و دو سال نیز این کودک در دامن مادر مشغول شیر خوردن است که روی هم سی ماه میشود» «والوالدات یرضعن اولادهن حولین کاملین». پدر تنها در تشکیل اصل نطفه ارتباط تنگاتنگی با کودک دارد اما مادر سی ماه وظیفه دارد که مراقب باشد خودش و کودک غذای حلال بخورند و همچنین از غذای روحانی تغذیه کنند به این معنا که خیال گناه و هوس را در سر نپرورانند. بنابراین مسئولیت زن در این سی ماه بیش از مرد است و هر که مسئولیتش بیشتر باشد در صورت عمل به آن توجهاش به خدا بیشتر است و هر کس توجهاش به خدا بیشتر بود و عمل کرد موفقتر است. لذا قرآن کریم در عین حال که میگوید مقدم پدر و مادر را گرامی بدارید مکرر نام مادر را میبرد.»(۴)
«در قرآن درجات مرد بیشتر از زن نیست بلکه درجات براساس تقوا و عمل صالح است. «الرجال قوامون علی النساء» مربوط به زن در مقابل شوهر است نه زن در مقابل مرد و این قیمومیتها معیار فضیلت نیست. قیم بودن زن و مرد بر محور اصول خانواده است. گاهی مرد قیم زن است و گاهی زن قیم مرد است. اطاعت فرزند چه پسر و چه دختر از ساحت مقدس پدر و مادر واجب است.»(۵)
«حضرت امیر علیهالسلام میفرمایند: زن ریحانه است این گل را نباید رها کرد این گل باید فقط به دست باغبان باشد و باغبان این گل فقط قرآن و عترت و ذات اله است. باغبان هر انسانی خداست که میفرماید: والله انبتکم من الرض نباتا.»(۶)
● اسلام و رعایت حقوق زنان
اسلام مانند هر مجموعهای همچون یک پازل است که در صورت نگاه کردن به قسمتی از آن نمیتوان اظهار نظر درستی از آن داشته باشیم. مثلاً اگر فقط به ارث بنگریم میبینیم که به زن ظلم شده است و یا اگر فقط به مسئله مهر و یا نفقه بپردازیم میگوییم که به مرد ظلم شده است. اشتباه افرادی که عدالت را در قرآن زیر سؤال میبرند و بر این عقیده هستند که حقوق زنان در قرآن رعایت نشده است، براساس این جزیی نگریهاست. حال اگر مردی مهریه و یا نفقه همسرش را نپردازد اشتباهی است که از او سر زده وگرنه قانون چنین امری را وضع نکرده است. سؤالی که در اینجا مطرح میشود این است که چه لزومی دارد ما سهم زن را در ارث از سهم مرد کمتر قرار دهیم و آنگاه این کمبود را به وسیله مهر و نفقه جبران کنیم؟
۱) «گفته میشود اسلام به موجب دلایلی مهر و نفقه را به عنوان اموری لازم در استحکام زناشویی می شناسد که الغا آن موجب تزلزل اساس خانواده میباشد. بنابراین طرح سؤال مذکور به دلیل جابهجا گرفتن علت و معلول است زیرا وضعیت خاص مهر و نفقه است که وضع خاص ارث زن را به دنبال دارد.»
۲) «گرچه درآمدها را مردها به عهده دارند اما مصرف مربوط به زنها است.»
۳) «در بسیاری از موارد ارث زن و مرد یکسان است. از جمله پدر و مادر میت که هر دو یک ششم سهم دارند و نیز اقربای مادری اعم از زن و مرد یکسان ارث میبرند. فقط برادر و خواهری که دختر و پسر هستند و در بعضی از بخشهایی که «یتقرب بالاب یا ابوین» هست آنجا تفاوت دارند. بنابراین این چنین نیست که مرد همیشه بیش از زن ارث ببرد.»
«امام صادق علیهالسلام در حدیثی میفرمایند: اسلام سربازی را از عهده زن برداشته و به علاوه مهر و نفقه را به نفع او بر مرد لازم شمرده است و در بعضی از جنایات اشتباهی که خویشاوندان جانی باید دیه بپردازند زن از پرداخت دیه و شرکت با دیگران معاف است. از این رو سهم زن در ارث کمتر از مرد شده است.
پدید آمدن مهر نتیجه تدبیر ماهرانهای است که در متن خلقت و برای تعدیل روابط زن و مرد و پیوند آنها با یکدیگر به کار رفته است. زن مظهر ناز و بینیازی و مرد مظهر نیاز و احتیاج است.
«و آتواالاالنساء صدقاتهن نحله» قرآن از مهر با نام «صدق» یاد کرده است. به این خاطر که مهر نشانه راستین بودن علاقه مرد است. کلمه «نحله» نیز بر پیشکش و هدیه بودن مهر دلالت دارد و این خود یکی از علل تعلق گرفتن نفقه به زن میباشد. برخی دلایل دیگر عبارتند از:
۱) مسئولیت طاقتفرسای تولید نسل به عهده زن است.
۲) توانایی زن در تحصیل ثروت کمتر و استهلاک ثروتش بیشتر از مرد است.
۳) زن باقی ماندن تا حدی به معنای باقی ماندن جمال و نشاط و غرور در زن است که این خود مستلزم آسایش و فراغ خاطر بیشتر است و نشاط زن برای مرد اهمیت فراوان دارد.
حضرت رسول اکرم صلیالله علیه و آله در ۱۰ سال آخر عمر مبارک خویش یعنی در دوره مدینه که دوره جنگهای اسلامی بود و زنان بی سرپرست در میان مسلمین زیاد بودند زنان متعددی اختیار کردند. اکثریت زنان پیامبر صلیالله علیه و آله بیوه و بزرگسال بودند و غالباً از شوهران سابق خود فرزندانی داشتند. تنها دوشیزهای که پیامبر با او ازدواج کردند عایشه بود. نکته مهم اینجاست که تعدد زوجات را اسلام وضع نکرده است. به دلایل بسیار تعدد زوجات وجود داشته است منتها اسلام به آن جهت داده است.
«در اصل دین مسیح نصی بر منع تعدد زوجات نیست بلکه چون حضرت مسیح(ع) مقررات تورات را تأیید کرده است و در تورات تعدد زوجات به رسمیت شناخته شده است باید بگوییم در اصل دین مسیح تعدد زوجات تجویز شده است. عللی که سبب شده است تا مردان در طول تاریخ زوجات متعدد اختیار کنند عبارتند از:
۱) شکست چند شوهری
۲) شکست اشتراک جنسی
۳) هوسرانی مرد
۴) عوامل جغرافیایی و آب و هوا و خصایص قومی
۵) عادت ماهانه و خستگی زنان از فرزند زاییدن
۶) یائسگی زنان
۷) عوامل اقتصادی (فروش فرزندان)
۸۷۸۲;) عوامل عدد و عشیره: هر قبیله به تعداد افراد بیشتر قبیلهاش افتخار میکرد.
۹) فزونی عدد زنان آماده ازدواج بر مردان آماده ازدواج.»(۱۲)
لکن عللی که اسلام تعدد زوجات را جایز میداند به گونهای دیگر است. به عنوان مثال نهمین دلیل نمیتواند دلیل محکمی باشد زیرا در صورت موجه بودن این دلیل، هر زن چینی باید چهار شوهر اختیار کند چون جمعیت مردان در چین بیشتر از زنان است. منتها اسلام در راستای جهت دادن به این مقوله شروطی را وضع کرده است که عبارتند از:
۱) رعایت عدالت
۲) عدم بیم از عدم رعایت عدالت
[حکم اسلام است که اگر بیم دارید روزه برایتان ضرردارد، روزه نگیرید یا اگر بیم دارید استعمال آب برای بدنتان زیان دارد وضو نگیرید.] آیه «فان خفتم ان لا تعدلوا فواحده...» نساء/ ۳، گویای این دو شرط میباشد.
۳) عدم نیت هوسرانی مرد
۴) داشتن امکانات مالی مرد
۵) امکانات جسمی و غریزی مرد.
اینکه چرا چند شوهری به جای چند زوجه مرسوم نشده است به طبیعت بشر برمیگردد. تاریخ نشان داده است که هیچ کدام از زن و مرد متمایل به این امر نمیباشند. مطالعات روانشناسی نیز نشان میدهد که زنان بیشتر از مردان به تک همسری مایل هستند.
«ارسطو میگوید تفاوت زن و مرد تنها از جنبه کمی نیست بلکه از جنبه کیفی هم متفاوتند نوع استعدادهای زن و مرد متفاوت است و وظایفی که قانون خلقت به عهده هر یک از آنان گذاشته و حقوقی که برای آنها خواسته در قسمتهای زیادی با هم تفاوت دارد. به عقیده ارسطو فضایل اخلاقی زن و مرد نیز در بسیاری از قسمتها متفاوت است. یک خلق و خو میتواند برای مرد فضیلت باشد ولی برای زن فضیلت نباشد.»(۱۳) برای مثال غرور برای مرد فضیلت نیست اما برای زن نسبت به مرد نامحرم فضیلت به شمار میآید.
● خاتمه
«حق همگان براساس عدل توزیع میشود نه برمبنای تساوی. پس تمام افراد بشر در برابر حق مساویاند گرچه حقوق آنان طبق اقتضای عدل متفاوت میباشد. زیرا افراد مختلف از لحاظ نبوغ و بلوغ کمال متفاوت میباشند لیکن همه آنها در برابر قانون متساویاند. بنابراین عدالت گاهی مقتضی تساوی قانون و زمانی سبب تفاوت است. البته همواره مقتضی تساوی در برابر قانون میباشد. بازگشت احکام به حقوق به این معناست که خداوند برای آن که بشر را به کمال برساند احکامی بر او واجب کرده است پس روح این احکام همان حق کمالیابی انسان است از این رو همان گونه که انسان نمی تواند آن حقوق را از خود سلب کند این احکام را نیز نمی تواند کنار بگذارد اصولاً ریشه احکام همان مصالح انسان است. به این ترتیب روح احکام را حقوق الهی و بشری تشکیل میدهد.
آنچه در انسان اصالت دارد جان اوست از این رو مایه سنجش میان دو انسان امکان رشد روحی است و اموری مانند دیه و قصاص در حیطه جسم و پیکره انسان است. در ارزشگذاری باید بهرههای روح را در نظر گرفت. تفاوتهایی که به جسم مربوطاند سبب برتری انسان به شمار نمیآیند. لذا دیه مرد با تقوا و بیتقوا یکسان است و دیه مرد تقی واتقی هم یکسان است. با این که قرآن صریحاً مرد اتقی را گرامیتر معرفی کرده است.» (۱۴)
کارشناس ارشد علوم قرآنی و حدیث
پینوشتها در دفتر روزنامه موجود است.
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران رئیس جمهور انتخابات رئیسی دولت سیزدهم مجلس شورای اسلامی دولت سید ابراهیم رئیسی انتخابات مجلس رافائل گروسی مجلس سیدابراهیم رئیسی
پلیس آتش سوزی گروگانگیری هواشناسی تهران قتل شهرداری تهران فضای مجازی سیل بارش باران آموزش و پرورش سلامت
گاز نفت هوش مصنوعی نمایشگاه نفت قیمت طلا قیمت دلار پالایش و پتروشیمی خودرو قیمت خودرو مالیات مسکن حقوق بازنشستگان
نمایشگاه کتاب کتاب نمایشگاه کتاب تهران تلویزیون سینمای ایران زندان سریال حضرت معصومه (س) محمدمهدی اسماعیلی سینما دفاع مقدس تئاتر
رژیم صهیونیستی فلسطین روسیه حماس جنگ غزه رفح حمله به رفح نوار غزه اوکراین چین مصر ولادیمیر پوتین
فوتبال استقلال رئال مادرید لیگ قهرمانان اروپا بایرن مونیخ لیگ برتر باشگاه استقلال بازی باشگاه پرسپولیس پرسپولیس ذوب آهن دورتموند
فناوری فیبرنوری ناسا اپل ایلان ماسک آب سامسونگ گوگل پارک فناوری پردیس
تخم مرغ آسم روغن زیتون هندوانه بیماران خاص کبد چرب ناباروری