بزهكاری

اقدام به عملی كه بر خلاف موازین و مقررات قوانین و معیارهای ارزشی و فرهنگی هر جامعه بزهكاری یا جرم تلقی می‌شود و كسانی كه مرتكب چنین اعمال خلافی می‌گردند مجرم یا بزهكار نامیده می ‌شوند ( فرجاد ، ۱۳۶۰)

● نظریه‌های متعدد درباره بزهکاری:

فرد بزهكار باید به طور جداگانه مورد مطالعه قرار‌ گیرد. بررسی و برخورد با او باید بدون دخالت همدستان وی صورت گیرد تا بتوان به طور دقیق متغیر‌هایی از قبیل زندگی خانوادگی مشكلاتش را در مدرسه ،روابطش با والدین ، تصور وی در بارهٔ شخصیت خودش را مورد توجه قرار داد و ارزیابی كرد. هر چند صرف چنین مطالعه‌ای به یك بزهكار كمكی نمی‌كند لیكن به درك این واقعیت كه چرا یك كودك به طور خودآگاه به یك جوان خلافكار و بزهكار تبدیل می‌‌شود كمك كند.

در اینجا نظریه‌هایی كه در این رابطه وجود دارند و اندیشه متخصصان علوم رفتار را به خود جلب نموده مورد بررسی قرار می‌گیرد. نظریه‌های متعدد در زمینهٔ تحلیل روانی وجود دارد كه عبارتند از:

۱- نظریه‌ای می‌گوید بزهكاری همانند انواع شرارت‌ها نتیجه محدودیتهای شدید كودكان است

۲- نظریه‌ای دیگر اظهار می‌دارد كه بزهكاری جوانان حالتی از عصیان است و این عصیان برای طلب چیزی نیست ، بلكه تخلیه آن است مانند سركشی و بزهكاری نسبت به موضوعی كه خودش احساس آن را دارد مانند اینكه به طور ناخودآگاه حس كند فقدان مهرو محبت از جانب اولیاء شامل حالتی شده است در بعضی مواقع نیز می‌توان با بررسی شرایطی كه كودك را تهدید می‌كند ویا به عبارت ساده‌تر. در شك و تردیدی كه كودك نسبت به خود دارد پاسخ سؤال را پیدا كرد.

نوجوان از بحرانهای درون خود بی‌خبر است لذا چنانچه به نوجوان بزهكار گفته شود علت رفتار ناپسندش احساسات مخفی اوست كه حتی برای خودش هم ناشناخته است مطلبی كاملاً درست است. زیرا واقعاً از خود را نمی‌شناسد .

در واقع این‌همان چیزی است كه اورا به چنین شخص بزهكاری تبدیل كرده است .

۳- نظریهٔ دیگری می‌گوید علت بزهكاری جوانان شاید به عدم موفقیت نوجوانان پسر در همانند‌سازی جز انچه اصطلاً الگوی قدرت مردانگی خوانده می‌شود مربوط باشد.

۴- از نقطه‌ نظرهای بیان شده توسط متخصصان در مورد بزهكاری جوانان نتیجه گیریهای متعددی شده است. یكی از این نتجه‌گیریها كه از همه مهمتر است وباید همیشه به خاطر داشت این است كه بزهكاری یك نوع رفتار خاص نیست بلكه گستره‌ای از رفتار‌های متعدد است و شاید نتوان برای آن علت واحدی پیدا كرد. از علل مختلفی به وجود می آید. گاهی وجود عوامل مختلف می‌تواند نوعی از رفتار بزهكارانه را باعث شود و گاهی نیز انواع مختلفی از رفتار‌های بزهكارانه می‌تواند از عوامل شابهی ناشی شود ( رشید‌پور ، ۱۳۷۶)

● علائم و نشانه‌ها :

علائمی وجود دارند كه می‌توان با مشاهده آنها به حالت نابسامان افرادپی برد این‌گونه علائم معمولاً در اختلال شخصیت با ابزار مشاهده قابل بررسی است این گونه رفتار‌ها عبارتند از:

- نداشتن وقار و متانت كافی همراه با بی‌قراری و نا‌آرامی

- پایبند نبودن به اخلاق و مقررات اجتماعی و حتی ارتكاب اعمال خلاف قانون

- افراد بزهكار دچار فقدان احساسات ویابی تفاوتی عاطفی هستند و این امر به صورت نقص در آنها مشهود است.

- گوش دادن به نصایح و عمل نكردن به آن ، همچنین به قولی‌ها برای آنها روی عادی است

- عده‌ای از بزهكاران پس از ارتكاب جرم تظاهر به ندامت می‌كنند .

- در همه موارد برای رفتار خود دلیل دارند و به صورت افراطی استدلال می‌كنند.

- اغلب در حالت از خود بیخودی هستند كه توأم با آزار و ضربات شكننده و شكستن اشیا و ناهنجاری‌های جنسی ودزدی‌های پوچ است.

- در جستجوی محیط مناسب‌ برای جلب لذت هستند و در این راه اصول و قواعد را نادیده‌ می‌گیرند.

- فعالیتهایشان ضد اجتماعی، زیانبخش و مخرب است و بدون علت موجه ویا به علت ناصوابی بروز می‌كند.

در ادراه تهاجمات جنسی بی‌اراده‌اند آلودگیهای چون استمناء در آنها دیده می‌‌شود ( قائمی ۱۳۷۴).

● علل بزهكاری

در مورد علل بزهكاری موارد زیادی گفته شده است از قبیل عوامل طبیعی و جفرافیایی انحراف ، عوامل اجتماعی انحراف ، عوامل اقتصادی ، مهاجرت ، عوامل سیاسی ، ارزشهای تربیت خانواده و عوامل خانوداگی كه در اینجا به بحث در مورد عوامل خانوادگی پرداخته می‌شود.

● عوامل خانوادگی بزهكاری .

محققین و دانشمندان به این حقیقت دست یافته‌اند كه خانواده‌ها از عوامل جرم در جامعه هستند كه موجبات ارتكاب جرم را فراهم می سازند و جرم شناسان نیز تأیید می‌كنند كه خانواده از مهمترین كانونهای آموزش بزهكاری اطفال به شمار می‌رود و در این رابطه قائمی (۱۳۷۳) به نقل ازدوركیم . بر این باور است كه جرم پدیده‌ای طبیعی ناشی از عوامل استثنایی است كه در ساخت و فرهنگ خاص آن وجود دارد. بر این اساس عواملی كه در ساخت اجتماع و فرهنگ آن یعنی خانواده وجود دارد. عبارتند از :

۱- تبعیض : تجربه نشان داده است كه تبعیض در خانواده وتوجه بیشتر به برخی از فرزندان و توجه كمتر به بعضی دیگر سبب ایجاد عقده كهتری زمینه ساز به وجود آمدن نفرت و بدبینی در كودك و نوجوان می‌شود . ( اكبری ۱۳۸۱)

هم‌چشمی و رقابت موجود در خانواده تأثیر مخرب فراوانی در روحیه كودكان به جای می‌گذارد موجب آن می‌شود كه فرزندان خانواده از طرف اولیا با یكدیگر مقایسه شوند و این مقایسه دارای پیامد‌های ناخوشایندی است كه یكی از آنها ایجاد احساس كهتری است ( احدی و محسنی ۱۳۷۷)

۱. Psychological Health

۲.pwychopathology

۳. Kazelo

۴. suicide

۵. selfsam

۱. Bav mrind

۲. Bar – Tel

۳. wiener

۴. Wolfe

۵. Henz

۶. Schults

۱. Franke