فلسفه اخلاق توسعه خاستگاه ها, همسویی ها و ناهمسویی ها

فلاسفه توسعه و سایر اخلاق گرایان, اصول اخلاقی متناسب با تغییر اجتماعی در كشورهای فقیر را تدوین و ابعاد اخلاقی نظریه های توسعه را تحلیل و ارزیابی می كنند و در صددند تا بلاتكلیفی های اخلاقی به وجود آمده در سیاست ها و روش توسعه را حل نمایند

● فلسفه اخلاق توسعه بین‌الملل

فیلسوفان اخلاق توسعه اهداف و وسایل توسعهٔ محلی، ملی، منطقه‌ای و جهانی را مورد بررسی قرار می‌دهند. سیاست‌گذاران ملی، مدیران پروژه‌ها و ارائه كنندگان كمك‌های بین‌المللی كه در توسعهٔ كشورهای فقیر دست دارند، اغلب در حیطهٔ كاری خود با مسائل اخلاقی مواجه می‌شوند. محققان توسعه اذعان دارند كه نظریه اجتماعی علمی "توسعه" و "توسعه نیافتگی" مؤلفه‌های اخلاقی و همچنین تجربی و سیاسی دارند. فلاسفهٔ توسعه و سایر اخلاق‌گرایان، اصول اخلاقی متناسب با تغییر اجتماعی در كشورهای فقیر را تدوین و ابعاد اخلاقی نظریه‌های توسعه را تحلیل و ارزیابی می‌كنند و در صددند تا بلاتكلیفی‌های اخلاقی به وجود آمده در سیاست‌ها و روش توسعه را حل نمایند .

۲. خاستگاه‌های فلسفهٔ اخلاق توسعه

برای ارزیابی اخلاقی نظریه و كاربست توسعه خاستگاه‌های متعددی وجود دارد. ابتدا در دههٔ ۱۹۴۰، فعالان و منتقدان اجتماعی (نظیر گاندی در هند، رائول پربیشن در امریكای لاتین و فرانتس فانون در آفریقا) از توسعه استعماری و اقتصادی تقلیدی انتقاد كردند . دوم اینكه، از اوایل دههٔ ۱۹۶۰، دنیس گولت امریكائی (تحت تأثیر اقتصاددان فرانسوی به نام لویی ژوزف لبره و دانشمندان علوم اجتماعی مانند گونر میردال )، اینگونه استدلال كرده است كه "توسعه نیازمند بازتعریف، رفع ابهام و قرار گرفتن در عرصه بحث اخلاقی است" . گولت با بهره‌گیری از آموخته‌های خود در فلسفه قاره‌ای (اروپائی)، علوم سیاسی، برنامه‌ریزی اجتماعی و همچنین تجارب غنی خود در كشورهای فقیر، طلایه‌دار بررسی "مسائل اخلاقی و ارزشی برآمده از نظریه، برنامه‌ریزی و كاربست توسعه بود" . یكی از مهمترین درس‌هایی كه در جریان چنین مطالعاتی از گولت فراگرفته می‌شود، این است كه توسعهٔ كاذب ، به خاطر تجارب تلخ خود در زمینه رنج و عذاب انسانها و از دست دادن معنا، ممكن است به ضد توسعه منجر شود . به همین ترتیب پیتر برگر در كتاب مؤثر "انباشته‌های قربانی"، بر آن است كه در سال ۱۹۷۴ كه بنا به مشهور، "توسعه" غالباً مردم فقیر را قربانی می‌كرد تا آنكه ایشان را منتفع سازد. آنچه لازم است،آمیزش فلسفهٔ اخلاق سیاسی و تغییر اجتماعی در "جهان سوم" است:

این كتاب به دو موضوع می‌پردازد كه با هم آمیخته‌اند؛ اولی توسعهٔ جهان سوم است. دیگری فلسفهٔ اخلاق سیاسی است كه بر موضوع تغییر اجتماعی تطبیق یافته باشد. به نظر من، این دو موضوع متعلق یكدیگرند. هیچ شرح انسانی قابل قبولی از مسائل دردناك فقر جهانی نمی‌تواند از ملاحظات اخلاقی تهی باشد. و هیچ فلسفهٔ اخلاق سیاسی كه ارزش این نام را داشته باشد، نمی‌تواند از اهمیت محوری موضوع جهان سوم بگریزد .

سومین منبع فلسفهٔ اخلاق توسعه، تلاش فیلسوفان اخلاق‌گرای انگلیسی امریكائی جهت تعمیق و گسترش بحث فلسفی در مورد كاهش قحطی و گرسنگی و كمك غذایی است. بسیاری از فلاسفه با آغاز به كار در اوایل دهه ۱۹۷۰ و اغلب در پاسخ به استدلال نفع‌طلبانه پیتر سینگر در مورد تسكین گرسنگی (۱۹۷۲) و "فلسفهٔ اخلاق نجات‌بخش" گَرِت هاردین ، این بحث را مطرح كرده‌اند كه آیا كشورهای ثروتمند و حرفه (و شهروندان آنها) وظیفه اخلاقی دارند كه به مردم گرسنه كشورهای فقیر كمك كنند و اگر كمك می‌كنند، ماهیت، اساس و میزان چنین وظایفی چیست . با این وجود، تا اوایل دهه ۱۹۸۰، فلاسفهٔ اخلاق‌گرا مانند نایجل داور ، اونورا اونیل و ژروم ام. سگال ، با آن دسته از متخصصان توسعه به توافق رسیدند كه برای سالیان سال معتقد بودند كه تقلیل قحطی و گرسنگی و كمك غذایی فقط بخشی از حل مسائل گرسنگی، فقر، توسعه نیافتگی و بی‌عدالتی جهانی است . این فلاسفه معتقدند كه آنچه ضروری است، نه فقط اصول و فلسفهٔ كمك، بلكه فلسفهٔ اخلاق توسعه جهان سوم است كه باید جامع، از نظر تجربی آگاه، و مرتبط با سیاست‌ورزی (policy) باشد. نوع مساعدت و روابط شمال جنوب بستگی به این دارد كه تا چه اندازه "توسعهٔ خوب" فهمیده شود.

چهارمین منبع فلسفهٔ اخلاق و توسعه، آثار پل استرتین و آمارتیا سِن است. هر دو این اقتصاددانان عوامل نابرابری اقتصاد جهانی، گرسنگی و توسعه نیافتگی را مورد بررسی قرار داده و با برداشتی از توسعه كه آشكارا بر حسب اصول اخلاقی شكل گرفته، به این مسائل حمله كردند . بر اساس استراتژی استرتین در باب "نیازهای اولیه بشر" (۱۹۸۱)، سِن معتقد است كه توسعه در نهایت باید نه تنها به مثابهٔ رشد اقتصادی، صنعتی شدن یا مدرن‌سازی (در بهترین معنا گاه این مفاهیم معانی خوبی ندارند)، بلكه به مثابهٔ "گسترش توانایی‌ها و كاركردهای ارزشمند" مردم در نظر گرفته شود:

كاركردهای ارزشمند را می‌توان از موضوعات بنیادینی چون گریز از مرگ، گریز از بیماری قابل جلوگیری، حراست از خویشتن، لباس پوشیدن یا تغذیه كردن متمایز كرد؛ كاكردهای ارزشمند، دستاوردهای پیچیده‌ای مانند حضور در اجتماع، داشتن یك زندگی لذیذ و مهیج، یا دستیابی به اعتماد به نفس یا اعتماد به دیگران را شامل می‌شود .

این چهار منبع تأثیر بسزایی در اخلاق‌گرایان انگلیسی امریكائی توسعه داشته‌اند. فلسفهٔ اخلاق توسعه هنگامی كه توسط امریكای جنوبی‌ها، آسیایی‌ها و اروپائیان غیر انگلیسی به كار گرفته می‌شود، اغلب از سنت‌های فلسفی و اخلاقی خاص زمینه‌های فرهنگی آنها سیراب می‌شود. برای مثال، به آثار لوئیس كاماچو (در كاستاریكا)، گادفری گوناتیلِك (در سیرالئون)، كوام جایكی (در غنا)، برناردو كیكزبرگ (در آرژانتین)، امیلیو مارتینِز ناوارو (در اسپانیا)، و جان پیتر اوپیو (در اوگاندا) نگاه كنید .

۳. قلمروهای مورد توافق اخلاق‌گرایان توسعه

اخلاق‌گرایان توسعه به رغم اختلاف در بعضی مسائل، در مورد تعهداتی كه مؤید عملكردهایشان باشد، پرسش‌هایی كه مطرح می‌كنند و غیر منطقی بودن برخی پاسخ‌ها اتفاق نظر دارند . اخلاق‌گرایان توسعه، اصولاً سؤالات مرتبط زیر را مطرح می‌كنند:

چه چیزی باید به عنوان توسعهٔ (خوب) تلقی شود؟ مثال روشن توسعهٔ "خوب" و توسعهٔ "بد" چیست؟ چگونه پارامترهای مختلف دینی، اجتماعی، و محلی می‌توانند در دستیابی به "توسعه" نقش مثبت ایفا كنند؟

آیا باید همچنان به استفاده از مفهوم توسعه به جای مفاهیمی چون "پیشرفت"، "رشد اقتصادی"، "دگرگونی"، "آزادسازی" یا "جایگزین‌های پساتوسعه‌ای توسعه" ادامه دهیم؟

اگر توسعه نه به عنوان یك مفهوم فارغ از قضاوت ارزشی، بلكه به عنوان تغییرات اجتماعی اقتصادی خوب تعریف شود، آنگاه اهداف و استراتژی‌های مهم اقتصادی، سیاسی و فرهنگی یك جامعه باید چه چیزهایی باشند، و كدام اصول باید نشانگر گزینش آنها باشند؟

در جریان سیاست‌گذاری و عمل توسعه‌ای چه مسائلی پدید می‌آید و این مسائلی چگونه باید حل شوند؟

چگونه باید منافع و آسیب‌های توسعه را تشخیص داد و توزیع كرد؟ در جریان این سنجش، آیا پایه‌ای‌ترین مقوله‌ای كه باید مورد توجه قرار گیرد، درآمد ناخالص ملی (GDP)، نفع، خیرهای اولیه اجتماعی (رالز)، دسترسی به منابع و امكانات، توانمندی‌ها و كاركردهای انسانی (سِن)، شكوفایی انسانی یا حقوق بشر است؟ آیا برخی شاخص‌های تلفیقی مربوط به توفیق اساسی فرایند توسعه، همچون رشد اقتصادی یا كارآمدی اقتصادی، مقولاتی هستند كه باید معیار سنجش باشند؟ آیا عدالت اجتماعی مستلزم بیشینه‌سازی حداقل درآمد، رساندن همهٔ افراد به بالای خط [فقر]، یا كاهش نابرابری است؟

نویسنده:دیویدآلن‌كراكر

پانوشت‌ها:

- این گفتار در كتاب ذیل آمده است:

Michael Krausz and Deen Chatterjee, eds., Globalization, Development, and Democracy: Philosophical Perspectives (Lanham, MD: Rowman & Littlefield, forthcoming)

دو فصل نخست از مقالهٔ زیر اقتباس شده است:

"Development Ethics and Globalization," Philosophical Topics, ۳۰, ۲ (۲۰۰۲): ۹-۲۸;

كه نسخهٔ اولیهٔ این مقاله در دو آدرس زیر قبلاً آمده است:

"Development Ethics" in Edward Craig, ed., Routledge Encyclopedia of Philosophy, vol. ۳ [London: Routledge, ۱۹۹۸]: ۳۹-۴۴;

"Globalization and Human Development: Ethical Approaches" in Edmond Malinvaud and Louis Sabourin, eds. Proceedings of the Seventh Plenary Session of the Pontifical Academy of Social Sciences, the Vatican, ۲۵-۲۸ April ۲۰۰۱ (Vatican City: Pontifical Academy of the Social Sciences, ۲۰۰۱), ۴۵-۶۵.

برای تذكرات مفید از افراد زیر متشكرم:

Roger Crisp, David P. Crocker, Edna D. Crocker, Nigel Dower, Jay Drydyk, Arthur Evenchik, Des Gasper, Verna Gehring, Denis Goulet, Xiaorong Li, Toby Linden, Nasim Moalem, Jerome M. Segal, and Roxanne Walters.

- Underdevelopment.

- برای یك بررسی مقدماتی دربارهٔ تاریخ فلسفهٔ اخلاق توسعه به منابع زیر مراجعه كنید:

David A. Crocker, "Toward Development Ethics," World Development ۱۹, ۵ (May ۱۹۹۱): ۴۵۷-۸۳;

David A. Crocker, "Development Ethics and Globalization," Philosophical Topics, ۳۰, ۲ (۲۰۰۲).

- M.K. Gandhi, An Autobiography or The Story of My Experiments with Truth (Navajivan Mudrana۱ya, Ahmedabad: Jitendra T. Desai, ۱۹۲۷);

Ra?l Prébisch, "EI desarrollo econ?mico de la América Latina y algunos de sus principales problemas, Bolet?n Econ?mico de América Latina, ۷ (۱۹۶۲): ۱ ۲۴;

Frantz Fanon, The Wretched of the Earth (۱۹۶۱; reprint, Grove Press, ۱۹۸۶).

- Louis Goseph Lebret.

- Gunner Myrdal.

- Denis Goulet, The Cruel Choice: A New Concept in the Theory of Development (New York: Anthenaeum, ۱۹۷۱), xix.

این كتاب یك متن كلاسیك و پیشتاز در فلسفهٔ اخلاق توسعه است.

- Denis Goulet, The Uncertain Promise: Value Conflicts in Technology Transfer (New York: IDOC/North America, ۱۹۷۷), ۵.

- The Cruel Choice: A New Concept in the Theory of Development, ۱۹۷۱.

- so called development.

- anti-development.

- نگاه كنید به Berger, ۱۹۷۴.

- Peter Berger, Pyramids of Sacrifice: Political Ethics and Social Change (New York: Basic Books, ۱۹۷۴), vii.

- Peter Singer.

- famine relief.

- Life boat ethics.

- Garrett Hardin.

- بنگرید به:

William Aiken and High Lafollette (eds.), World Hunger and Morality, ۲d ed. (Upper Saddle River, N.J.: Prentice Hall, ۱۹۹۶).

برای ملاحظهٔ آخرین مقالهٔ سینگر دربارهٔ نزاع میان ملل ثروتمند و فقیر بنگرید به:

Peter Singer, One World: The Ethics of Globalization (New Haven, CT: Yale University Press, ۲۰۰۲), esp. ch. ۵.

- Nigel Dower.

- Onora O۰۳۹;Neill.

- Jerome M. Segal.

- برای مثال بنگرید به:

Nigel Dower, "What is Development?-A Philosopher۰۳۹;s Answer, Centre for Development Studies Occasional Paper Series, ۳ (Glasgow: University of Glasgow, ۱۹۸۸);

Dower, World Ethic: The New Agenda (Edinburgh: Edinburgh University Press, ۱۹۹۸);

Onora O۰۳۹;Neill, "Ending World Hunger", in Matters of Life and Death, ed. T. Regan (New York: London: Allen & Unwin, ۱۹۹۳);

O۰۳۹;Neill, Faces of Hunger: An Essay on Poverty, Justice and Development (London: Allen & Unwin, ۱۹۸۶);

Jerome M. Segal, "What Is Development?" in Philosophical Dimensions in Public Policy, ed. Vema Gehring and William A. Galston (New Brunswick, N.J.: Transaction Publications, ۲۰۰۲).

- Paul Streeten, Shavid Javed Burki, Mahbub al Haq, Norman Hicks, and Frances Stewart, First Thing First: Meeting Basic Needs in Developing Countries (London: Oxford University Press, ۱۹۸۱).

- Amartya Sen, "Development Thinking at the Beginning of the ۲۱st Century", in Economic and Social Development into the XXI Century, ed. Louis Emmerji (Washington, DC: Inter-American Development Bank, ۱۹۹۷).

همچنین بنگرید به:

Martha Nussbaum and Amartya Sen (eds.), The Quality of Life (Oxford: Clarendon Press, ۱۹۹۳);

Martha Nussbaum and Jonathan Glover (eds.), Women, Culture and Development (Oxford: Clarendon Press, ۱۹۹۵);

David A. Crocker, Florecimento humano y desarrollo internacional: La nueva ética de capacidades (San José, Costa Rica: Editorial de la Universidad de Costa Rica, ۱۹۹۸);

Amartya Sen, Development as Freedom (New York: Knopf, ۱۹۹۹);

Martha Nussbaum, Women and Human Development: The Capabilities Approach (Cambridge: Cambridge University Press, ۲۰۰۰);

Sabina Alkire, Valuing Freedoms: Sen۰۳۹;s Capabilities Approach and Poverty Reduction (Oxford: Oxford University Press, ۲۰۰۲);

David Alexander Clark, Visions of Development: A Study of Human Values (Cheltenham, U.K., and Northampton, Mass.: Edward Elgar, ۲۰۰۲);

Des Gasper, The Ethics of Development: From Economism to Human Development (Edinburgh: University of Edinburgh Press, forthcoming).

- Luis Camacho.

- Godfrey Gunatilleke.

- Kwame Gyekye.

- Bernardo Kilksberg.

- Emilio Mart?nez Navarro.

- Peter Opio.

- مثلاً:

Luis Camacho, Ciencia y tecnolog?a en el subdesarrollo (Cartago: Editorial Tecno۱?gia de Costa Rica, ۱۹۹۳);

Adela Cortina, Por una etica del Consumo: La ciudadan?a del consumidor en el mundo global (Madrid: Taurus, ۲۰۰۲);

Godfrey Gunatilleke, N. Tiruchelvam, and R. Coomaraswamy (eds.), Ethical Dilemmas of Development in Asia (Lexington, Mass.: Lexington Books, ۱۹۸۸);

Bernando Kliksberg, "El rol del capital social y de la cultura en el proceso de desarrollo", in Capital social y cultura: Claves Estratégicas para el desarrollo, ed. B. Kliksberg and L. Tomassini (Buenos Aires: Fondo de Cultura Econ?mica de Argentina; Washington, DC: Banco Interamericana de Desarrollo, ۲۰۰۰);

Emilio Mart?nez Naavarro, ?tica para el de sarrollo de los pueblos (Madrid: Editorial Trotla, ۲۰۰۰);

John Peter Opio, "Towards a New Economic Order: Needs, Functioning and Capabilities in Amartya Sen۰۳۹; s Theory" (M.A. thesis, Katholieke Universiteit Leuven, ۱۹۹۳).

- سه دسته خود را وقف موضوع فلسفهٔ اخلاق توسعه كردند:

انجمن بین‌المللی اخلاق توسعه (International Development Ethics Association) كه در كاستاریكا به سال ۱۹۸۴ پایه‌گذاری شد؛

(http://www.development-ethics.org/)

"ابتكار درون امریكایی برای سرمایهٔ اجتماعی، اخلاق و توسعه" (Inter-American Initiative on Social Capital, Ethics and Development) كه توسط توسعهٔ درون امریكایی در سال ۲۰۰۰ پایه‌گذاری شد؛

(http://www.iadb.org/etica/ingles/index-i.cfm)

"گروه استعداد" (Capability Group) كه به عنوان برگزار كنندهٔ كنفرانس‌ها از سال ۲۰۰۱ كار خود را آغاز كرد و در حال تشكیل یك انجمن است.

(http://www.fas.harvard.edu/~freedoms)

- Arturo Escobar, Encountering Development: The Making and Unmaking of the Third World (Princeton, N.J.: Princeton University Press, ۱۹۹۵).

برای رؤیت مثالی از این سردرگمی‌ها و چالش‌های اخلاقی بنگرید به:

David A. Crocker, "Toward Development Ethics."

ترجمهٔ این مقاله در شمارهٔ دوم "راهبرد یاس" آمده است.

- social primary goods؛ در اینجا goods به معنای "كالا" نیست.م.

- natianal Sovereignty.

- boundarycrossing.

- Thomas W. Pogge, World Poverty and Human Rights (Cambridge, U.K.: Polity Press, ۲۰۰۲), ۲.

- J. R. Engel and J. G. Engel (eds.), Ethics of Environment and Development: Global Challenge, International Response (Tucson: University of Arizona Press, ۱۹۰۰);

K. Lee, A. Holland, and D. McNeill (eds.), Global Sustainable Development in the ۲۱st Century (Edinburgh: Edinburgh University Press, ۲۰۰۰);

Nigel Dower, An Introduction to Global Citizenship (Edinburgh: Edinburgh University Press, ۲۰۰۳), chap. ۶; Robin Attfield, The Ethics of the Global Environment (Edinburgh: Edinburgh University Press, ۱۹۹۹).

-United Nations Development Programme, Human Development Report (oxford: Oxford University Press, ۱۹۹۰-۲۰۰۳).

گزارش‌های برنامهٔ عمران ملل متحد، رویكرد استعدادگرایانه را عملیاتی می‌كند و به موضوعاتی مانند مصرف، جهانی‌شدن، حقوق بشر، فناوری، مردم‌سالاری، و اهداف توسعهٔ هزاره می‌پردازد. بنگرید به:

Sakiko Fakuda-Parr and A. K. Shiva, eds., Readings in Human Development: Concepts, Measures and Policies for a Development Paradigm (Oxford: Oxford University Press, ۲۰۰۳; Asuncion Lera St. Clair, "The Role of Ideas in the United Nations Development Programme", in Morten B۰as and Desmond McNeill, eds., Global Institutions and Development: Framing the World? (London: Routledge, ۲۰۰۴): ۱۷۸ ۹۲.

- state provisioning.

- John Drèze.

- unaimed opulence.

- Amartya Sen and Jean Dreze, Hunger and Public Action (Oxford and New York: Oxford University Press, ۱۹۸۹).

- Sen, Development as Freedom, ۲۱.

- United States Agency for International Development.

- universalists.

- utilitarians.

- particularists.

- pro development particularists.

- بنگرید به:

Nussbaum and Glover, eds., Women, Culture and Development.

- stamdoff .

- social primary goods؛ در اینجا goods به معنای "كالا" نیست.م.

- P. T. Bauer.

- P. Streeten.

- آثار اصلی در فلسفهٔ اخلاق توسعه (یا استلزامات فلسفهٔ اخلاق توسعه)، از میان منابع بسیار به این شرح‌اند:

John Rawls, A Theory of Justice (Cambridge, MA: Belknap Press of Harvard University Press, ۱۹۷۱;

P. T. Bauer, Dissent on Development (London: Weidenfeld & Nickolson, ۱۹۷۱);

Robert Nozick, Anarchy, State and Utopia (New York: Basic Books, ۱۹۷۴;

Denis Goulet, Development: A Guide to Theory and Practice (New York: Apex; London: Zed, ۱۹۹۵;

Onora O۰۳۹;Neill, Toward Justice and Virtue: A Constructive Account of Practical Reasoning (Cambridge: Cambridge University Press, ۱۹۹۶);

Nigel Dower, World Ethics: The New Agenda, Edinburgh: Edinburgh University Press., ۱۹۹۸);

David A. Crocker, Florecimiento humano y desarrollo internacional: La nueva etica de capacidades, San Jose, Costa Rica: Editorial de la Universidad de Costa Rica, ۱۹۹۸);

Amartya Sen, Development as Freedom (Cambridge: Cambridge University Press, ۲۰۰۰);

Martha Nussbaum, Women and Human Development: The Capabilities Approach (Cambridge: Cambridge University Press, ۲۰۰۰);

Sabina Alkire, Valuing Freedoms: Sen۰۳۹;s Capability Approach and Poverty Reduction (Oxford: Oxford University Press, ۲۰۰۲);

Bernardo Kliksberg, ed. Etica y desarrollo: La relacion marginada (Buenos Aires: Editorial Al Ateneo and BID, ۲۰۰۲);

Thomas W. Pogge, World Poverty and Human Rights (Cambridge, U.K.: Polity Press, ۲۰۰۲);

Daniel Little, The Paradox of Wealth and Poverty: Mapping the Ethical Dilemmas of Global Development (Boulder, CO: W estview, ۲۰۰۳);

Des Gasper, The Ethics of Development: From Economism to Human Development (Edinburgh: Edinburgh University Press, forthcoming).

- development ethic.

- flourishing.

- harm.

- capabilities ethicists؛ این مفهوم را تنها كراكر به كار برده است.م.

- ecodevelopment.

- sustainable development.

- Stiglitz, Globalization and Its Discontents (New York: W. W. Norton, ۲۰۰۲), ۲۱۸ ۱۹.

- Sen, Development as Freedom, ۱۱.

- Charles R. Beitz, "Does Global Inequality Matter?" in Thomas W. Pogge, ed. Global Justice (Oxford: Blackwell, ۲۰۰۱): ۱۱۳.

- Pogge, World Poverty, ۱۵, ۲۱, ۱۱۲ ۱۶, ۱۴۱ ۴۵.

- Ibid., ۱۴۳.

- پوژه، خود دیدگاه متعادل‌تری را در شرح وضعیت فرضی برزیل فرموله می‌كند: "اگر یك نقصان در حقوق بشر (مثلاً گرسنگی در برزیل) در اثر تعامل فاكتورهای جهانی و ملی روی دهد، و این كاستی از طریق اصلاحات نهادی جهانی و ملی قابل حل باشد، مسؤولیت این نقصان به عهدهٔ هر دو نهاد جهانی و ملی و همچنین دو گروه از افراد است: همهٔ كسانی كه در حمایت‌های جهانی مشغول فعالیتند و تمام آنهایی كه در زیرساخت‌های كشور برزیل دستی دارند" (Ibid., ۵۰).

- Onora O۰۳۹;Neill, "Agents of Justice", in Global Justice, ed. Thomas W. Pogge (Oxford: Blackwell, ۲۰۰۱), ۱۸۸ ۲۰۳.

- Joseph E. Stiglitz, The Roaring Nineties: A New History of the World۰۳۹;s Most Prosperous Decade New York: W. W. Norton, ۲۰۰۳), xii.

منابعی برای مطالعه افزون

۱.Aiken, W. and LaFollette, H. (eds) (۱۹۷۶) "World Hunger and Morality", Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall; ۲nd edn, ۱۹۹۶.

۲.Aman, K. (ed.) (۱۹۹۱) "Ethical Principles for Development: Needs, Capacities or Rights?", Upper Montclair, NJ: Institute for Critical Thinking.

۳.Attfield, R. and Wilkins, B. (eds) (۱۹۹۲) "International Justice and the Third World", London: Routledge.

۴.Berger, P. (۱۹۷۴) "Pyramids of Sacrifice: Political Ethics and Social Change", New York: Basic Books.

۵.Camacho, L. (۱۹۹۳) "Ciencia y tecnol?gia en el subdesarrollo", Cartago: Editorial Tecnolgica de Costa Rica.

۶.Crocker, D.A. (۱۹۹۱) "Toward Development Ethics", World Development ۱۹: ۴۵۷-۸۳.

۷.Dower, N. (۱۹۸۸) "What is Development? A Philosopher۰۳۹;s Answer", Centre for Development Studies Occasional Paper Series ۳, Glasgow: University of Glasgow.

۸.Engel, J.R. and. Engel, J.G. (eds) (۱۹۹۰) "Ethics of Environment and Development: Global Challenge", International Response, Tucson, AZ: University of Arizona Press.

۹.Escobar, A. (۱۹۹۵) "Encountering Development: The Making and Unmaking of the Third World", Princeton, NJ: Princeton University Press.

۱۰.Gasper, D. (۱۹۹۴) "Development Ethics - An Emergent Field? A Look at Scope and Structure, with Special Reference to the Ethics of Aid", in R. Prendergast and F. Stewart (eds) Market Forces and World Development, London: Macmillan, New York: St Martin۰۳۹;s Press.

۱۱.Goulet, D. (۱۹۷۱) "The Cruel Choice: A New Concept in the Theory of Development", New York: Athenaeum.

۱۲.Goulet, D. (۱۹۷۷) "The Uncertain Promise: Value Conflicts in Technology Transfer", New York: IDOC/North America.

۱۳.Gunatilleke, G., Tiruchelvam, N. and Coomaraswamy, R. (eds) (۱۹۸۸) "Ethical Dilemmas of Development in Asia", Lexington, MA: Lexington Books.

۱۴.Hardin, G. (۱۹۷۴) "Lifeboat Ethics: The Case Against Helping the Poor", Psychology Today ۸: ۳۸-۴۳, ۱۲۳-۶.

۱۵.Nussbaum, M. and Glover, J. (eds) (۱۹۹۵) "Women, Culture and Development", Oxford: Clarendon Press.

۱۶.Nussbaum, M. and Sen, A. (eds) (۱۹۹۳) "The Quality of Life", Oxford: Clarendon Press.

۱۷.O۰۳۹;Neill, O. (۱۹۸۰) "The Moral Perplexities of Famine Relief", in T. Regan (ed.) "Matters of Life and Death: New Introductory Essays in Moral Philosophy", New York: Random House; repr. as ۰۳۹;Ending World Hunger۰۳۹;, in T. Regan (ed.) Matters of Life and Death: New Introductory Essays in Moral Philosophy, New York: McGraw-Hill, ۱۹۹۳, ۳rd edn.

۱۸.Segal, J.M. (۱۹۹۱) "What is Development?", in C.V. Blatz (ed.) Ethics and Agriculture: An Anthology on Current Issues in World Context, Moscow, ID: University of Idaho Press.

۱۹.Sen, A. (۱۹۸۴) "Resources, Values and Development", Oxford: Blackwell, Cambridge, MA: Harvard University Press.

۲۰.Singer, P. (۱۹۷۲) "Famine, Affluence and Morality", Philosophy and Public Affairs ۱: ۲۲۹-۴۳; repr. in W. Aiken and H. LaFollette (eds) World Hunger and Morality, Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall, ۲nd edn, ۱۹۹۶.

۲۱.Streeten, P. with Burki, S.J., Haq, M., Hicks, N., and Stewart, F. (۱۹۸۱) "First Things First: Meeting Basic Needs i Developing Countries", Oxford: Oxford University Press

ترجمه: حامدحاجی‌حیدری

منبع:فصلنامه راهبرد یاس ، شماره ۳

---