ارزیابی پاركهای فناوری

هنوز هیچ روش استانداردی برای ارزیابی موفقیت یا شكست یك پارك فناوری وجود ندارد اگرچه تأكید عمومی بر اشتغال زایی و ایجاد درآمدهای مالیاتی است, ولی برای تضمین موفقیت بلندمدت یك پارك فناوری باید به انتقال فناوری و توسعه ظرفیت فناوریهای محلی توجه داشت

هنوز هیچ روش استانداردی برای ارزیابی موفقیت یا شكست یك پارك فناوری وجود ندارد. اگرچه تأكید عمومی بر اشتغال‌زایی و ایجاد درآمدهای مالیاتی است، ولی برای تضمین موفقیت بلندمدت یك پارك فناوری باید به انتقال فناوری و توسعه ظرفیت فناوریهای محلی توجه داشت. تجربه دره سیلیكون دیدگاههایی را در زمینه تركیب عواملی كه برای موفقیت یك پارك فناوری لازم است و فرهنگ و صبری كه برای مشاهده مزایای بلندمدت موردنیاز است را ارائه نمود. اساسا به این دلیل كه تعریف خاصی از موفقیت وجود ندارد یا روش استانداردی برای بررسی اثرات یك شركت بر اقتصاد موجود نیست، ارزیابی اثرات كیفی مالی و اقتصادی یك پارك فناوری خیلی مشكل است. مطالعاتی كه در زمینه تعیین موفقیت یا شكست پاركهای فناوری انجام شده است، عمدتا در دو زمینه تمركز داشته‌اند: سودهایی كه عاید پارك یا جامعه می‌شود و سودهایی كه عاید واحدهای تجاری داخل پارك می‌شود.

●سودهایی كه عاید پاركها می‌شود

پاركهای فناوری كه ما در مورد آن بحث می‌كنیم، خاطر نشان می‌كنند كه اشتغال‌زایی و تنوع اقتصادی حداقل نتایجی است كه از توسعه پارك بدست می‌آید.هرچند پاسخ به این پرسش كه آیا اشتغال‌زایی و ایجاد درآمدهای مالیاتی باعث افزایش توسعه‌های زیربنایی می‌شود، بسیارمشكل است؛ چه آنكه در مورد برخی از پاركها چند سالی طول كشیده است تا به سوددهی رسیده‌اند و توانسته‌اند تعداد زیادی مشتری را جذب كنند. برخی مواقع پاركها مجبورند علاوه بر هزینه‌های اولیه، برای جذب واحدهای تجاری از یارانه‌های زیاد و تشویقهای مالیاتی استفاده نمایند.

پتانسیل موفقیت، عامل ایجاد پاركهای فناوری است. در برخی موارد برگشت[سرمایه] ها می‌توانند حیاتی و مهم باشند. به عنوان مثال، در ایالت مریلند آمریكا ۶ انكوباتور فناوری وجود دارد كه در دسامبر سال ۲۰۰۰ ایجاد شده‌اند. در كمتر از یك سال، حجم تقریبی این انكوباتورها (بسته به كاربرد) ۲۲۰۰ تا ۶۸۰۰ شغل جدید و بین ۳۱ تا ۶۹ میلیون دلار درآمد مالیاتی بوده است.

●سودهایی كه عاید واحدهای تجاری می‌شود

برخی مطالعات تلاش كرده‌اند تاثیرات یك پارك فناوری را با مقایسه واحدهای تجاری داخل پارك در مقابل واحدهای مشابه در خارج از پارك دریابند. این مطالعات عواملی مانند سرعت انتقال فناوری، سطح نوآوری و موفقیتهای مالی شركتهای فناوری را مقایسه می‌نمایند. یكی از مطالعاتی كه در سوئد انجام شده است، نشان می‌دهد شركتهایی كه در پارك فناوری بوده‌اند، در نزدیكی با محققین و دانشگاهها، انگیزه بالاتری را ابراز داشته‌اند. آنها هیچ ارتباط یا دستیابی علی‌حده‌ای را به این افراد در مقایسه با شركتهای خارج از پارك گزارش ننموده‌اند. در مطالعه دیگری كه بر روی ۹ پارك فناوری در سوئد انجام گرفته است، هیچ مدركی دال بر ارتباط مستقیم بین پارك علمی و سوددهی یافت نشده است.

قویترین و مهمترین تفاوتی كه گزارش شده است، یك مزیت خیالی است كه بوسیله پارك علمی ایجاد می‌شود و شركتها هم انتظار دارند و هم احساس می‌كنند كه به آن رسیده‌اند.در حقیقت این كمك خیالی، یكی از دلایل خرید پاركهای فناوری است. همانگونه كه در وب سایت پارك تحقیقاتی استانفورد بیان شده است؛"یكی از مزایای غیرمنتظره حضور در پارك تحقیقاتی استانفورد، اعتماد باورنكردنی خریداران است كه از طریق پارك بدست می‌آید. ما چنین اعتباری را به هیچ طریق دیگری نمی‌توانستیم بدست آوریم."

سایر محققین كه مثبت اندیش‌ترند، عقیده دارند شركتهای عضو پارك تحقیقاتی، عمومأ ۴ مزیت عمده دارند:

۱- دركی وسیع از مشكلات و نیازهای متقابل دانشگاه و محققین صنعتی

۲- افزایش انتقال دانش و اطلاعات

۳- دستیابی به نیروی كار دانشجو، مشاوره اساتید دانشگاه، آزمایشگاه، كامپیوتر و دیگر منابع و

۴- افزایش فرصتهای تجاری.

●فرایند توسعه

یك محقق پیشنهاد می‌كند كه یك سنگ بنای اولیه مفید برای توسعه یك پارك تحقیقاتی و فناوری، توسعه یك انكوباتور فناوری است.

با وجود آنكه انكوباتور انواع مختلفی دارد، انكوباتور عمومأ كمكهای حقوقی، تجاری و اقتصادی به واحدهای تجاری نوپا ارائه می‌دهد تا به آنها در جهت موفقیت و رشد كمك نماید. حدودأ یك سوم پاركهای فناوری در ایالات متحده دارای خدمات انكوباتورهای تجاری هستند.

هنگامی كه انكوباتور موفق باشد، توسعه یك پارك كه محتاج سرمایه‌گذاری حجیم و بلندمدت است، تضمین‌شده خواهد بود.اگرچه هیچ توجیه عقلانی برای ساخت انكوباتور وجود نداشت، برخی پاركها در زمینه ساخت انكوباتورها پیشقدم شده واستراتژی«بسازید، خواهند آمد» را برای جذب سرمایه گذاری خارجی به كار گرفتند.

این استراتژی نسبتأ‌مخاطره آمیز است، چرا كه ثمردهی یك پارك فناوری ده سال یا بیشتر طول خواهد كشید. نهایتأ اینكه اگر كشور قابلیتهای فناوری منطقه‌ای خود را علاوه بر آنچه كه از سرمایه گذاری خارجی بدست می‌آورد توسعه ندهد،‌پارك هرگز از«مرحله سخن» به «مرحله نوآوری» نخواهد رسید.

●عوامل موفقیت

وقتی ما در مورد اهداف برخی از پاركهای فناوری صحبت می‌كنیم كه همان ایجاد ایجاد شركتهای كوچك و متوسط است، عواملی كه باعث موفقیت خلاقیتها می‌شوند هنوز به صورت راز باقی مانده اند. دره سیلیكون وقتی در مقام مقایسه نوآوریها قرار می‌گیرد یك استاندارد طلایی است، چرا كه یك پنجم شركتهای عمومی موجود در آن لقب"غزال" گرفته‌اند یا شركتهای كوچك از سال ۱۹۹۳ تا ۱۹۹۷ هرساله حداقل ۲۰ درصد افزایش درآمد داشته‌اند.این آمار نسبتأ غیرعادی است، میانگین ملی در ایالات متحده در دوره زمانی مشابه نشان می‌دهد كه از هر ۳۵ شركت،‌ تنها یك شركت چنین شرایطی را داشته است.برخی درصدد جستجو برای یافتن راز موفقیت دره سیلیكون هستند.یك محقق دره سیلیكون را تحت عنوان «ماشین نوآوری» توصیف می‌كند كه این بروز فناوری می‌تواند به عوامل زیر مرتبط باشد:

▪ فرهنگ ریسك پذیری، رقابت و آزادی برای شكست

▪بخش قابل توجهی از خدمات تخصصی، شامل وكیل و حسابدار

▪زیرساختهای فناورانه

▪امكان ریسكهای سرمایه‌ای

▪نزدیكی به دانشگاههای تحقیقاتی

محققین استانفورد پیشنهاد می‌كنند كه باید توجه بیشتری به فرهنگ دره سیلیكون داشت، خصوصأ وجود ۱۱ عامل مانند "تاب تحمل خیانت"، "سرمایه گذاری مجدد در جامعه"، "اشتیاق برای تغییر" و "وسواس برای تولید". بر پایه تاریخچه دره سیلیكون، ركود اقتصاد در حال حاضر لزومأ نشانه‌ای برای زوال دره سیلیكون نیست. آنگونه كه یك محقق استانفورد می‌گوید:

"بر طبق یك درجه‌بندی غیرمتعارف، اقتصاد دره سیلیكون به آنچه كه Joseph Schumpeter اقتصاددان اتریشی آنرا «ویرانی خلاق» می‌خواند بستگی دارد. برخی از نویسندگان جدید این پدیده را «بازیافت منعطف» نامگذاری كرده‌اند، ولی ایده اصلی همچنان ثابت است: شركتهای قدیمی از بین می‌روند و جدیدترها ایجاد می‌شوند؛ به سرمایه‌ها، ایده‌ها و مردم اجازه دهید كه خود را باز یابند. در این زمینه عامل اصلی كارآفرینی و فرهنگ جذب نیروی كاری است.

در واقع دره سیلیكون قبلأ نیز با ركود مواجه بوده است، خصوصأ در اواسط دهه ۸۰ هنگامی كه تراشه سازان ژاپنی بر شركتهای دره سیلیكون برتری یافتند.

دره سیلیكون در واكنش به این موضوع، تاكید خود را از نرم‌افزار به توسعه سخت‌افزار تغییر داد و رشد اقتصاد جدید را متحول نمود. شركتهای علوم زیست محیطی و بیوتكنولوژی در پارك تحقیقاتی استانفورد ممكن است به یك چرخه توسعه دیگر متمایل شوند.

●رنج شكست

تا هنگامی كه توسعه یك پارك فناوری به عنوان یك راهكار آسان برای تجدید حیات اقتصادی باشد، هر پاركی موفق نخواهد بود. برخی از پاركها پس از یك سرمایه‌گذاری كلان شكست خورده‌اند، برخی به اهدافی كه از پیش تعیین شده بود دست نیافته‌اند و برخی هرگز نتوانسته‌اند مجددا روی پای خود بایستند.

در زیر مثالهایی از پاركهای فناوری شكست خورده آمده است:

▪طرح پارك فناوری اطلاعات كه قرار بود در محل بیمارستان قدیمی Psychiatric در Bendigo استرالیا تاسیس شود، در دسامبر سال ۲۰۰۰ به صورت متروك درآمد كه دلیل آن فقدان حامیان مالی اساسی و یا مستاجرین اساسی بود.

▪پارك علمی Biotech كه مالك آن دانشگاه Yale بود هرساله ۵۰۰.۰۰۰۰ دلار را عمدتأ به جهت هزینه برداشت پنبه نسوز از دست می‌داد. در سال ۱۹۹۹، پارك ۱۵ میلیون دلار وام برای نوسازی دریافت كرد و امیدوار بود كه بتواند مستاجرین جدیدی را در بخش صنایع سبك جذب كند. پارك تعداد مشاغلی را كه از آن انتظار می‌رفت،نتوانست ایجاد كند و هنوز نتوانسته است اثری در حل مشكلات همسایگان محل استقرار خود داشته باشد.

برخی دلایلی كه برای شكست پاركهای فناوری ذكر می‌شوند عبارتند از:"كمكهای ناكافی به شركتهای عضو، سطح پایین توسعه فناوری محلی، مدیریت ضعیف مراكز انكوباتوری یا انتصاب مجدد و متوالی همان مدیران، عدم توانایی در توسعه خدمات آموزشی و مشاوره‌ای برای فعالیتهای دارای ارزش افزوده، و عدم وجود استاندارد تعریف شده‌ای برای ورود و خروج مستاجرین.

به نظر می‌رسد این عوامل اثرات قوی بر نقش پاركهای فناوری در توسعه كشور دارد. یك مرور ادبیاتی در زمینه پاركهای تحقیقاتی می‌گوید ممكن است تقاضا برای تهیه فضا جهت پارك فناوری هرروز افزایش یابد، ولی هر محیطی برای ایجاد یك پارك تحقیقاتی مناسب نیست.

دست اندركاران پاركهای فناوری جدید امیدوارند بدون بهبود قابلیتهای فناوری محلی ‌بتوانند سرمایه گذاری خارجی را جذب نمایند. این افراد اگرچه ممكن است مقداری سود از سرمایه گذاری خود بدست آورند، ولی در عین حال امكان دارد در نهایت به ورشكستگی برسند.

منبع: http://www.american.edu/carmel/ab۵۲۹۳a

ترجمه: امین رضا خالقیان - پارك فناوری پردیس