مغاك حقیقت

«حقیقت همیشه حكم مغاك را دارد. باید دل به دریا زد و مانند شناگران از لبه لغزان تجربه های ناچیز روزانه به عمق رفت و با تلاش برای تنفس و با نشاط، دوباره به سطح نورانی اشیا بازگشت.» …

«حقیقت همیشه حكم مغاك را دارد. باید دل به دریا زد و مانند شناگران از لبه لغزان تجربه های ناچیز روزانه به عمق رفت و با تلاش برای تنفس و با نشاط، دوباره به سطح نورانی اشیا بازگشت.» فرانتس كافكا، نقل از كتاب «گفت وگو با كافكا»، نوشته گوستاو یانوش، ترجمه فرامرز بهزاد

روز به روز بیشتر ملال زندگی هر روزه را تجربه می كنیم كه بر مدار عافیت محض می گردد و می كوشد چندان چشم را پر كند كه مجالی برای نظاره حفره ها و خلٲهای زندگی نماند و آن چنان همه واقعه ها و زخم ها را در عرصه خبرها و رسانه ها جایگیر كند كه بهترین راه گریز از ملال را در دامن اخبار مهیج جست وجو كنیم كه انگار هیچ وقت قرار نیست برای ما روی بدهند، چون همین كه پای در خیابان می گذاری درمی یابی كه گویی هیچ اتفاقی بنا نیست بیفتد، در فضایی این چنین، قاعدتا زایدترین كار یعنی بی فایده ترین و ناسودمندترین كار فكر كردن است. چون قرار نیست چیزی بخواهی: خواستن كار دشواری است كه خاطرت جمع باشد كسانی دانایانی هستند كه آن را به جایت انجام دهند. و صد البته باید بدانی كه تو جز امنیت چیزی نمی خواهی، امنیت یعنی همین هوایی كه در آن تنفس می كنی. پس همین قدر شاكر باش كه هستی و چیزهایی داری و از همه مهمتر، «امنیت».

دلواپس چیزی «شدن» نباش كه «بودن» بالاترین موهبت است اما تجربه های زندگی هرروزه همواره سطح كاذبی می سازند با لبه هایی لغزنده، سطحی كه به لطف تلاش شبان روزی حافظان امنیت همیشه روشن است، به شرطی كه قدر بدانی. آن بی خردان قدرنشناسی كه یك دفعه دل شان پر می كشد برای پرسه زدن در لبه ها و از آن بدتر، در لحظه هایی نامترقب شوری به دل شان می افتد برای پریدن به مغاك بی نور نهفته زیر این سطح روشن و امن... در حیاتی كه نیازی به تفكر نیست، باید پیوسته بكوشی دچار هیجان شوی، باید لحظه به لحظه زندگی كنی و یك ریز ملال را از خاطر بزدایی نام این مرتبه از حیات در قاموس كیركگور، «زیباشناسی» است و اگر از هیجان مكرر دل آزرده ای، باید به قوانین «والا»یی دل ببندی كه رعایت شان نیازمند هیچ قسم اندیشیدنی فكر كردن و نگران بودن مدام نیست زندگی «اخلاقی»، آن كه به دل دریا می زند و به عمق مغاك می رود، در لحظه ای نامتناهی امنیت فكر را از كف می دهد و چون بازمی گردد اگر بازگشتی در كار باشد، اشیا را دیگر بار نورانی تر از همیشه باز می یابد.

صالح نجفی