تغذیه شیرخوار

دیگر كمتر مادر ایرانی پیدا می شود كه نداند شیر مادر بهترین غذا برای بچه هاست, نداند كه بچه ها باید تا ۲ سالگی شیر مادر بخورند, نداند كه تا ۶ ماهگی باید فقط شیر مادر بخورند و حتی پزشكان تا قبل از آن آب قند را هم توصیه نمی كنند, نداند كه به بچه ۴ ۵ ماهه چلوكباب برگ نباید داد و این ها را مادران ایرانی خوب فهمیده اند

<خانم دكتر، از دو هفته پیش، اشتهای پسرم زیاد شده، خب بزرگ شده دیگه، با شیر من سیر نمیشه... اسمش محمدعلیه... كوچیك شماست... نه، خوب شیر می‌خوره، جفت سینه‌هام خالی میشه، اصلا بعضی وقتا این‌قدر میك میزنه كه درد میگیره... ۲-۳ هفته است اینجوری شده... نیست هیكلش درشته، میگم نكنه گشنه‌شه بازم اینجوری میكنه... تا همین دو هفته پیش خوب بود... چند وقتشه؟

خانم دكتر هفته دیگه، نه، یكشنبه هفته بعدش میشه ۴ ماه تموم... مامانم هی میگه شیرت كمه این بچه‌رو سیر نمی‌كنه، میگه بهش حریره‌بادوم بدم، من میگم نه، خانم دكتر گفته تا ۶ ماه بجز آب هیچی... ولی چه‌كنم از بس مامانم اینجوری میگه منم به شك افتادم... گریه؟ نه خانم دكتر، خیلی بچه خوبیه... فقط چون شیرخوردنش اینجوری شده میگم...>

<آقای دكتر، خودتون گفتین از ۶ ماه دیگه شیر بسش نیست. خب من چیكار كردم مگه آقای دكتر؟... پریروز ۶ ماهش تموم شد. خب تو تلویزیون گفتن، خودم شنیدم، از همون غذای سفره به بچه بدین... شوهرم آبگوشت خیلی دوست داره آقای دكتر.

این پسرمو كه می‌بینین، میگن مثل سیبه كه از وسط نصف كردن، حكایت علیرضای من و باباشه، همه‌چیش به اون رفته، گفتم حتما اشتهاشم مثل اونه دیگه... به جون این یه دونه بچه‌ام خیلی دوست داشت، قاشق اولو كه خورد، واسه قاشق دوم گریه می‌كرد... به خدا فقط ۴ تا قاشق، فقط ۴ تا قاشق آبگوشت بهش دادم... نون ترید كردم تو آبش بش دادم... از دیشب نصف شب یه ریز داره اشك میریزه...>

< به جان خودت خانم دكتر، فقط یه قاشق ... خورش آلواسفناج... خانم دكتر از دو ساعت بعدش اینجوری صورتش ریخته بیرون؟... به جان خودت خانم دكتر از دیشب نصف عمر شدم. گفتم نكنه بچه‌ام آبله‌ای، سرخكی چیزی گرفته... فكرم نمی‌رفت سمت غذاش به جان خودت... حالا شما اینجوری گفتی یادم اومد... خانم دكتر، خدا عمرت بده... نه تا حالا اینجوری نشده بود... ۸ ماهشه خانم دكتر... خدایی تا حالا خورش آلواسفناج نداده‌بودم بهش، ما خودمونم سالی یه بار می‌خوریم... همه‌چی میخوره خانم دكتر، پوره سیب زمینی و حریره بادوم كه فقط یه هفته اول بهش دادم، از ۷ ماهگی‌اش همون كه سر سفره داریم همونو بهش میدم، له می‌كنم، آبكی... یه چیز دیگه خانوم دكتر... نمی‌دونم چرا چندوقته بچه دیگه شیرمو هم خوب نمی‌خوره...>

حالا دیگر كمتر مادر ایرانی پیدا می‌شود كه نداند شیر مادر بهترین غذا برای بچه‌هاست، نداند كه بچه‌ها باید تا ۲ سالگی شیر مادر بخورند، نداند كه تا ۶ ماهگی باید فقط شیر مادر بخورند و حتی پزشكان تا قبل از آن آب قند را هم توصیه نمی‌كنند، نداند كه به بچه ۴-۵ ماهه چلوكباب برگ نباید داد و... این‌ها را مادران ایرانی خوب فهمیده‌اند، اما هنوز خیلی چیزها هست كه مادران ایرانی باید بدانند.

كافی است یك روز كنار دست پزشك در مراكز بهداشت بنشینید تا ببینید مادران ایرانی چقدر بچه‌هایشان را دوست دارند و چه سفره رنگینی برای بچه‌های ۷-۸ ماهه‌شان می‌چینند كه به عبارت ساده‌تر، همان برنامه غذایی بچه‌های ۶ ماه تا ۲ سال است و بخاطر این <تكمیلی> گفته می‌شود كه كامل كننده شیر مادر در این دوران به حساب می‌آید، یكی از مهم‌ترین سرفصل‌های آموزشی برای مادران به حساب می‌آید كه البته در هیچ نقطه ای از روند آموزش دختران، چه در مدرسه و چه در دانشگاه، به آن پرداخته نمی‌شود.

<تغذیه تكمیلی> برخلاف اسم غلط‌اندازش، خیلی هم پیچیده نیست. حتی لازم نیست تمام نكاتی كه باید در این باره دانست را در ذهن نگه داشت. فقط كافی است این ۲ صفحه هفته‌نامه را یك‌جایی نگه‌دارید، برای روز مبادا. روزی كه شاید شما هم كودك ۶ ماهه‌ای داشته باشید كه می‌خواهید برای او تغذیه تكمیلی را شروع كنید.

در ۶ ماه اول زندگی مهم‌ترین اصل برای هر كودكی، تغذیه انحصاری با شیر مادر است. در این مدت كودك نیاز به مصرف هیچ ماده غذایی اضافه، حتی آب هم ندارد. البته در این سن مصرف قطره مولتی‌ویتامین یا A+D ضروری است و در شرایطی مثل اسهال، مصرف دارو یا او.آر.اس اشكال ندارد. شیردادن باید هر چه زودتر و حداكثر یك تا دو ساعت بعد از زایمان شروع شود، تا مادر بتواند شیردهی موفقی داشته باشد. علاوه بر این، فعالیت و استراحت مادر باید متعادل باشد، اضطراب و نگرانی نداشته باشد و در ضمن تغذیه مناسب و كافی هم داشته باشد.

● شیرخوار در هر نوبت چقدر شیر بخورد؟

یكی از اصول مهم در شیردهی این است كه به شیرخوار فرصت داده شود كه هر چه قدر می‌خواهد شیر بخورد و خودش پستان مادر را رها كند. برخی شیرخواران ظرف مدت ۵ دقیقه پستان را تخلیه می‌كنند ولی در برخی همین كار ۲۰ دقیقه یا بیشتر طول می‌كشد. اگر شیرخوار به اندازه كافی شیر بخورد، حدود ۲ تا ۴ ساعت بعد از شیر خوردن، راحت می‌خوابد و افزایش وزن مطلوبی بر اساس منحنی رشد خواهد داشت. علاوه بر این، دفع ادرار ۶ تا ۸ بار در ۲۴ ساعت به صورتی كه كهنه كاملا خیس باشد هم نشانه كافی بودن شیرمادر است.

● چرا قطره ویتامین ؟

كمبود ویتامین A باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی كودك و ابتلای مكرر او به بیماری‌های عفونی می‌شود .كمبود ویتامین D هم منجر به نرمی استخوان می‌شود. با توجه به اینكه نیاز كودك به ویتامین A و D از طریق شیرمادر و غذا تامین نمی‌شود، از ۱۵روز بعد از تولد تا ۲ سالگی برای همه كودكان روزانه ۱۵۰۰ واحد ویتامین A و ۴۰۰ واحد ویتامین D تجویز می‌شود كه اگر به كودك روزانه ۲۵ قطره مولتی‌ویتامین یا ویتامین A+D داده شود، این نیاز تامین خواهد شد و فرقی بین این دو نوع قطره وجود ندارد.

‌دكتر پریسا شبانی