یك دقیقه نظم جادویی

واكنش سریع می تواند ساده و مؤثر باشد, تنها در عرض۶۰ ثانیه شاهد واكنش بهتری خواهید بود

كودك دو ساله شما روی دیوار را با ماژیك خط خطی كرده، بچه پنج ساله تان پس از این كه به او كلمه «نه» گفتید بازهم شیرینی می خواهد، فرزند ۷ ساله شما مرتب دروغ می گوید. ممكن است در لحظه اول بخواهید از عصبانیت منفجر شوید اما برای رسیدن به یك راه حل بهتر باید صبورتر بود، به علاوه این كه می دانید اگر عصبانی شوید در آخر كار با یك عذرخواهی یا قرار گرفتن كودك در وضعیت دفاعی به پایان می رسد. در واقع آن چه كه به آن نیاز دارید نقشه یك بازی است. این طرح می تواند تقریباً راهكار كلی باشد. روش انضباط ۶۰ ثانیه ای، طرحی خاص برای به اجرا در آوردن دقیق نظم و انضباط در خانه نیست و نباید آن را نوعی زنگ تفریح برای كودك فرض كرد. اگر روش ۶۰ ثانیه ای را به كار می برید، به نتیجه بهتری دست پیدا خواهید كرد. اگر اعصاب خود را كنترل كنید كودكتان بهتر متوجه خواهد شد كه چه انتظاری از او دارید. مطمئن باشید كه با این كار الگوی رفتاری بهتری برای او خواهید بود تا به آن چه كه از او انتظار دارید دست پیدا كنید. در این جا ۶ مرحله ساده برای دستیابی به این هدف وجود دارد.

۱۰ ثانیه اول: (۱۰-۰) واكنش سریع

اولین كاری كه شما انجام می دهید گرفتن ماژیك از كودك، جدا كردن او ازخواهر و برادرش در موقع دعوا یا بردن كودك به اتاق دیگر است. یكی از متخصصین به این كار مداخله سریع می گوید. نباید توقع داشت كه به كودك فرمان ایست داده و او هم اجرا كند. همیشه حفظ امنیت برمسایل دیگر مقدم است، چرا كه اگر در وجود كودكتان هنوز هم پتانسیل های خطر و درگیری وجود داشته باشد، بهترین راه دور كردن او ازمحیط است. دكتر «بابی روسن كواست» پروفسور استاد دانشگاه بوستون می گوید: «شما باید هرچیزی را كه امكان دارد باعث به وجود آمدن مشكلات دیگرشود ازدسترس كودك دوركنید. كودكتان باید توجه خود را به شما و موقعیتی كه در آن قراردارد معطوف كند وگرنه خوردن شیرینی، آزار و اذیت خواهر و برادر تبدیل به نوعی سرگرمی برای او خواهد شد.» درصورت لزوم فرزندتان رااز صحنه زد و خورد دوركنید. به علاوه شما نیز خود را از هیاهو و جارو جنجال دور نگاه دارید. در نتیجه امكان این كه كاری انجام داده یا حرفی بزنید كه بعداً از یادآوری آن پشیمان شوید، از بین می رود.

۱۰ ثانیه دوم: (۲۰-۱۰) حفظ آرامش

آیا می دانید كه مهمانداران در قرار دادن ماسك اكسیژن بر روی دهانتان قبل از این كه شما به كودكتان بگویید، كمك می كنند؟ این احساس دقیقاً شبیه به اولین مرحله از مراقبت از خویش است. یكی از متخصصین می گوید: «عصبانی شدن كار سختی نیست بلكه چگونگی كنترل آن مهم است.»اگر قول دهید كه عصبانی نمی شوم یك كار غیرمنطقی به نظر می رسد، بلكه باید احساسات بد و خشونت را كنار بگذارید چون كودكان می دانند كه چه وقت عصبانی می شوید، حتی اگر سعی كنید كه آن را بروز ندهید. آن چه كه در حقیقت به آن نیاز دارید كنترل خشم و عصبانیت است. به گفته یكی از متخصصین اگر در یك خانواده شلوغ و پرهیاهو بزرگ شده اید كه همه فریاد می زدند، بیان كردن احساسات، كار بسیار مشكلی است. شما باید كوتاه ترین و مناسب ترین راه را از بین راه های گوناگون پیدا كنید؛ یعنی به جای این كه بگویید: «ای پسر بد» با صدای بلند بگویید: «ای وای» این كار باعث آرامش شما شده و همچنین كودك دیگر احساس حقارت نمی كند. خونسرد بودن علاوه بر این كه اوضاع و احوال را آرام تر می كند بلكه به فرزندتان نیز فرصت داده تا حرف هایتان را بهتر بشنود. دكتر «دنیس دونووان» مدیر یكی ازمراكز نگهداری كودكان در فلوریدا معتقد است: «اگر فریاد بزنید، همه چیز را از پایه خراب خواهید كرد، چون فرزندتان به جای پی بردن به كار اشتباهش متوجه احساس خشم و ناراحتی شما می شود.»

۱۰ ثانیه سوم: (۳۰-۲۰) در نظر گرفتن موقعیت (درك موقعیت)

برای چند ثانیه هم شده به آن چه واقعاً اتفاق افتاده، توجه كنید. دكتر روسن كواست چندین بار به پسرش در مورد خط كشیدن با مداد بنفش بر روی دیوار اتاق خواب گوشزد می كند، «تخت و دیوار همه خط خطی بودند و من هم به خاطر كار بد او بسیار عصبی بودم،به نظر می رسید كه پسرم پكر شده و با عكس العمل من قلبش شكسته است. چند لحظه بعد با كمی بردباری متوجه می شوم كه كار او تقلیدی از«هارولد» در كتاب«هارولد و مداد شمعی بنفش» بوده است. از نقطه نظر او، این یك كار سازنده و خلاق بود.» البته با درك احساسات و عواطف كودكتان در و دیوار و تختخواب سالم و تمیز نمی مانند، بلكه باعث بروز احساساتش در یك موقعیت كاملاً استثنایی می شود.در نظرگرفتن موقعیت كار دشوار و سختی است. یعنی شما باید دریابید كه چگونه درگیری و برخورد را از تمام چیزهایی كه همانند آن در گذشته بوده و ممكن است درآینده نیز اتفاق نیفتد جدا سازید و وقتی كه به موقعیت مكانی و زمانی به عنوان یك اتفاق مجزا ترجیحاً به جای یك خطای تكراری نگاه می كنید، معمولاً متوجه تناقض آنچه كه در ابتدا فكر می كردید، خواهید شد.این همان موقعیت سنجی حالتی است كه رفتار از آنجا سرچشمه می گیرد. به گفته یكی از متخصصین درشیطنت یك كودك سه ساله ممكن است مربوط به گرسنگی او باشد، ژولیدگی یك بچه ۸ ساله بر سر میز صبحانه شاید در اثر كمبود خوابش باشد. به عبارت دیگر مجدداً باید موقعیت خود را در نظر بگیرید. دكتر ولف می گوید: از خودتان بپرسید كه آیا عواملی وجود دارد كه بتوان به كمك آن ها از بروز این رفتار در آینده جلوگیری كرد؟ مانند از پیش بردن بعضی محدودیت ها، یا عوض كردن قوانین خانوادگی. یعنی هرگز نگویید:« چند بار به تو گفتم كه...؟ »حتی اگر بعضی چیزها را ۱۰۰ دفعه به فرزندتان گفته اید (كه چنین چیزی محال است) مهم نیست بازهم دوباره و دوباره بگویید و فقط دوباره.

۱۰ ثانیه چهارم (۴۰-۳۰): حرف زدن با كودك اگر به فرزندتان فرصت هیچ كاری را نمی دهید، پس بهتر است به جای كنترل كردن او و نظم بخشیدن به رفتارش، به او مسئولیت بدهید. به گفته یكی از متخصصین:«به جای تنبیه كردن كودك، به او بگویید كه چرا اجازه نمی دهید بعضی از كارها را انجام دهد، به عنوان مثال: خط های روی دیوار با تنبیه پاك نمی شود، گفتن دو یا سه جمله خیلی مؤثرتر است و برای بچه های كوچكتر دو یا سه كلمه كفایت می كند. خود را هم قد او كرده و به چشمانش نگاه كنید. او دوست دارد كه از دهان شما بشنود كه چه كار اشتباهی كرده و چگونه می تواند كار بهتری انجام دهد. گفتن جملاتی مانند: «ما روی دیوار خط نمی كشیم، ما روی كاغذ نقاشی می كنیم. یا، نباید شیرینی بخوری چون الان نزدیك شام است و بعداً می توانی آن را بخوری، خیلی مؤثرتر است.» دكتر ولف می گوید: «اگر در آن لحظه با فرزندتان بحث كنید، نتیجه ای نمی گیرید و همچنین تأثیرپذیری او نسبت به حرف های شما كاهش می یابد.» به نظر دكتر بهتر است بگوییم: «در مورد آن بعد صحبت كن» چون در آن لحظه حساس او به جای این كه یك مكالمه واقعی را شروع كند خود موضوع را بهانه قرار می دهد.

۱۰ ثانیه پنجم: (۵۰-۴۰) شناخت آنچه كه به عنوان نتیجه كار مورد نیاز است. (تأثیرگذاری)بعضی از والدین فكر می كنند كه تنبیه ركن اصلی نظم و تربیت است، اما بسیاری از متخصصان با این كار مخالفند. به عقیده یكی از آنها: نتیجه گیری زمانی لازم است كه به ثبات كار مطمئن نباشیم ولیكن ما اغلب به همان كار اشتباه خود ادامه می دهیم. همچنین آوردن چهار یا پنج كلمه ساده برای گرفتن شیرینی از دست كودك و گفتن: «قبل از شام شیرینی نخور» مطمئناً از پنهان كردن شیرینی ها بالای كمد بهتر است. دكتر ولف معتقد است: معمولاً با تنبیه كردن كاری پیش نمی رود. اگر كودكان توپ را در خانه پرتاب می كنند، به جای تنبیه كردن آنها، باید توپ را از دسترسشان دور نگاه داشت. اگر نتیجه كار درست همان چیزی است كه فكر می كردید، كم كم اثربخشی كلامتان نیز به مرور زمان تقویت خواهد شد.اهمیت دادن به نتیجه كوتاه مدت كاری كه می كنیم یا انتخاب رفتار نادرست، باعث می شود كه فرزندتان به طور مكرر واكنش شما را نادیده بگیرد. آنچه كه مهم و مؤثر است، فرصت دادن به كودك برای به دست آوردن تجربه و نتیجه اعمالش است، به طور مثال اگر او بچه ها را بزند دیگر نمی تواند با آنها بازی كند.

۱۰ ثانیه ششم (۶۰-۵۰): استفاده از پیامدهای منطقی رفتار(نتیجه گیری)به گفته یكی از متخصصین: اگر شعار همیشگی مالكان موقعیت، موقعیت می باشد، شعار والدین نیز هماهنگی، همخوانی و سازگاری می باشد. ذهن كودك كاملاً باز و منطقی است و فكر می كند: «اگر پدر و مادر یكسره او را زیر نظر بگیرند، كار خسته كننده ای است. آنها نظرات و قوانین مختلفی دارند، ولی برای به اجرا در آوردن هر كدام از آنها به زمان خاصی نیاز دارند. بنابر این خطرات را جدی بگیرید و كاری را كه خودتان نمی توانید انجام دهید تحمیل نكنید. مطمئناً به خوبی متوجه منظورمان شده اید، یعنی شما برای زندگی كردن وظایفی دارید، یعنی با گفتن« آخرین شیرینی است كه تو می خوری»و یا «برای یك ماه از بازی خبری نیست »نه تنها باعث ناراحتی كودكتان شده بلكه تقریباً باعث تحلیل قوای جسمانی خود می شوید.»اكنون همه چیز گفته و انجام شده، نقشه ۶۰ ثانیه ای خیلی ساده است، اما نیاز به طرز تفكر شما در رسیدن به اهدافتان و به همین میزان نیاز به خودكنترلی دارد. چرا این مسأله بسیار مهم است؟ زیرا داشتن نظم و انضباط چیزی بیشتر از نریختن غذا بر روی زمین و نقاشی نكشیدن بر روی دیوار است. با نشان دادن نظم و ترتیب خود و منتقل كردن ارزش های خود، سعی خواهید كرد آنها را به فرزندتان آموزش دهید.